Татар Википедиясе

Татар Википедиясе
Tatar Wikipediӓse
Татар Википедиясе; Tatar Wikipediӓse
	;
URL	tt.wikipedia.org
Табышлы	Хәйрия
Төр	Челтәрле энциклопедия
Теркәлү	Мәҗбүри түгел
Телләр	татар теле
Эшли башлау вакыты	2003 елның 15 сентябре
Хуҗасы	Викимедиа фонды
Мәкаләләр саны	501 450
Битләр саны	787 691
Үзгәртүләр саны	4 154 410
Теркәлгән кулланучылар	51 638
Актив кулланучылар	71
Идарәчеләр	6
Тирәнлек	1.7

Википедия

Википедиянең
татар (кириллица) телендә бүлеге бар!
tt:Баш бит

Википедия

Википедиянең
татар (латиница) телендә бүлеге бар!
tt:Baş bit

Татар Википедиясе (лат. тат. Tatar Wikipediäse) — Википедиянең татар телендәге бүлеге. Төрки телләрдәге Википедияләр арасында мәкаләләр саны буенча, төрекчә Википедиядән генә калышып икенче урында бара. 2003 елның 15 сентябрендә ачыла, һәм баштан фәкать латин әлифбасы белән эшли. Бүгенге көндә исә Татар Википедиясендә латин һәм кирилл әлифбалары тигез хокукларда кулланыла.^[1] Татар телендәге бүлекнең күпчелек тарафыннан кабул ителгән исеме — «татар Википедиясе» — башка телләрдәге бүлекләре кебек үк мәкаләләр язылу телен генә белдерә, берәр этнос яки дәүләткә караганын түгел.

Статус[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татар Википедиясе (шулай ук ТатВики һәм tt.wiki) — Викимедиа фонды карамагындагы Википедия исемле интернет-энциклопедия проектының татар телендәге өлеше.
Татар Википедиясенә кирилл һәм латин имләләрендә язу мөмкин, тик бер мәкалә эчендә бу ике әлифбаны куллану рөхсәт ителми, ләкин барлык төркемнәр атамалары тик кириллча языла.

Татар Википедиясе — татар телен белүче һәм өйрәнүче волонтерлар (үзиреклеләр) көче белән үстерелә.
Кертем яки үзгәртүләр ясаучылардан, үз гамәлләрен кагыйдәләр һәм киңәш-кулланмалар буенча кылулары көтелә.

TATLAT[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татар Википедиясе җәмәгатьчелеге карары нигезендә латин әлифбасында да мәкаләләр язып була. Латин әлифбасы нигезендәге Баш бит һәм аңа багышланган проект бар.

2012 елдан Татар Википедиясе мәкаләләрен латин әлифбасында укырга теләүчеләр өчен әйләндергеч (конвертор)(үле сылтама) кулланырга мөмкин.

Бүләкләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2009 нчы елда узган «Татнет йолдызлары» бәйгесендә Татар Википедиясе «Туган тел» номинациясендә беренче урын яулый.
2010 елның октябрендә узган I Халыкара «Белем җәүһәрләре» интернет-проектлар бәйгесенең «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә Татар Википедиясе икенче урынны яулый.
2010 елның «Татнет йолдызлары» бәйгесенең «Туган тел» номинациясендә янә Татар Википедиясе җиңә^[2].
2011 елда узган II Бөтендөнья «Белем җәүһәрләре» интернет-проектлар бәйгесенең «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә Татар Википедиясе беренче урын яулый.
2011 елда узган «Татнет йолдызлары» бәйгесенең «Фән һәм мәгариф» номинациясендә Татар Википедиясе беренче урында^[3].

«Татнет йолдызлары» бәйгесендә беренче урын (2009 ел)
«Татнет йолдызлары» бәйгесендә беренче урын (2010 ел)
«Белем җәүһәрләре» бәйгесендә икенче урын (2010 ел)
«Белем җәүһәрләре» бәйгесендә беренче урын (2011 ел)

Статистика[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

300 000 мәкалә

Хәзерге вакытка Татар Википедиясендә 501 450 мәкалә бар, 6683 файл йөкләнгән. Викимедиа статистика проектының Татар Википедиясен тасвирлаган Кыскача аналитик мәгълүмат һәм тулы таблица.

