Чагыштырма электр каршылыгы

Классик электродинамика

Электр · Магнетизм

Электр статикасы Кулон кануны Электр кыры көчәнешлелеге Гаусс теоремасы Электрик диполь моменты Электр коргылары Электр индукциясе Электр кыры Электростатик потенциал Электр көчәнеше Магнит статикасы Био — Савар — Лаплас кануны Ампер кануны Магнит моменты Магнит кыры Магнит агымы Магнит индукциясе Электродинамика Векторлар потенциалы Диполь Лиенар — Вихерт потенциаллары Лоренц көче Күчеш агымы Униполяр индукция Максвелл тигезләмәләре Электр агымы Электр йөртү көче Электромагнитик индукция Электромагнит нурланышы Электромагнит кыры Электр чылбыры Ом кануны Кирхгоф кагыйдәләре Индуктивлык Фарадей кануны Радиодулкын Резонатор Электрик сыешлык Электр үткәрүчәнлек Электр каршылыгы Үтә үткәрүчәнлек Электр импедансы Реактив каршылык Ковариант тәгъбир Электромагнитик кыр тензоры Энергия-импульс тензоры 4-потенциал 4-агым Билгеле галимнәр Һенри Кавендиш Майкл Фарадей Никола Тесла Андре-Мари Ампер Густав Роберт Кирхгоф Джеймс Клерк Максвелл Һенри Рудольф Һерц Альберт Абрахам Майкельсон Роберт Эндрюс Милликен

Шулай ук карагыз: Портал:Физика

Чагыштырма электр каршылыгы (tat.lat. Çağıştırma elektr qarşılığı(үле сылтама)) — физик зурлык, электр агымы үткәрүенә тоткарлау үткәргечнең үзлеге.

СИ үлчәү системасында Ом·м белән үлчәнә.

Каршылык үткәргечнең озынлыгы l га, аның аркылы кисеме мәйданы S ка һәм материалына бәйле. Күп төрле материалларны тәҗрибә тикшерүләр нәтиҗәсендә каршылыкны хисаплау түбәндәге формула табылган:

$R={\frac {\rho \cdot l}{S}},$

биредә ρ — материалның чагыштырма каршылыгы, ом/метр белән үлчәнә

l — үткәргеч озынлыгы

S — кисем мәйданы

Температура төшергәндә материалның чагыштырма каршылыгы да төшә, хәтта үтә үткәргечләрдә нульга тигез.

Күпчелек матдәләрнең чагыштырма каршылыгы температура күтәрелгәндә арта һәм якынча түбәндәге формула белан хисаплана:

$\rho (T)=\rho (T_{0})\cdot (1+\alpha \cdot (T-T_{0}))$

биредә α - чагыштырма каршылыкның температура коэффициенты

$T_{0}$ = 293 К

Чагыштырма электр каршылыгы гомуми төшенчәсе

Беришсез материалларда чагыштырма электр каршылыгы һәрбер ноктада билгеләргә була - дифференциал тигезләмәдә:

${\vec {E}}({\vec {r}})=\rho ({\vec {r}}){\vec {J}}({\vec {r}}).$

биредә ${\vec {E}}({\vec {r}})$ - Электр кыры көчәнешлелеге

${\vec {J}}({\vec {r}})$ - электр агымы тыгызлыгы әлеге ${\vec {r}}:$ ноктасында

$\rho ({\vec {r}})$ - даими түгел, скаляр функция

Изотропсыз җисемнәр өчен чагыштырма электр каршылыгы - тензор булып тора:

$E_{j}({\vec {r}})=\sum _{i=1}^{3}\rho _{ij}({\vec {r}})J_{i}({\vec {r}}).$

Чагыштырма электр каршылыгы кайбер матдә өчен

Металл ρ, Ом·мм2/м Көмеш 0,016 Бакыр 0,0175 Алтын 0,023 Әлүмин 0,0271 Иридий 0,0474 Молибден 0,054 Вольфрам 0,055 Тутыя 0,059 Никел 0,087 Тимер 0,13 Агалтын 0,107 Аккургаш 0,12 Кургаш 0,205 Титан 0,5562 - 0,7837 Висмут 1,2

Эретмә ρ, Ом·мм2/м Корыч 0,1400 Никелин 0,42 Константан 0,5 Манганин 0,43…0,51 Нихром 1,05…1,4 Фехраль 1,15…1,35 Хромаль 1,3…1,5 Җиз 0,07…0,08

Башка матдә ρ, Ом·мм2/м Сыекландырылган күмерсу газлар 0,84×1010

t = 20 °C

Моны да карагыз

• Фарадей кануны
• Үтә үткәрүчәнлек
• Электр көчәнеше
• Электр кыры көчәнешлелеге

Әдәбият

• Савельев И.В. Глава X. Движение заряженных частиц. // Курс общей физики.. — 3. — М.: Наука. Гл. ред. физ.-мат. лит., 1988. — Т. 2. — С. 87-88. — 496 с. — 220 000 экз.