Мәскәү өлкәсе
| Россия Федерациясе субъекты | |||||
| Мәскәү өлкәсе Московская область | |||||
| |||||
|
| |||||
| Мәскәү | |||||
| 57-нче | |||||
|
- Барлыгы - Су |
44 340 км² [1] 0,4% | ||||
|
Халык саны |
|||||
|
- Барлыгы - Халык тыгызлыгы |
7 092 941 кеше (2010)[2] 165,3 кеше/км² | ||||
|
Тулаем төбәктәге продукт |
|||||
|
- Барлык, агымдагы бәядә - Кеше башына |
1 796,5 млрд. сум [3] (2010) 251,8 мең сум | ||||
| Үзәк | |||||
| Үзәк | |||||
| рус теле | |||||
|
Губернатор |
Андрей Воробьёв | ||||
| 50 | |||||
| MSK (UTC+4) | |||||
Мәскә́ү өлкәсе́ (рус. Московская область, Подмосковье) – Россия Федерациясенең Европа өлеше субъекты. Өлкә үзәге – Мәскәү шәһәре (өлкә составына керми).
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Чиктәшлек[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Мәскәү өлкәсе Көнчыгыш Европа тигезлегенең үзәгендә, Ука һәм Идел елгалар арасында, катнаш һәм яфраклы урманнары чигендә урнашкан.
Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Климат — уртача континенталь, июльнең уртача температурасы — +17…+18 °С, гыйнварның уртача температурасы — -10…-11 °С. Уртача еллык явым-төшем күләме 450 мм (көньяк-көнчыгыш) — 650 мм (төньяк, көнбатыш).
Елгалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Мәскәү өлкәсе елгалары тулысынча Идел бассейнына карыйлар. Өлкәненң төньягы аша Иделне Мәскәү белән тоташтыручы судно йөрешле Мәскәү исемендәге канал үтә.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Мәскәү өлкәсе 1929 елда туды. Тарихи яктан Мәскәү губернасына карый. 36 районнан, 31 каланан һәм 5 Ябык административ-территориаль территориаль берекмәсен тора.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Халык саны буенча Мәскәү өлкәсе, Мәскәүдән генә калышып, икенче урыныда тора. Шәһәр халкы 81,4 % тәшкил итә.
Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
2002 ел:
- Руслар – 6 022 763 кеше
- Украиннар – 147 808 кеше
- Татарлар – 52 851 кеше
- Беларуслар – 42 212 кеше
- Әрмәннәр – 39 660 кеше
- Мордва – 21 856 кеше
- Әзериләр – 14 651 кеше
- Чуашлар – 12 530 кеше
- Молдаваннар – 10 418 кеше
- Яһүдләр – 9 899 кеше
- Гөрҗиләр – 9 888 кеше
- Алманнар – 4 607 кеше
- Үзбәкләр – 4 183 кеше
- Башкортлар – 3 565 кеше
- Таҗиклар – 3 404 кеше
- Кореялылар – 3 232 кеше
- Марилар – 2 554 кеше
- Казакълар – 2 493 кеше
- Осетиннар – 2 389 кеше
- Лезгиннар – 2 130 кеше
- Чеченнар – 1 941 кеше
- Юнаннар – 1 850 кеше
- Арлар – 1 847 кеше
- Болгар – 1 511 кеше
- Чегәннәр – 1 511 кеше
- Аварлар – 1 2428 кеше
- Литвалар – 1 172 кеше
- Үз милләтен әйтмәгән кешеләр саны – 172 090
Торак пунктлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Мәскәү өлкәсе торак пунктлары
| № | Шәһәр | Халык саны | № | Шәһәр | Халык саны | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Балашиха | 215 353 | 11 | Серпухов | 126 496 | |||||
| 2 | Химки | 207 125 | 12 | Орехово-Зуево | 120 620 | |||||
| 3 | Подольск | 187 956 | 13 | Красногорск | 116 738 | |||||
| 4 | Королёв | 183 452 | 14 | Сергиев-Посад | 110 878 | |||||
| 5 | Мытищи | 173 341 | 15 | Щёлково | 110 380 | |||||
| 6 | Люберцы | 171 978 | 16 | Пущино | 102 840 | |||||
| 7 | Электросталь | 155 324 | 17 | Жуковский | 102 729 | |||||
| 8 | Коломна | 144 642 | 18 | Ногинск | 99 762 | |||||
| 9 | Одинцово | 139 021 | 19 | Раменское | 96 355 | |||||
| 10 | Железнодорожный | 131 729 | 20 | Домодедово | 96 123 | |||||
| 2010 елның җанисәбе буенча[2] | ||||||||||
Административ-территориаль бүленеше[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Муниципаль районнары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Административ-территориаль берәмлекләр исемлеге[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Районнар
|
|
Өлкә буйсынудагы шәһәрләр
|
Ябык административ-территориаль берәмлекләре
|
Мәскәү өлкәсендә туган танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Руслан Әхмәтов (1940-2005) — кино һәм театр артисты, Россиянең атказанган артисты (2003).
- Равил Исьянов — татар чыгышлы Америка кино артисты.
- Владимир Васильев — Россия Дәүләт думасы депутаты.
- Максим Шакиров (1967, Ногинск) — спортчы (альпинизм), «Красная звезда» гәҗите корреспонденты (1999).
- Габдрахман Кадыйров (1941, Шатур—1993, Сочи) — спортчы (спидвей, мотоузыш), 6 тапкыр дөнья чемпионы.
- Дмитрий Живов (1896, Селиваниха—1938) — фирка эшлеклесе.
- Михаил Касьянов (1957, Солнцево) — РФ хөкүмәте рәисе (2000-2004), ПАРНАС фиркасе рәисе (2015 елдан).
- Нина Дорошина (1934, Лосиноостров — 2018, Мәскәү), кино һәм театр актрисасы, театр педагогы, РСФСР халык артисты.
- Павел Фәхертдинов (1982, Электросталь) ― россияле шагыйрь, музыкант, автор-башкаручы.
Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2012-10-18, retrieved 2013-01-09
- ↑ 2,0 2,1 http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls
- ↑ http://web.archive.org/web/20120619102950/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/vvp/vrp98-10.xls