2023 ел 21 апрель — 500 000 мәкалә
2022 ел 14 декабрь — 450 000 мәкалә
2022 ел 31 гыйнвар — 400 000 мәкалә
2021 ел 31 июль — 300 000 мәкалә
2020 ел 30 октябрь — 200 000 мәкалә
2020 ел 6 октябрь — 150 000 мәкалә
2020 ел 10 июнь — 100 000 мәкалә
2018 ел 3 июль — 80 000 мәкалә
2016 ел 24 декабрь — 70 000 мәкалә
2014 ел 28 май — 60 000 мәкалә
2013 ел 28 июль — 50 000 мәкалә
2013 ел 14 март — 30 000 мәкалә
2012 ел 25 апрель — 15 000 мәкалә
2011 ел 8 июль — 10 000 мәкалә
2009 ел 28 декабрь — 5000 мәкалә
2009 ел 15 июнь — 4 000 мәкалә

Чагыштырма статистика[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татар Википедиясенең башка төрки телле Википедия бүлекләре белән чагыштырма таблица

№	Код	Википедия бүлеге	Ачылган елы	Мәкаләләр	Битләр	Файллар	Үзгәртүләр	Теркәлгән кулланучылар	Актив кулланучылар	Идарәчеләр	Тирәнлек
1	tr	Төрек	2002	609 946	2 973 533	40 526	32 876 251	1 588 960	3206	20	166
2	tt	Татар	2003	501 450	787 691	6683	4 154 410	51 638	71	6	1.7
3	azb	Көньяк Азәрбайҗан	2015	243 521	577 403	337	1 559 558	50 200	88	4	5.1
4	uz	Үзбәк	2004	261 524	998 044	3339	4 328 964	134 284	703	17	34.4
5	kk	Казакъ	2002	236 577	634 774	11 118	3 337 255	157 192	338	16	14.9
6	az	Азәрбайҗан	2004	200 132	568 603	17 005	7 628 103	291 900	602	15	45.5
7	ky	Кыргыз	2002	79 164	110 261	2680	474 608	40 482	84	2	0.7
8	ba	Башкорт	2005	63 644	182 676	1505	1 272 857	41 491	66	5	24.4
9	cv	Чуваш	2004	56 059	114 273	537	829 946	35 412	46	2	7.8
10	crh	Кырым-татар	2008	28 133	52 637	0	222 755	27 600	29	2	3.2
11	sah	Саха	2008	17 561	52 244	1765	407 152	25 531	30	3	30.4
12	tk	Төрекмән	2004	6853	16 752	340	253 580	29 078	27	4	31.6
13	ug	Уйгур	2012	6001	15 664	0	159 039	22 538	27	1	26.3
14	gag	Гагауз	2010	2803	6648	0	69 406	14 677	14	1	19.6
15	krc	Карачай-балкар	2010	2101	14 514	0	109 595	10 731	14	1	263.6
16	kaa	Каракалпак	2006	5236	15 153	24	80 144	12 526	39	5	19
17	tyv	Тыва	2013	3534	12 807	0	47 659	9495	13	1	25.6
18	alt	Алтай	2021	1095	6181	0	46 450	3061	9	4	162.1

Мәкаләләр тематикасы буенча статистика[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2021 елның 5 февраленә мәкаләләрнең күбесе киләсе темаларга багышланган^[4]:

торак пунктлар — 122 488 мәкалә,
елгалар — 23 350 мәкалә,
астероидлар — 20 896 мәкалә,
аксымнар — 14 605 мәкалә,
шәхесләр — 12 201 мәкалә,
галактикалар — 7 838 мәкалә.
хронологик исемлекләр — 3 923
кратерлар — 2700
һинд дине — 1820

Кызыклы фактлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татар Википедиясе исемен башка проект та йөрткән. 2008 елда ачылган Tatar.info —«Татар тормышының көзгесе» (рус. Tatar.info —«Зеркало татарской жизни») проекты шулай ук wiki технологиясе буенча эшләгән һәм массакүләм мәгълүмат чараларында «Татар Википедиясе» (рус. Татарская Википедия) дип йөртелгән^[5]^[6]. Ул энциклопедиядәге мәкаләләр татар халкына бәйле темаларга гына язылган. Теркәлгән һәркем мәкаләләрне үзгәртә алган. Хәзерге вакытта проект эшләми.
Татар Википедиясенә керүче халыкның (август 2016) 34.3% АКШтан, 22.2% Франциядән, 18.0% гына Россиядән, 11.6% Алманиядән, 10.5% Канададан, калган 3.4 % башка илләрдән ^[7], үзгәртүләр кертүгә килгәндә — 86.3% Россия, 4.0% Украинадан ясала^[8].
Татар Википедиясенең беренче идарәчесе (User:Untifler) шулай ук Чуаш һәм Башкорт Википедияләре ачуында да актив катнаша һәм аларда да беренче идарәче була.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

