Fridrix Nitsşe

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Fridrix Nitsşe latin yazuında])
Fridrix Wilhelm Nitsşe

almança Friedrich Wilhelm Nietzsche
Fridrix Wilhelm Nitsşe
Fridrix Wilhelm Nitsşe
Tulı iseme Friedrich Wilhelm Nietzsche
Hönäre fälsäfäçe, klassik filolog, kompozitor
Tuu datası 15 oktäber 1844(1844-10-15)
Tuu cire Prussiä, Alman Berlege
Watandaşlığı Almaniä İmperiäse
Ülem datası 25 avgust 1900(1900-08-25) (55 yäş)
Ülem cire Weimar, Almaniä İmperiäse
Lu Salome häm Paul Ree häm Fridrix Nitsşe, "Fälsäfi Berlek". 1882

Fridrix Wilhelm Nitsşe (almança Friedrich Wilhelm Nietzsche [ˈfʁiːdʁɪç ˈvɪlhɛlm ˈniːtsʃə]; 1844, Rökeken, Alman Berlege - 1900, Weimar, Alman İmperiäse) - Almaniä fiker iäse, fälsäfäçe, klassik filolog, kompozitor, üzänçälekle fälsäfä täğlimatına buldıruçı, şuşı akademik bulmağan täğlimat kiñ taralğan bulğan.

Nitsşe üz fälsäfä täğlimatında äxlaqi, dini, mädäni, ictimaği-säyäsi nigezlär şik astında quyğan. Aforistik stildä yazıp birelgän äsärlär küp bäxäslär tudırğannar.

Nitsşe yazğan "Zaratustra bolay äytkän" äsärendä "Ğäyre tabiği şäxes" (almança Übermensch) turında täğlimat buldırılğan, şuşı täğlimat mäsläkläre soñraq faşizm nigezenä quyılaçaq.

Tärcemäi xäle[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Fridrix Nitsşe Rökkendä (Leiptsig yanında urnaşa) lüteran pastor ğailäsendä 1844 yılda tuğan. Almanlaştırılğan poläk näselennän çıqqan.

1858 yılda "Pforta" gimnaziäsendä uqıy başlıy.

1862 yılda Bonn Universitetına kerä, anda teologiä häm fälsäfä uqıy. Soñraq Leiptsig Universitetına küçä.

24 yäşlek Nitsşe Bazel Universitetına klassik filologiä professorı xezmät urınına çaqırılğan.

Frank-Pruss suğışı waqıtında 1870 yılda Nitsşe suğışqa barmas öçen Prussiä watandaşlığınnan baş tartqan.

1868 yılda Nitsşe belän Wagner tanışa. Alarnı borınğı grek sänğäte berläştergän. Läkin soñraq alar arasında mönäsäbätlär bozılğan häm Nitsşe "Wagner kazusı" (Der Fall Wagner) kitabın yazğan.

18 yäştän Nitsşe awıra başlıy, 30 yäşkä ul suqıraya diärlek. 1879 yılda ul uqıtu xezmätennän kitä.

1882 yılda Nitsşe belän Lu Salome (tabib-psixoterapevt, fälsäfäçe, rus-alman millätennän) tanışa.

Lu Salome tä'sire näticäsendä Nitsşe üz iñ tanılğan kitabın "Zaratuştra bolay äytkän" 1884-1885 yılda yaza.

1889 yılda Nitsşe bik awırta başlıy: aqılğa zarar kilä. Tizdän ul Bazel Psixiatrik xastaxanäsenä elägä.

Paraliç suğudan soñ 1900 yılda Nitsşe ülgän.

Nitsşe fälsäfi icatı ädäbiätkä, mädäniätkä, säyäsätkä XX ğasırda zur yoğıntı yasağan.

Ädäbiät[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Şulay uq qarağız[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Wikiözek eçendä Фридрих Ницше teması buyınça bit bar