Садыр (Кассиопея)

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Садыр (Кассиопея) latin yazuında])
Кассиопея йолдызлыгы

Садыр (гарәп. صدرсадр — «күкрәк»[1]; Кассиопея α, Кассиопея альфасы, α Cas) — Кассиопея йолдызлыгының яктырыш буенча икенче йолдыз. Бу +2,24 йолдызча зурлыктагы йолдыз.

Физик хасиятләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Садыр — K0 IIIa спектр сыйныфылы кызгылт сары зур йолдыз, аның диаметры 42 Кояшныкына тигез. Ул Кояштан салкынрак, әмма 855 тапкыр яктырак һәм Кояш системасыннан якынча 230 яктылык елы ераклыкта урнашкан.

Исем[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Йолдызның гарәп теленнән алынган исеме Садыр (ингл. Shedir; рус. Шедар) Садыр Зателкөрси (гарәп. صدر ذات الكرسيсадр зат әл-көрсий — «Тәхет иясе күкрәге»ндәге йолдыз[1][2]) атамасының кыскартылган варианты. Клавдий Птолемей «Әлмагест» китабында аны «күкрәктәге йолдыз» дип атады[3]. Әл-Бируни үзенең 1030 елда тәмамланган «Мәсгуд канунында» аны шулай ук «күкрәктәге» дип атады[4].

Күк йөзендә Аккош йолдызлыгында бер үк исемдәге йолдыз бар.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. 1,0 1,1 Садыр — күкрәк, түш, йөрәк. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 495.
  2. Зат — шәхес; көрси — тәхет. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 127, 231.
    Зателкөрси — «тәхет иясе» (Кассиопея). — Звездный каталог ал-Бируни с приложением каталогов Хайама и ат-Туси // Историко-астрономические исследования. Вып. VIII. — М.: Физматгиз, 1962. — С. 179.
  3. Птолемей К. Альмагест: Математическое сочинение в тринадцати книгах: пер. с древнегреч. И.Н. Веселовского. — М.: Наука, 1998. — 672 с. — С. 231.
  4. Звездный каталог ал-Бируни. — С. 102.

Калып:Кассиопея йолдызлары