↑ Википедия:Тавыш бирү:Латин әлифбасы-2
↑ “Татнет йолдызлары” конкурсында 231 сайт катнашты, archived from the original on 2010-12-17, retrieved 2011-01-04
↑ Казанда “Татнет йолдызлары” җиңүчеләрен бүләкләделәр
↑ Күп үзенә сылтамалы төркемнәр
↑ В Интернете появился татарский аналог Википедии
↑ Татарская Википедия появилась в Интернете, archived from the original on 2011-10-19, retrieved 2011-10-19
↑ Wikimedia Traffic Analysis Report — Wikipedia Page Views Per Country — Breakdown, 1-31 август 2016
↑ Wikimedia Traffic Analysis Report — Page Edits Per Wikipedia Language — Breakdown, Monthly requests or daily averages, for period: 1 Jan 2014 — 31 Mar 2014 (2014 Q1)

Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

[1] Википедия:Тавыш бирү:Латин әлифбасы-2

[2] “Татнет йолдызлары” конкурсында 231 сайт катнашты, archived from the original on 2010-12-17, retrieved 2011-01-04

[3] Казанда “Татнет йолдызлары” җиңүчеләрен бүләкләделәр

[4] Күп үзенә сылтамалы төркемнәр

[5] В Интернете появился татарский аналог Википедии

[6] Татарская Википедия появилась в Интернете, archived from the original on 2011-10-19, retrieved 2011-10-19

[7] Wikimedia Traffic Analysis Report — Wikipedia Page Views Per Country — Breakdown, 1-31 август 2016

[8] Wikimedia Traffic Analysis Report — Page Edits Per Wikipedia Language — Breakdown, Monthly requests or daily averages, for period: 1 Jan 2014 — 31 Mar 2014 (2014 Q1)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

к б ү Русия халыклары Википедияләре
1 000 000+	рус (Русская) украин (Українська)^*
500 000+	фин (suomi)^* чечен (нохчийн) татар
100 000+	азәрбайҗан (Azərbaycanca)^* казакъ (қазақша)^*
30 000+	башкорт (башҡортса) чуаш (чӑвашла)
10 000+	кырым-татар (Qırımtatarca) монгол (монгол) таулы мари (кырык марла) болын мари (олык марий) идиш (יידישע) осетин (иронау) саха (сахалыы)
3000+	вепс (Vepsän) коми (зырян коми) коми-пермяк (перем коми) лезгин (лезги) удмурт (удмурт) эрзә (эрзянь)
1000+	авар (магІарул) алтай (алтай) бурәт (буряад) кабарда-чиркес (адыгэбзэ) калмык (хальмг) карачай-балкар (къарачай-малкъар) лак (лакку) ливвик (Livvinkarjala) мукшы (мокшень) тыва (тыва)
100+	адыгей (адыгабзэ) ингуш (гIалгIай)
Викиинкубатор	даргин (даргала) ижора (Ižoran) карел (Karjalan) комык (къумукъ) себер татар (сыбыртатарца) шор (Шор тили) инкубатордагы Русия халыклары телләрендәге барлык Википедияләр
Ярдәм**	«Русия халыклары телләрендә Википедияләрне үстерү» проекты Башкортстан викимедиячылары Азәрбайҗан викимедиячылары Викимедиа Казакъстан Викимедиа Украина Викимедиа Финляндия
^* — Бу телдә сөйләшүчеләрнең күпчелеге Русия тышында яши. ^** Русия халыклары телләрендәге Викимедиа проектларына Россия эчендә ярдәм итү Викимедиа Фонды тарафыннан танылган җирле вики-волонтёрларының «Викимедиа РУ» коммерцияле булмаган партнёрлыгының устав максатларына керә.

