Новокузнецк

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Новокузнецк latin yazuında])
(Сталинск битеннән юнәлтелде)
Новокузнецк
рус. Новокузнецк
Байрак[d]
Нигезләнү датасы 1618
Сурәт
Рәсми исем Новокузнецк
... хөрмәтенә аталган тимерче[d]
Дәүләт  Россия[1]
Нәрсәнең башкаласы Навакузнис районы[d][1] һәм Новокузнецкий городской округ[d][1]
Административ-территориаль берәмлек Новокузнецкий городской округ[d][1]
Сәгать поясы UTC+07:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Том
Хөкүмәт башлыгы Сергей Николаевич Кузнецов[d]
Халык саны 10 (1618)[2],
1918 (1720)[2],
1724 (1825)[2],
2831 (1851)[2],
1655 (1858)[2],
3051 (1877)[2],
3141 (1897)[2],
3154 (1917)[2],
4548 (1920)[2],
3894 (1926)[2],
45 000 (1931)[3],
166 000 (1939)[2],
179 100 (1940)[2],
346 600 (1956)[2],
377 000 (1959)[2],
410 000 (1962)[2],
493 000 (1967)[3],
499 183 (1970)[4],
508 000 (1972)[2],
513 000 (1973)[2],
519 000 (1974)[2],
527 000 (1975)[5],
527 000 (1976)[6],
541 356 (1979)[7],
545 000 (1980)[2],
551 000 (1981)[2],
556 000 (1982)[8],
564 000 (1983)[2],
584 000 (1985)[9],
581 000 (1986)[6],
589 000 (1987)[10],
599 947 (1989)[11],
584 000 (1990)[12],
602 000 (1991)[6],
600 000 (1992)[6],
598 000 (1993)[6],
593 000 (1994)[6],
574 000 (1995)[9],
571 000 (1996)[9],
566 000 (1997)[13],
566 000 (1998)[9],
562 800 (1999)[14],
561 600 (2000)[15],
564 500 (2001)[9],
549 870 (2002)[16],
565 900 (2003)[2],
548 200 (2004)[17],
563 300 (2005)[18],
562 400 (2006)[19],
560 900 (2007)[20],
562 200 (2008)[21],
563 271 (2009)[22],
547 904 (2010)[23],
548 127 (2011)[24],
549 589 (2012)[25],
549 182 (2013)[26],
550 213 (2014)[27],
550 127 (2015)[28],
551 253 (2016)[29],
552 445 (2017)[30],
553 638 (2018)[31],
552 105 (2019)[32],
549 103 (2020)[33],
537 480 (2021)[34]
Административ бүленеше Заводский район[d], Кузнецкий район (Новокузнецк)[d], Куйбышевский район[d], Новоильинский район[d], Орджоникидзевский район[d] һәм Центральный район[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 190 метр
Кардәш шәһәр Питтсбург, Хайфа[d] һәм Түбән Тагил[35]
Бүләкләр
Хезмәт Кызыл Байрак ордены
Мәйдан 424,27 км²
Почта индексы 654000–654103
Рәсми веб-сайт новокузнецк.рф
Коллаж
Феноменның икътисады экономика Новокузнецка[d]
Беренче язма телгә алу 1607
Җирле телефон коды 3843
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Объектның күренешләре өчен төркем [d]
Карта
 Новокузнецк Викиҗыентыкта

Новокузнецк, Аба-Тора (рус. Новокузнецк, 1622-1931 елларда Кузнецк—Сибирский, 1932—1961 елларда Сталинск) — Русиянең Кемерово өлкәсендә шәһәр, Кемерово өлкәсенең Новокузнецк районы үзәге. Кемерово өлкәсенең иң зур һәм иң иске шәһәре.

2020 елның 2 июленнән — «Хезмәт даны шәһәре»[36].

2010 елның җанисәбе буенча шәһәрдә 547 904 кеше яши.[37]

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Көнбатыш Себернең көньягында, Том елгасы ярларының икесендә дә, Кузнецк күмер бассейнының көньягында урнашкан.

Себернең эре икътисади, транспорт һәм мәдәни үзәге.

Русиянең металлургия һәм күмер чыгару мәрказләреннән бересе.

