Yelizaveta I patşabikä

	Yelizaveta I patşabikä; inglizçä Elizabeth I;
	Yelizaveta I patşabikä
Bayraq	Angliä patşabikäse ; ; 1558-1603 ;
aña qädär:	Mariä I
däwamçısı:	Yakov I
Bayraq	İrlandiä patşabikäse ; ; 1558-1603 ;
aña qädär:	Mariä I
däwamçısı:	Yakov I
Dine:	Anglikan dine
Tuu:	7 sentäber 1533
Ülem:	24 mart 1603 (69 yäş)
Dinastiä:	Tüdor
Äti:	Henry VIII

Yelizaveta I patşabikä yäki Elizabet I (inglizçä Elizabeth I, The Virgin Queen - Ğiffätle qız patşabikä, Good Queen Bess - Yaxşı patşabikä Bess) (1533-1603) - Angliä häm İrlandiä (1558 yıldan) patşabikäse, Tüdor näselennän soñğı patşabikä.

Angliä patşası Henri VIII häm anıñ ikençe xatını Anna Boleynnıñ keçe qızı.

Yelizaveta I idärä itkän çor "İngliz İle altın ğasırı" dip yörtelä, çönki bu däwerdä mädäniät şaqtıy görläp üskän (Şekspir, Marlow, Bekon) häm Angliäneñ ähämiäte dönyada artqan (Ciñelmäs Armadanı tar-mar itü, Dreyk, Reyli, Ost-Hind şirkäte).

Qazanışlar[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Yelizaveta idärä itkännän soñ däwlät üzäkläşterelgän, protestantizm urnaştırılğan (urtaça anglikan törendä), çirkäw tulısınça däwlätkä buysındırılğan, flot üsterelgän.

Yelizaveta I xakimlege näticäsendä Angliäneñ säwdä, kolonial' ekspansiäse arta, İrlandiä basıp alına, İspaniä flotı "Ciñelmäs Armada" tar-mar itelä (1588).

Apası belän köräş[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Yelizaveta I nıñ ügi apası Mariä I Tüdor katolik dinen yaqlağan, protestantizm dine yaqlı Tomas Wayet kütäreleşennän soñ Mariä I Yelizavetanı törmägä utırtqan, çönki Yelizaveta protestant dinenä teläktäşlek kürsätkän. Şunıñ öçen Mariä I - Mariä Qanlı yäki Mariä Katolik dip yörtelä.

Mariä I ülgännän soñ Yelizaveta I täxetkä utıra.

Mariä Stüart belän köräş[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Şotlandiädä katolik dine nigezläre nıq bulğan. Mariä de Giz qızı Mariä Stüart - Şotlandiä patşabikäse katolik dinen yaqlağan. Yelizaveta I protestant yaqlı köçlärgä aqça belän bulışa başlağan.

1560 yılda Yelizaveta I protestant köçlären yaqlar öçen Şotlandiägä qarşı suğışnı başlıy.

Mariä Stüartnı cäzalap üterü[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Mariä Stüart häm Katolik dine yaqlıları Yelizavetanı "qäfer häm qanunsız paşabikä" dip atağannar.

1586 yılda Yelizaveta I Mariä Stüartnı tüntäreleşne äzerläwgä ğäyeplägän häm 1587 yılda ülem cäzasına xökem itkän.

1587 yılda Yelizaveta I qararı buyınça Mariä Stüart başın kisep taşlağan.

Sänğät[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Yelizaveta I sänğät yaqlağan, 1582 yılda Patşa truppası oyışqan. Bu çor "Yelizaveta draması" dip yörtelä.

1603 yılda Yelizaveta I Riçmond sarayında ülgän, Westminster abbatlığında kümelgän.

Ädäbiät[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Дерюжинский В. Ф., Елизавета, королева английская // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Елизавета I Английская — дева нации. Программа «Эха Москвы» из цикла «Всё так»
Захаров Н. В., Луков Вл. А. Елизавета I Тюдор // Электронная энциклопедия «Мир Шекспира».
Захаров Н. В. Елизаветинцы // Электронная энциклопедия «Мир Шекспира».