к б ү Мәкаләләр саны буенча Википедияләр исемлеге
5,000,000+	инглизчә (en)
1,000,000+	нидерландча (nl) • алманча (de) • шведча (sv) • французча (fr) • итальянча (it) • русча (ru) • испанча (es) • полякча (pl) • японча (ja)
100,000+	португальча (pt) • кытайча (zh) • вьетнамча (vi) • украинча (uk) • каталанча (ca) • норвегча (букмоль) (no) • уарай-уарай (war) • себуанча (ceb) • финча (fi) • фарсыча (fa) • чехча (cs) • маҗарча (hu) • корейча (ko) • гарәпчә (ar) • румынча (ro) • малайча (ms) • төрекчә (tr) • индонезийча (id) • казакъча (kk) • сербча (sr) • словакча (sk) • эсперанто (eo) • датча (da) • литовча (lt) • баскча (eu) • болгарча (bg) • иврит (he) • словенча (sl) • хорватча (hr) • узбекча (uz) • волапюк (vo) • эстонча (et) • һиндча (hi) • әрмәнчә (hy) • норвегча (нүнорск) (nn) • сербхорватча (sh) • латинча (la) • азәрбайҗанча (az) • галисийча (gl) • гадиләштерелгән инглизчә (simple) • грекча (el) • беларусча (be)
10,000+	гөрҗичә (ka) • һаити креолча (ht) • македонча (mk) • непалча (new) • окситанча (oc) • пьемонтча (pms) • тагалогча (tl) • тамилча (ta) • татарча • телугу (te) • таича (th) • африкаанс (af) • албанча (sq) • арагонча (an) • ароманча (roa-rup) • башкортча (ba) • беларусча (be-x-old) • бенгали (bn) • бишнуприя манипури (bpy) • боснийча (bs) • бретонча (br) • бирманча (my) • кантонча (zh-yue) • гуджарати (gu) • исландча (is) • идо (io) • яванча (jv) • кыргызча (ky) • латышча (lv) • ломбардийча (lmo) • түбән саксонча (nds) • люксембургча (lb) • малагаси (mg) • малаям (ml) • мальтача (mt) • марати (mr) • непали (ne) • сицилийча (scn) • суахили (sw) • урду (ur) • уэльсча (cy) • көнбатыш фризийча (fy) • көнбатыш пунджабча (pnb) • йоруба (yo)• чуашча (cv) • алеманнча (als) • амхарча (am) • астурианча (ast) • буньямасан (map-bms) • бугинча (bug) • корсиканча (co) • мисыр гарәпчәсе (arz) • фиджи һиндча (hif) • интерлингва (ia) • ирландча (ga) • каннада (kn) • көрдчә (ku) • мазандарани (mzn) • мин нан (zh-min-nan) • неаполитанча (nap) • кечуа (qu) • самогитанча (bat-smg) • шотландча (sco) • шотланд ирландчасы (gd) • сорани (ckb) • сунданча (su) • таҗикча (tg) • уаллунча (wa) • монгольча (mn) • сахача (sah)
1,000+	баварча (bar) • үзәк биколано (bcl) • чавакано (cbk-zam) • нидерланд түбән саксончасы (nds-nl) • фароеча (fo) • ганча (gan) • гилаки (glk) • тау чирмешчә (mrj) • илоканча (ilo) • капампанганча (pam) • лимбургча (li) • маорича (mi) • минангкабауча (min) • нахуатль (nah) • төньяк самича (se) • осетинча (os) • панджабча (pa) • русинча (rue) • санскритча (sa) • синхальча (si) • тарантино (roa-tara) • тибетча (bo) • югары сорбча (hsb) • венецияча (vec) • воңроча (fiu-vro) • ву (wuu) • йиддиш (yi) • зазаки (diq) • ассамча (as) • аймарача (ay) • бихарча (bh) • классик кытайча (zh-classical) • корнча (kw) • экстремадурча (ext) • франко-провансальча (frp) • фриульча (fur) • гагаузча (gag) • гуарани (gn) • һакка (hak) • интерлингве (ie) • кашубича (csb) • хмерча (km) • комича (kv) • коми-пермякча (koi) • ладино (lad) • лигурча (lij) • лингала (ln) • мальдивча (dv) • манксча (gv) • алан чирмешчә (mhr) • мингрельча (xmf) • навахо (nv) • норманча (nrm) • төньяк фризийча (frr) • новиальча (nov) • иске инглизчә (ang) • орияча (or) • палича (pi) • пангасинанча (pag) • паштуча (ps) • пикардча (pcd) • рипуарианча (ksh) • романшча (rm) • сардинияча (sc) • сатерланд фризийча (stq) • силезча (szl) • сомалича (so) • төрекмәнчә (tk) • удмуртча (udm) • уйгурча (ug) • вепсча (vep) • көнбатыш фламандча (vls) • зеландча (zea) • ачеһча (ace) • аварча (av) • баньярча (bjn) • бурятча (bxr) • чеченча (ce) • кырым-татарча (crh) • эмилио-романьоло (eml) • эрзә (myv) • гренландча (kl) • һавайча (haw) • кабылеча (ka) • калмыкча (xal) • карачай-балкарча (krc) • киньярванда (rw) • лакча (lbe) • лезгинча (lez) • лойбанча (jbo) • түбән сорбча (dsb) • мукшыча (mdf) • палатин алманча (pfl) • папиаменто (pap) • пенсильван алманча (pdc) • шона (sn) • срананча (srn) • сириакча (arc) • ток писин (tpi) • тонгача (to) • уолоф (wo)
100+	абхазча (ab) • зулусча (zu) • каракалпакча (kaa) • хауса (ha) • инуктитут (iu) • чейенча (chy) • игбо (ig) • кабарда сиркассча (kbd) • конгоча (kg) • лаосча (lo) • латгалча (ltg) • мирандча (mwl) • науруча (na) • төньяк соточа (nso) • борынгы чиркәү славянча (cu) • чигәнчә (rmy) • таитичә (ty) • тетум (tet) • жуанг (za) • бамбара (bm) • бислама (bi) • чероки (chr) • эве (ee) • фижианча (fj) • готча (got) • кашмирча (ks) • гикую (ki) • мин донгча (cdo) • молдаванча (mo) • норфолкча (pih) • оромо (om) • самоача (sm) • синдхича (sd) • сватича (ss) • тигриньяча (ti) • тсонгача (ts) • тсванача (tn) • акан (ak) • чаморро (ch) • чичева (ny) • кре (cr) • джонгха (dz) • фула (ff) • инупиак (ik) • кирунди (rn) • луганда (lg) • сото (st) • санго (sg) • тимбука (tum) • тви (tw) • венда (ve) • ксхоса (xh)

