Бырыс

Брысса

География
АТБ	Татарстан
Ил	Россия
ДДӨБ	49 метр
Координатлар	55°25'46"тн, 49°41'10"кнч
РДСР	11010000312112100004170
Нинди сулыкка коя	Куйбышев сусаклагычы

Бырыс рус. Брысса елгасы, Көнбатыш Кама алдында. Чулманның уң кушылдыгы. Озынлыгы 32,2 км, бассейнының мәйданы 331,8 км². Елга башы Питрәч районының Яңа Питрәч авылыннан 3 км көньяк-көнбатыштарак, аз гына Балык Бистәсе районы территориясеннән ага, тамагы Лаеш районының Имәнкискә авылыннан 2 км көнчыгыштарак. Елга башының абсолют биеклеге 150 м, тамагыныкы - 53 м. Су җыелу мәйданы - кушылдыкларының киң үзәннәре белән бүлгәләнгән, көньякка аз гына авышкан, гадәти эрозия тигезлеге. Су җыелу мәйданының урманлылыгы 12%. Бырыс елгасының 2,1 дән алып 10,4 км га кадәр озынлыктагы 9 кушылдыгы бар, иң зурысы - Сикец елгасы (уң кушылдык). Елга челтәренең тыгызлыгы 0,45 км/км². Күбесенчә кар сулары исәбенә туена. Җир асты туендыру модуле 0,11-0,5 л/с•км². Елганың гидрологик режимы ташу вакытында су муллыгы һәм җәен нык саегуы белән характерлана. Бассейнда еллык су агымының уртача күпьеллык катламы 80 мм, ташу агымы катламы 66 мм. Язгы ташу, гадәттә, апрельнең беренче көннәрендә башлана. Елга ноябрь башында туңа. Елга тамагында суының иң аз вакытындагы уртача күпьеллык чыгымы 0,053 м³/с. Язын суы чагыштырмача каты (3-6 мг-экв/л), кышын һәм җәен бик каты (9-12 мг-экв/л). Гомуми минеральләшүе язын 200-300 мг/л, кышын һәм җәен 700-1000 мг/л га кадәр. Бырыс бассейнында гомуми күләме 0,7 млн. м³ булган 2 буа бар. Су ресурслары сугару өчен кулланыла.

Сылтамалар

• Татар энциклопедиясе. 2008. 2016 елның 6 март көнендә архивланган.
• РФ табигать ресурслары һәм экология министрлыгы сайты 2015 елның 26 май көнендә архивланган.