Ясмык

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Ясмык latin yazuında])
Ясмык
Сурәт
Кыскача исем L. culinaris
Халыкара фәнни исем Lens culinaris Medik., 1787
Таксономик ранг төр
Югарырак таксон чечевица[d]
Таксонның халык атамасы corbysen[1], lentil[2], Linse, Lenteja, kylvövirvilä, Linssi, rokkalinssi[3], Lentille cultivée, Lencse, Леќа, Linze[4], Lentilha, Чечевица обыкновенная, Чечевица пищевая, Mercimek, čočka kuchyňská[5], 兵豆[6][7], 扁豆[6][7], 小扁豆[6][7], 鸡豌豆[6], 滨豆[7], 鸡碗豆[7], 小金扁豆[7], 兵豆[8][9][10], llenteyera[11] һәм navadna leča
Нәрсәнең чыганагы чечевица[d]
Ареал таксона Кытай[10]
GRIN URL npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=411141[12]
 Ясмык Викиҗыентыкта

Ясмык, азык ясмыгы яки гадәти ясмык (лат. Lens culinaris) — кузаклы гаиләлегенә карый торган үсемлек,төгәл генә әйткәндә Lens ыругының астөре. Ясмык борын заманнардан игелә торган мөһим азык-төлек яки терлек азыгы культурасы. Якын Көнчыгышта аеруча популяр.

Борынгы Мисыр кешеләре аның оныннан пешерелгән ипине фараоннар каберлекләренә сала торган булганнар. Грекларда ясмык белән бәйле мәкаль дә бар: «Акыллы кеше үз ясмыгын пешерә белә». Германиядә бу ризыкны бүгенге көндә дә бик олылыйлар. Аны Яңа ел бәйрәмнәрендә табынның түренә куялар. Алманнар аның уңыш китерү көченә ия булуына ышаналар. Шуны әйтергә кирәк – ясмык элек бик кыйммәт йөргән. Шуңа да аны байлар ризыгы дип санаганнар.

Ясмык орлыгы

Ясмыктан пешерелгән ризыклардан баш тарткан кешеләр бик зур хата ясый, ди диетологлар. Туклыклыгына карасак, ул ипи белән итне дә алыштыра ала икән. Ясмык А, В, С витаминнарына, аксымга, углевод, калий, кальций, магний, цинк, тимер, фосфор һ.б. кеше организмына кирәкле микроэлементларга бай. Галимнәр раславынча, анда бик күп фолий кислотасы бар, ул исә онкологик авыруларга каршы торырга ярдәм итә. Ясмык дөньяда иң зарарсыз ризыкларның берсе булып санала. Чөнки ул, башка үсемлекләргә караганда, үзенә зарарлы нитратларны сеңдерми.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. Gwefan Llên Natur
  2. АКШ авыл хуҗалыгы министрлыгының үсемлекләр базасы
  3. Finnish Biodiversity Information Facility — 2012.
  4. Nederlands Soortenregister
  5. Portál informačního systému ochrany přírodyAgentura ochrany přírody a krajiny České republiky.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Institute of Botany, Chinese Academy of Sciences List of plant species in China (2022 Edition) — 2022. — doi:10.12282/PLANTDATA.0061
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Flora Reipublicae Popularis Sinicae, volume 42(2) / мөхәррир Ц. Хунбинь — 1998.
  8. 林秦文, 肖翠, 马金双 中国外来植物数据集, A dataset on catalogue of alien plants in China // 生物多样性 — 1993. — ISSN 1005-0094doi:10.17520/BIODS.2022127
  9. 庄会富, 王亚楠, 王趁 һ.б. A Scientific Dataset of useful plants of China, 中国有用植物数据集 — 2021. — doi:10.11922/SCIENCEDB.J00001.00212
  10. 10,0 10,1 刘培亮, 卢元, 岳明 et al. 陕西省维管植物名录(2021版) // 生物多样性 — 2022. — ISSN 1005-0094doi:10.17520/BIODS.2022061
  11. http://www.sabencia.net/nomenclator.php
  12. GRIN үсемлекләр таксономиясе

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]