Гуаңҗу
| Гуаңҗу | |
|---|---|
 | |
| Ил | Кытай |
| Статус | Аспровинциаль әһәмиятле шәһәр |
| Провинция | Гуаңдуң |
| Координатлар | 23°7'48"тн, 113°15'36"кнч |
| Башлык | Guo Yonghang[d] |
| Мәйдан | 7434,4 км² |
| Мәркәз биеклеге | 11 м |
| Халык саны | 12 700 800 кеше |
| Сәгать кушагы | UTC+8 |
| Телефон коды | 20 |
| Почта индексы | 510000 |
| Кардәш шәһәрләр | Прага, Франкфурт[1], Вилнүс[2][3], Истанбул, Сидней, Бари, Кваңҗу, Фукуока, Оита, Винья-дел-Мар, Дурбан[d][4], Арекипа, Сурабая[5], Ресифи, Окленд[6], Лос-Анджелес, Лион, Манила, Bangkok, Birminghem, Ванкувер, Линчёпинг[d][7][8], Окленд-Сити[d], Луҗ, Ноборибецу, Валенсия[9], Дакка, Дөбәй, Тампере[10], Хошимин һәм Киев[11] |
Гуаңҗу (кыт. трад. 廣州, гад. 广州, пиньинь: Guǎngzhōu, элек Канто́н исем асында мәгълүм булган[12]) — Кытай Халык Җөмһүрияте шәһәре, Гуаңдуң провинциясенең башкаласы. Аспровинциаль әһәмиятле шәһәр.
Халык саны — 11 071 429 кеше (шәһәрнең үзендә), ~14 000 000 кеше (шәһәртирә зонасы белән, 2013).
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәр Көньяк Кытай диңгезе яр буеннан 110 км ераклыкта, Җуҗаң (Чжуцзян, ягъни «энҗеле») елгасы дельтасында урнашкан.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәр б.э.к. 3 гасырдан мәгълүм. Урта гасырларда — эре сәүдә порты. 18 гасырда — чит илләр белән чикле күләмнәрдә сәүдә итү өчен бердәнбер Кытай порты булган. Нәнҗин килешүе буенча (1842) — 5 портлар исәбендә чит ил сәүдәсе өчен ачылган. Инглиз-франк-кытай сугышыннан (1856 — 60) Гуаңҗуда чит ил (инглиз-француз) концессиясе барлыкка килгән. 1938 — 45 еллардла япон оккупациясе астында булган.
Административ бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Map | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Исем | Кытайча | Пиньинь | Халык (2010 ел)[13] |
Мәйдан (км2)[14] |
Халык тыгызлыгы (/км2)[13] |
| Юэчү районы | 越秀区 | Yuèxiù Qū | 1,157,277 | 33.80 | 34,239 |
| Ливән районы | 荔湾区 | Lìwān Qū | 898,204 | 59.10 | 15,198 |
| Хайҗу районы | 海珠区 | Hǎizhū Qū | 1,558,663 | 90.40 | 17,242 |
| Тәнхе районы | 天河区 | Tiānhé Qū | 1,432,431 | 96.33 | 14,870 |
| Байюнь районы | 白云区 | Báiyún Qū | 2,222,658 | 795.79 | 2,793 |
| Хуаңпу районы | 黄埔区 | Huángpù Qū | 831,600 | 484.17 | 1,717 |
| Панью районы | 番禺区 | Pānyú Qū | 1,764,869 | 786.15 | 2,245 |
| Хуаду районы | 花都区 | Huādū Qū | 945,053 | 970.04 | 974 |
| Нәнша районы | 南沙区 | Nánshā Qū | 259,899 | 527.65 | 493 |
| Җеңчең районы | 增城区 | Zēngchéng Qū | 1,036,731 | 1,616.47 | 641 |
| Цоңхуа районы | 从化区 | Cónghuà Qū | 593,415 | 1,974.50 | 301 |
| Барлык | 12,700,800 | 7,434.40 | 1,708 | ||
Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Гуаңҗу — Көньяк Кытайның икътисади үзәкләреннән берсе. Йөк әйләнеше буенча Көньяк Кытайның иң зур порт. Тимер юллар төене, халыкара аэропорт бар. Сәнәгать тарммакларыннан тукымачылык, азык-төлек, гомуим машиналар төзү, кара металлургия, кәгазь, химия, төзелеш материаллары сәнәгатьләре үсеш алган.
Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Берничә югары уку йорт, шул исәптә Сүн Ятсен исемендәге университет (1924), табибият, педагогия, малия-икътисад институтлары, ботаника бакчасы һ.б. бар.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ https://frankfurt.de/service-und-rathaus/verwaltung/aemter-und-institutionen/hauptamt-und-stadtmarketing/referat-fuer-internationale-angelegenheiten/partnerstaedte/guangzhou-kanton-china
- ↑ http://www.ivilnius.lt/pazink/apie-vilniu/miestai-partneriai
- ↑ https://vilnius.lt/lt/tarptautinis-bendradarbiavimas/
- ↑ http://www.durban.gov.za/City_Services/IGR/sistercities/Documents/SSD_guangzhou.pdf
- ↑ http://www.surabaya.go.id/uploads/attachments/2015/12/4081/ilppd_ta_2013.pdf
- ↑ https://www.aucklandcouncil.govt.nz/about-auckland-council/our-partnerships/Pages/international-relations.aspx
- ↑ http://www.linkoping.se/Om-kommunen/Utveckling-och-samverkan/Internationellt-samarbete/Vanorter/
- ↑ https://www.linkoping.se/contentassets/a736c879059040aeb86eacddc492bfa6/positionspapper-guangzhou-rev-sept-2016.pdf?498a27
- ↑ http://www.valencia.es/ayuntamiento/laciudad.nsf/vDocumentosTituloAux/Ciudades%20hermanadas%20con%20Val%C3%A8ncia?opendocument&lang=2&nivel=10
- ↑ https://www.tampere.fi/en/organisation/international-affairs/twin-cities
- ↑ https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
- ↑ Кантон, китайский город // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.
- ↑ 13,0 13,1 архив күчермәсе (Chinese). Statistics Bureau of Guangzhou (May 16, 2011). әлеге чыганактан 2019-01-07 архивланды. 2011-05-25 тикшерелгән.
- ↑ 土地面积、人口密度（2008年）. Statistics Bureau of Guangzhou. әлеге чыганактан 2015-03-23 архивланды. 2010-02-08 тикшерелгән.