İli yılğası

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/İli yılğası latin yazuında])
(Или битеннән юнәлтелде)
İli yılğası
qazaqça Іле, qıtayça 伊犁河
Ozınlığı

1439 km

Basseyn mäydanı

140 000 km²

Su sisteması

Balxaş

Su çığımı

480 m³/s

Çığanaq, bieklege

Tän-Şän, 750 m

Yılğa tamağı, bieklege

Balxaş, 340 m

Urnaşu urını

Qıtay, Qazaqstan

Үрнәк: КарауБәхәсҮзгәртү
İli häm Balxaş

İli yılğası (qazaqça Іле, qıtayça 伊犁河) - Qazaqstannıñ Almatı ölkäsendä häm Qıtaynıñ Şeñcan-Uyğır moxtari töbägendä ağa toröan yılğa.

Almatı ölkäseneñ iñ zur yılğası.

Yälğa baüı Tän-Şändä (Qıtay) 3540 m bieklegendä urnaşa.

Yılğa ozınlığı - 1439 km, 815 km Qazaqstanda urnaşa (56,6).

Balxaş külenä quşa häm Balxaş suın töçe itep yasıy.

İli iñ biek üzäne Qıtayda 6345 m bieklegendä urnaşa (Agiäz tarlawığı).

İli yılğasında Qapçağay susaqlağıçı urnaşa.

Qoyar yılğalar[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

İli iñ zur qoyar yılğaları: Qurtı, Qaskelen, Talğar, Türgen, Çiläk (qaz. Şelek), Şarın, Xorğos, Qaş, Künes h.b.

Toraq punktları[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

İli yılğası buyında Qapçağay, Baqanas, Ğ olcah.b. toraq punktları urnaşa.

Tarix[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1729 yılda İli yılğasında qazaqlar häm conğarlar arasında zur bäreleş bulğan.

Riwäyät[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Borınğı riwäyät buyınça bay Balxaş-sixerçeneñ güzäl İli qızı bulğan. İligä öyläner öçen küp kiäwlär kilgännär: Qıtaydan, Mongoliädän, Boxaradan. Läkin İli yarlı Qaratal-kötüçegä ğaşıyq bulğan.

Qaratal bäygedä otqan, läkin yarsulı Balxaş anı quğan. Balxaş qızı İli şunı belep tuğan öydän qaçqan häm ike söyüçe ike yılğağa äylängän.

Ämma İli ätise Balxaş ğaşıyqlar quşılmas öçen alar arasında töşkän. Şulay itep Balxaş kübekle külenä äylänep ğaşıyq buluçı İli yılğasın häm Qaratal yığasın mäñgegä büleşkän.

Sıltamalar[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]