к б ү Төрки Википедияләр
500 000+	төрекчә (Türkçe) татарча
200 000+	көньяк азәрбайҗанча (تۆرکجه) үзбәкчә (O'zbekcha/ўзбекча) казакъча (қазақша)
100 000+	азеричә (Azərbaycanca)
50 000+	кыргызча (кыргызча) башкортча (башҡортса) чуашча (чӑвашла)
10 000+	кырымтатарча (Qırımtatarca) сахача (сахалыы)
5 000+	төрекмәнчә (Türkmençe) уйгурча (ئۇغۇرچه)
1 000+	тывача (тыва) каракалпакча (Qaraqalpaqsha) гагаузча (Gagauzca) карачай-балкарча (къарачай-малкъар) алтайча (Алтай)

к б ү Бу теманың Татнет ресурсларында яктыртылуы
Мәгълүмат агентлыклары	«Tatar-inform.tatar» сайтындагы мәкаләләр исемлеге.
Татарстан ММЧлары	«Безнең гәҗит» сайтындагы мәкаләләр җыентыгы. «Ватаным Татарстан» газетасы сайтындагы мәкаләләр җыентыгы. Интертат сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Мәдәни Җомга» газетасы сайтындагы мәкаләләр җыентыгы. «Сөембикә» журналы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Татарстан» телерадиокампаниясе сайтында татарча материаллар исемлеге. «Татарстан — Яңа Гасыр» телерадиокомпаниясе сайтындагы татарча мәкаләләр исемлеге.
Татар телле Россия күләм ММЧлары	Федераль һәм халыкара дәрәҗә көн тәртибен яктыртып торучы ресурслар бар микән?
Татар телле чит ил ММЧлары	Азатлык радиосы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. TRT-TATAR радиосы сайтындагы мәкаләләр исемлеге.
Татарстанның муниципаль татар телле ММЧлары	«Әлмәт таңнары» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Бөгелмә авазы» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Заман сулышы» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Кайбыч таңнары» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Минзәлә» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Мөслим-информ» сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Саба таңнары» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. Түбән Каманың «Туган як» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Шәһри Казан» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Шәһри Чаллы» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге.
Татар телле Россия төбәк ММЧлары	«Авыл таңнары» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Кызыл таң» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Тәтешле хәбәрләре» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге.
Тематик ресурслар	«Белем.РУ» сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Бөтендөнья татар конгрессы» сайтындагы татарча мәкаләләр исемлеге. «Гыйлем.tatar» порталындагы материалларда очравы. «Матбугат.ру» сайтындагы материалларда очравы. «Сәләт» сайтындагы язмаларда очравы. «Tatarica энциклопедияcе» сайтындагы татарча мәкаләләр исемлеге. «Татарстан китап нәшрияты» сайтындагы материалларда очравы.