Рамазан Байтимеров
| Рамазан Байтимеров | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Рамазан Муллагали улы Байтимеров |
| Туган | 5 апрель 1923 Авыргазы районы, Исмәгыйль авылы |
| Үлгән | 1989 Лениногорск |
| Милләт | татар |
| Һөнәре | шагыйрь |
| Бүләк һәм премияләре | Шамил Бикчурин премиясе (2002)[1] |
Рамазан Байтимеров (1923, Исмәгыйль — 1989, Лениногорски) — татар шагыйре, Рөстәм Яхин музыкасына язылган «Туган ягым» җырына сүзләр авторы.
Тәрҗемәи хәл[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Рамазан Муллагали улы Байтимеров 1923 елның 5 апрелендә Башкортстанның Авыргазы районы Исмәгыйль авылында туган. Җидееллык мәктәпне тәмамлагач, Үзбәкстанга китә. Кәттә-Курган, Сәмәрканд шәһәрләрендә укып, урта мәктәпне тәмамлый, Ташкәнттә берьеллык укытучылар курсында укый. Тик эшләргә өлгерә алмый, Бөек Ватан сугышы башлана.
1941 елның көзеннән сугышның соңгы көннәренә хәтле фронтта хәрәкәттәге армия сафларында була. Ике тапкыр контузия ала, яралана. Сугыштагы батырлыклары өчен орден-медальләр белән бүләкләнә. Туган иленә гомерлек инвалид булып кайта.
Беренче шигырьләре район газетларында, Уфада чыгучы «Кызыл таң» газетында дөнья күрә.
Казан дәүләт университетының татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. «Чаян» журналы, республика радио-телевидение редакцияләрендә, мәктәптә укытучы булып эшли.
1958 елдан 1989 елга кадәр – вафат булганчы – Лениногорски шәһәрендә яши һәм иҗат итә.
Рамазан Байтимеров бик күп шигырьләр, поэмалар авторы. Аның иҗатында Бөек Ватан сугышы, туган ил, нефтьчеләр, гади хезмәт ияләре язмышы урын алган. Ул – патриот- шагыйрь. Аның “Якты юл”, “Ялгыз Бану”, “Девон җыры”, “Уңыш җыры”, “Тере мәет”, “Ил-батыр”, “Укытучы”, “Яшәү хакына”. “Орбитадан читтә”, “Дипломант”, “Сәлимәкәй” дип аталган пьесалары билгеле. Шагыйрьнең “Туган ягым”, “Канатларым”, “Мәңгелек яшьлек”, “Җырларым – солдатларым” дигән җыентыклары басылып чыкты.
Р.Байтимеровның күп кенә шигырьләренә Рөстәм Яхин, Сара Садыйкова, Әнвәр Бакиров, Бату Мөлеков кебек күренекле композиторлар көй язган. Аның «Туган ягым» шигыренә Рөстәм Яхин иҗат иткән җыр Татарстан гимнының нигезен тәшкил итә.
Басылып чыккан китаплары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Туган ягым: Җырлар һәм шигырьләр. – Казан: Тат. кит.нәшр., 1982. – 32 б.
- Җырларым – солдатларым. – Казан: тат. кит. нәшр., 1983. – 56 б.
- Канатларым: Поэмалар һәм шигырьләр. – Казан: Тат. кит. нәшр., 1986. – 71 б.
- Мәңгелек яшьлек: Ике пәрдәлек тарихи драма. – Бөгелмә шәһәре типографиясе, 1988. – 49 б.
Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Чыганак[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Лениногорск районы үзәк китапханәсе 2016 елның 4 март көнендә архивланган.