Лептон

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Лептон latin yazuında])
(Лептоннар битеннән юнәлтелде)
Стандарт модельнең элементар кисәкчекләре: матдәнең өч буыны (кварклар - шәмәхә төсе, лептоннар - яшел), калибр бозоннары (кызыл) һәм Һиггс бозоны (сары)

Лептоннар (tat.lat. Lepton(үле сылтама), грек. λεπτός — җиңел) - көчле тәэсир итешүдә катнашмый торган ярымбөтен спинлы фундаменталь кисәкчекләр. Калибр бозоннары һәм кварклар белән Стандарт модельдә кулланыла.

Барлык лептоннар - фермионнар, аларның спины 1/2 тигез. Лептоннарның һәм кваркларның эчке төзелеше юк, алар элементар. Ләкин кайбер гипотетик теорияләр буенча лептоннар һәм кварклар преоннардан торалар. Бу фаразлар тәҗрибәләрдә дәлилләнмәгән.

Лептоннар буыннары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Билге Исем Коргы Масса
Беренче буын
e Электрон −1 0,510998910(13) МэВ/c²
νe Электрон нейтриносы 0 < 2 эВ/c²
Икенче буын
μ Мюон −1 105,6583668(38) МэВ/c²
νμ Мюон нейтриносы 0 < 0,19 МэВ/c²
Өченче буын
τ Тау-лептон −1 1776,84(17) МэВ/c²
ντ Тау-нейтрино 0 < 18,2 МэВ/c²
  • беренче буын: электрон, электрон нейтриносы
  • икенче буын: мюон, мюон нейтриносы
  • өченче буын: тау-лептон, тау-нейтрино

һәм аларның антикисәкчекләре.

Һәрбер коргылы лептонга җиңел нейтраль лептон - нейтрино туры килә.

Тулы лептон саны саклана. Бу күп тәҗрибәләрдә дәлилләнгән.

Тормыш вакыты[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Коргылы лептоннардан - электрон һәм аның антикисәкчеге - позитрон гына стабиль була.

Нейтрино таркалышы әлегә табылмаган.

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Particle Data Group homepage. The PDG compiles authoritative information on particle properties.
  • Leptons, a summary of leptons from Hyperphysics.
  • Богуш А. А. Введение в калибровочную полевую теорию электрослабых взаимодействий. — 2-e изд. — УРСС, 2003. — ISBN 5-354-00436-5
  • А. И. Вайнштейн, В. И. Захаров, М. А. Шифман. Хиггсовские частицы // УФН. — 1980. — Т. 131. — № 8.
  • Ансельм А. А., Уральцев Н. Г., Хозе В. А. «Хиггсовские частицы». УФН том 145, 185—223 (1985).
  • G.S. Guralnik, C.R. Hagen and T.W.B. Kibble (1968). "Broken Symmetries and the Goldstone Theorem". In R.L. Cool and R.E. Marshak. Advances in Physics, Vol. 2. Interscience Publishers. pp. 567–708. ISBN 978-0470170571.
  • P. Higgs (1964). "Broken Symmetries, Massless Particles and Gauge Fields". Physics Letters 12 (2): 132. Bibcode:1964PhL....12..132H. doi:10.1016/0031-9163(64)91136-9.