Белорет
| Белорет | |
|---|---|
 .png) | |
 | |
| Ил | Россия |
| Республика | Башкортстан |
| Координатлар | 53°58'0"тн, 58°24'0"кнч |
| Мэр | Миронов Владислав |
| Нигезләнгән | 1762 |
| Мәйдан | 41 км² |
| Климат | уртача |
| Халык саны |  68 803[1] кеше |
| Телефон коды | 34792 |
| Почта индексы | 453500 |
| Рәсми сайт | beladmin.ru/ru/index.php |
Белорет – Башкортстан республикасындагы моношәһәр. Башкортстанның мөһим сәнәгать үзәге.
Белорет районы территориясендә Башкортстанның иң зур түбәләре: Ямантау (1640 м) белән Ирәмәл (1582 м) урнашкан.
Тарихи мәгълүмат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1762 елда Агыйдел елгасы буенда беренче корыч эретү заводы пәйда булган. 1774 елны заводны Пугачев отрядлары көлен күккә очыра. Еллар үтү белән ул Белорет шәһәренә әйләнгән. 2001 елдан завод «Мечел» компаниясенә карый. 2012 елда биредә 6 мең кеше эшли. 1977 елны КПСС ҮК карары белән 40 км читтә урманлы тайга эчендә яшерен хәрби база төзелә башлый. Серлелекне саклау өчен ул металлурглар шәһәре Белоретка буйсына. 1995 елны «Белорет-15» һәм «Белорет-16» бистәләре шәһәрдән чыгарыла һәм «Межгорье» исеме белән аерым шәһәр булып санала башлый. Бүгенгә кадәр базаның нинди максатларга хезмәт итүе билгесез булып кала. Анда яшәүчеләр Ерак Төньякта яшәүчеләргә тигезләнгәннәр.
Шәһәрдә халыкара икътисад һәм хокук институты, Магнитогорски техник университеты филиаллары, медицина, металлург, педагогия колледжлары, 25нче, 21нче санлы лицей, Янбай Хамматов исемендәге башкорт гимназия эшли.
«Белорецкий рабочий», «Металлург», «Урал» газеталары рус һәм башкорт телләрендә чыга. «Белорет ТВ-6» телекомпаниясе эфирга чыга.
Белорет районында һәм шәһәрендә зур күпчелек халкын руслар белән башкортлар алып тора. Сигез меңнән артык татар яши. Районда һәм шәһәрдә 1990 елдан бирле эшләп килүче Татар иҗтимагый үзәге бүлеге актив эшли. Җитәкчесе Әлфирә Хәлиуллина.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1897[2] | 1926[2] | 1939[2] | 1959[3] | 1970[4] | 1979[5] | 1989[6] | 2002[7] | 2010[8] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ~8 300 | ~19 900 | ~40 600 | 59 155 | 67 099 | 71 246 | 72 434 | 71 093 | 68 806 |
Икътисады[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Белорет рессораллар һәм пружиналар заводы - трактор һәм авыл хуҗалыгы машиналары эшләүче, автомобил сәнәгате, юл транспорты, энергетика өчен комплектлау (эссе һәм салкын уралган пружиналар, автомобиль һәм трактор рессорлар, тәгәрмәч чылбыры буынының трак бармаклары) һәм запас чәсләр җитештерелә. Составы: эссе килеш уралган пружиналар һәм рессорлар җитештерү цехлары, салкын килеш уралган пружиналар җитештерү, төзәтү-механика, төзәтү-энергетика, транспорт-склад участкалары. 2010 елда 396 кеше эшләгән. Продукциясе БР һәм РФ ның башка төбәкләренең 200 дән артык предприятиесенә җибәрелә, якын чит илләргә чыгарыла[9].
Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Вәсилә Фәттахова – татар җырчысы
- Фёдор Токарев (1904-...), БАССР Югары мәхкәмәсе рәисе (1937-1943), ТАССР Югары мәхкәмәсе рәисе (1925-1927).
- Салават Касыймов (1934), тарих фәннәре докторы.
Урамнар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Фотогалерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
-
Белорет -
Белоретның Уфа юлыннан ачылган күренеше
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Демографические показатели по городам и районам Республики Башкортостан, archived from the original on 2012-04-28, retrieved 2012-06-05
- ↑ 2,0 2,1 2,2 http://www.mojgorod.ru/r_bashkortst/beloreck/
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ Численность населения по населенным пунктам Республики Башкортостан (PDF), archived from the original (PDF) on 2019-05-17, retrieved 2013-11-02
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2016-04-06, retrieved 2017-06-13
Чыганак[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
 | Башкала: Уфа |  | |
Районнар: Архангель | Аскын | Авыргазы | Әлшәй | Баймак | Бакалы | Балтач | Бәләбәй | Балакатай | Белорет | Бишбүләк | Бөре | Болгавар | Благовещен | Борай | Бөрҗән | Бүздәк | Габҗәлил | Гафури | Дәүләкән | Дүртөйле | Дуван | Җылаер | Зиянчура | Иглин | Илеш | Ишембай | Кызыл Кама | Күгәрчен | Кушнарин | Куергазы | Калтасы | Караидел | Кырмыскалы | Кыйгы | Мәләвез | Мәчетле | Мишкә | Миякә | Нуриман | Чакмагыш | Салават | Тәтешле | Туймазы | Өфә | Учалы | Фёдоровка | Хәйбулла | Чишмә | Шаран | Стәрлебаш | Стәрлетамак | Яңавыл | Ярмәкәй | |||
Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары | |
|---|---|
| > 100 мең кеше | |
| > 50 мең кеше | |
| > 25 мең кеше | |
| > 10 мең кеше | |
| > 5 мең кеше |  Йошкар-Ола •  Волгоград •  Новосибирск • Ишембай[1] •  Красноярск • Мәләвез[1] • Актаныш •  Урта Әләзән •  Орски •  Сызран •  Сарапул • Минзәлә • Күзнәй • Яңавыл[1] •  Тум •  Первоуральск • Күмертау[1] • Учалы[1] • Агыйдел • Байлар Сабасы • Чакмагыш[1] •  Ноябрьск •  Прокопьевск • Түбән Мактама • Волжск • Балтач •  Копейск • Бөре[1] • Можга • Сарман • Мөслим • Бүздәк • Кама Аланы • Кемерово • Раевский[1] • Түбән Тагил •  Нократ Аланы • Урыссу •  Дзержинск • Толбазы[1] • Бакалы[1] • Чаткы • Белорет • Актүбә • Биектау •  Өркет • Троицк •  Иске Кулаткы •  Шыгырдан • Когалым • Приютово[1] • Балык Бистәсе • Шәмәрдән •  Яңа Уренгой •  Ростов-на-Дону • Благовещен[1] • Васильево • Югары Пышма • Богырыслан |