1617 елда кальга буларак барлыкка килгән. 1917 елга кадәр кече сәүдә һәм кәсепчелек мәркәзе булган. Сәнәгате 1929 елда Кузнецк металлургия комбиантының төзелешеннән үсеш алды. Төп ширкәтләр: Кузнецк, Көнбатыш Себер металлургия комбинатлары. Ферроэретмәләр, әлүмин, һ.б заводлары эшлиләр. Машиналар төзү һәм металлургия үсеш алганнар. Химия-фармацевтика эшләп чыгару берләшмәсе, җиңел, азык-төлек сәнәгатьләре бар. Ташкүмер чыгарыла. 2 югары уку йорты, 2 театр, 4 музей (шул исәптән, өлкәне өйрәнү, тасвирый сәнгать музейлары) бар.

Халык саны[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1897[38] 1926[38] 1939[38] 1959[39] 1970[40] 1979[41] 1989[42] 2002[43] 2010[44]
3 141 3 894 ~166 000 377 000 499 183 541 356 599 947 576 000 547 904

Милләтләр (2010): урыслар — 94,4%.

Эчке бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр 6 районга бүленә:

  1. Завод районы
  2. Кузнецк районы
  3. Куйбышев районы
  4. Орҗоникидзе районы
  5. Үзәк районы
  6. Яңа Ильинка районы
Новокузнецк институты (филиал)

Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Дин[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

«Чулпан» мәчете)
Православие
Ислам

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 ОКТМО. 179/2016. Сибирский ФО — 2016.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 Численность населения Новокузнецка. gogolevka.ru (2012-03-13). 2013-01-04 тикшерелгән.
  3. ↑ 3,0 3,1 Народная энциклопедия «Мой город». Новокузнецк
  4. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  5. ↑ Российский статистический ежегодник, 1998 год
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Российский статистический ежегодник. 1994. 2016-05-18 тикшерелгән.
  7. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  8. ↑ Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Российский статистический ежегодник. Госкомстат, Москва, 2001. 2015-05-12 тикшерелгән.
  10. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет : [арх. 28 июнь 2016] : юбилейный статистический ежегодник / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  11. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
  12. ↑ Российский статистический ежегодник.2002 : Стат.сб. / Госкомстат России. – М. : Госкомстат России, 2002. – 690 с. – На рус. яз. – ISBN 5-89476-123-9 : 539.00.
  13. ↑ Российский статистический ежегодник. 1997 год. 2016-05-22 тикшерелгән.
  14. ↑ Российский статистический ежегодник. 1999 год. 2016-06-14 тикшерелгән.
  15. ↑ Российский статистический ежегодник. 2000 год. 2016-06-13 тикшерелгән.
  16. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более.
  17. ↑ Российский статистический ежегодник. 2004 год. 2016-06-09 тикшерелгән.
  18. ↑ Российский статистический ежегодник, 2005 год. 2016-05-09 тикшерелгән.
  19. ↑ Российский статистический ежегодник, 2006 год. 2016-05-10 тикшерелгән.
  20. ↑ Российский статистический ежегодник, 2007 год. 2016-05-11 тикшерелгән.
  21. ↑ Города Кемеровской области (число жителей - оценка на 1 января 2008 года, тысяч человек). 2016-06-01 тикшерелгән.
  22. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. 2014-01-02 тикшерелгән.
  23. ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Кемеровская область. 1.6. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов. 2014-07-26 тикшерелгән.
  24. ↑ Кемеровская область. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2009-2016 годов
  25. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. 2014-05-31 тикшерелгән.
  26. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). 2013-11-16 тикшерелгән.
  27. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. 2014-08-02 тикшерелгән.
  28. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. 2015-08-06 тикшерелгән.
  29. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (2018-10-05). әлеге чыганактан 2021-05-08 архивланды. 2021-05-15 тикшерелгән.
  30. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017-07-31). әлеге чыганактан 2017-07-31 архивланды. 2017-07-31 тикшерелгән.
  31. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. әлеге чыганактан 2018-07-26 архивланды. 2018-07-25 тикшерелгән.
  32. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года.
  33. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
  34. ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелгән.
  35. ↑ https://ntagil.org/gorod/vsvyaz/pobratim.php?SECTION_ID=345&ELEMENT_ID=9635
  36. ↑ Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести»
  37. ↑ 2010 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 http://www.gogolevka.ru/chitatelyam/o-novokuznetske/naselenie
  39. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
  40. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  41. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  42. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  43. ↑ 2002 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  44. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2013-06-11, retrieved 2014-10-13 

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Новокузнецк&oldid=4153301