Клара Хәйретдинова

Клара Хәйретдинова
Туган телдә исем	Клара Әкрам кызы Хәйретдинова
Туган	27 июль 1948(1948-07-27) (75 яшь) Биектау районы Өнсә авылы
Милләт	татар
Ватандашлыгы	ССРБ ССРБ→ Русия Русия
Әлма-матер	Казан дәүләт консерваториясе
Һөнәре	опера җырчысы, педагог
Балалар	кызы Айгөл, оныгы Сабина
Бүләк һәм премияләре

Клара Хәйретдинова, Клара Әкрам кызы Хәйретдинова (1948 елның 27 июле, ССРБ, РСФСР, ТАССР, Биектау районы, Өнсә) – опера җырчысы (сопрано). Татарстанның халык (1995), РФ атказанган (2011) артисты. Казан дәүләт консерваториясенең ялгыз җырлау кафедрасын доценты (1997 елдан).

Тәрҗемәи хәле

1948 елның 27 июлендә Биектау районы Өнсә авылында (башка версия буенча Яшел Үзән районы Зур Ключи авылында) туган. Урта белемне, интернатта яшәп, район үзәге булган Биектауда ала. Белеме буенча укытучы, озак еллар фирка комитеты сәркатибе булып эшләгән әнисенең теләге буенча, Казан дәүләт педагогия институтына укырга керә. Казан вертолёт заводы клубында үзешчән сәнгатьтә катнаша. Г. Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясе оештырган конкурсны үтеп, Мәскәүгә Бөтенсоюз эстрада сәнгате иҗат остаханәсенә (Г.П. Виноградовның вокал сыйныфы) укырга китә. Остаханәне тәмамлап, Казанга Татар дәүләт филармониясенә эшкә кайта.

• Казан дәүләт консерваториясен (В.А. Лазько курсы) тәмамлаган (1979).
• 1971-1972, 1979-1980 Г. Тукай исеменәге Татар дәүләт филармониясе солисты.
• 1980-2006 М. Җәлил исемендәге Татар Дәүләт Опера һәм Балет театры солисты.
• 1997 елдан Казан дәүләт консерваториясенең ялгыз җырлау кафедрасында вокал буенча педагог, доцент.
• Ильяс Әүхәдиев исемендәге Казан музыка көллиятендә укыта

Ф. Шаляпин фестивальләрендә, Мәскәүдә, Башкортстанда һ.б. узган Татарстан мәдәнияте көннәрендә даими катнаша.

Иҗаты

Ярославна — «Кенәз Игорь»

К. Хәйретдинова искиткеч матур бәрхет тавышка, һөнәри осталыкка ия, татар һәм рус телләрендә бердәй осталык белән җырлый ала, классиканы да, татар халык җырларын да югары техникада башкара. Чит илләрдә: Әнкарада Бөтендөнья фестивалендә (1992) Аида («Аида») партиясендә, Венециянең «Ла Фениче» театрында (1994) Шинкарка («Борис Годунов») партиясендә, «Төрксой» халыкара опера фестивалендә (Төркия); М. Михайлов исемендәге опера фестивалендә (Чабаксар) Ярославна («Кенәз Игорь») партиясендә зур уңыш белән чыгыш ясый. Россия Зур театры солистлары Веденеев, Таращенко, Мария театрыннан Ванеев, Вена операсыннан А. Кочерга белән җырлый.

Репертуары

М. Җәлил театры

• Ярославна — «Кенәз Игорь» Бородин (дебют)
• Алтынчәч — «Алтынчәч» Нәҗип Җиһанов
• Наташа — «Су кызы» (Русалка) А. Даргомыжский
• Лиза — «Пики дамасы» (Пиковая дама) П. Чайковский
• Эмма — «Хованщина» М. Мусоргский
• Мария — «Мазепа» П. Чайковский
• Маша — «Дубровский» Э. Направник
• Кума — «Чародейка» П. Чайковский
• Аида — «Аида» Дж. Верди
• Марцелина — «Фигаро туе» (Свадьба Фигаро) Моцарт
• Купава — «Кар кызы» (Снегурочка) Римский-Корсаков
• Дездемона — «Отелло» Дж. Верди
• Сента — «Очучы һолландияле» (Летучий голландец) Р. Вагнер
• Тоска — «Тоска» Дж. Пуччини
• Шинкарка — «Борис Годунов» М. Мусоргский

Концерт программасы

• «Күзләрем тик сине эзлиләр», «Киек казлар» Р. Яхин
• «Ак дулкыннар» Р. Еникиев
• «Бөдрә тал» татар халык җыры
• «Не пробуждай воспоминаний» Булахов
• «Ave Maria» Каччини

Шәкертләре арасында

• Артур Исламов — I халыкара Vissi d’arte опера җырчылары конкурсы (Чехия) лауреаты (2012), Рөстәм Яхин исемендәге III халыкара камера җырчылары һәм концертмейстерлары конкурсында (Казан) җиңүче.
• Айгөл Хисмәтуллина — II Бөтенрусия музыка конкурсында III премия лауреаты.
• Илүсә Хуҗина — Кёльн опера театрының (Алмания) яшьләр труппасы солисты. ТР атказанган артисты (2019).
• Роман Байлов — Волгоград музыка театры солисты

Дискография (аудиоязма)

• Татар халык җырлары. М. Останкино, 1990;
• Татар композиторлары җырлары. Казан, 1995 (ДТРК ТЯГ);
• Опера сәхнәсе осталары. Казан, 1992 (ДТРК ТЯГ);
• Рус романслары. Казан, 2002, 2003 (ДТРК ТЯГ).

Гаиләсе

Кызы Айгөл – Казан дәүләт консерваториясенең дирижёр-хор факультетын тәмамлаган, ТВ дикторы.
Оныгы Сабина музыка мәктәбенең фортепьяно сыйныфын тәмамлаган.

Кызыклы факт

1994 елдан бирле атаклы Венеция «Ля Фениче» театрында җырлаган беренче һәм бердәнбер Татарстан җырчысы булып кала.

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

• ТАССР атказанган артисты (1989)
• Татарстанның халык артисты (1995)
• РФ атказанган артисты (2011)

Чыганаклар

1. «Татарский энциклопедический словарь». Казан, Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1999.
2. «Татарская энциклопедия». Казан, Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2002-2014.

Сылтамалар

• Клара Хәйретдинова юбилее(үле сылтама)