Biläw yanındağı suğış
| Biläw yanındağı suğış | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Biläw yanındağı suğış (1437) | |||||||||||||||||||||||
 Oluğ Möxämmäd Biläw yanında, 1437 yıl (N.Petrov räseme) | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Biläw (rusça Белёв) yanındağı suğış - 5 dekaber 1437 yılda, Oluğ Möxämmäd xan belän Mäskäwneñ böyek kenäze Vasiliy II Tyomnıy ğäskärläre arasında bulğan orış. Altın Urda täxete öçen barğan köräştä Oluğ Möxämmäd xan 1437 yılnıñ közendä Säyed Äxmäd tarafınnan ciñelä häm 3 meñ çamasındağı ğäskäre belän çik buyındağı Biläw şähärenä taba çigenä. Qışnı Biläwdä çığarğa niätläp, qälğa-şähär tiräsen «bozlap qatıra», qalın boz qantarları kisterep, nığıtma tözetä («здела себе ледян град...»). Vasiliy II, xannı üz bilämäsennän quıp çığarırğa uylap, bertuğanı Yuriynıñ ulları Dmitriy Şemyaka belän Dmitriy Krasnıy kenäzlär citäkçelegendä 40 meñlek ğäskär cibärä. Oluğ Möxämmäd xan köçläre baştaraq berqädär yuğaltuğa duçar bula, solıx kileşüe täqdim itelä. Rus ğäskäre başlıqları kileşüdän baş tartalar, «bozlap qatırılğan nığıtma»ğa höcümne köçäytälär. Xan atlıları kinättän alar östenä yabırıla, rus suğışçılarınıñ baytağı häläk bula, qalğannarı qurqıp çigenä häm qaça. Rus yılyazmaçısı bu waqiğanı «татарове... побиша рать рускую ... бояр и князей множество» («tatarlar... rus ğäskären... küp kenä boyarlarnı häm kenäzlärne qırdılar»), dip terkäp quyğan. Oluğ Möxämmäd, bu bäreleştä zur ciñügä ireşsä dä, Biläwdä ozaqqa totqarlanmıy. 1438 yıl başında anıñ Tübän Novgorodqa (ikençe beräwlär fikerençä - Qazanğa) taba kitep baruı mäğlüm.
Monı da qarağız[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Oluğ Möxämmäd
- Suzdal' yanındağı suğış
- Vasiliy II
- Qazan yanındağı suğış (1506)
- Tuqtamış xan
- Mäskäwneñ buysındıruı (1382)
- İdegäy
- Möxämmät-Ämin xan
- Bolğar-Rus kileşüläre
Tışqı sıltamalar[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Bolğar däwläte
- Зимин А.А. Витязь на распутье. Феодальная война в России XV в. М.,1991.