Абастумани

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Абастумани latin yazuında])
Абастумани
гөрҗ. აბასთუმანი
Сурәт
Рәсми исем აბასთუმანი
Рәсми тел гөрҗи теле
Дәүләт  Гөрҗистан
Административ-территориаль берәмлек Адигени муниципалитеты[d]
Сәгать поясы UTC+04:00
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Месхетский хребет[d]
Халык саны 937 (2014)[1]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 1340 ± 1 метр
Мәйдан 19,54 км²
Почта индексы 0301[2]
Җирле телефон коды 366[3]
Карта
 Абастумани Викиҗыентыкта

Абастума́ни (гөрҗ. აბასთუმანი) — шәһәр тибындагы касаба, Гөрҗистанның тау климаты шифаханәсе, Адиген муниципалитеты җирендә урнашкан. Халкы — 937 кеше (2014).

Географиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Абастумани Месхет сыртының көньяк битләвендә, Оцхе (иске Абастуман) елга тарлавыгында, 1250-1450 м биеклектә, Ахалцих тимер юл станциясеннән 28 км төньяк-көнбатыштарак урнашкан[4], 78 км көньяк-көнбатыштарак - Боржоми тимер юл станциясе[5].

Александр Невский урамындагы сурәт өлеше. Михаил Нестеров эше. 1902-1904

Курорт[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бастула саф тау һавасы, ул уртача коры, көчле җил юк. Тау битләүләрендә — ылыслы урманнар (нарат, ак һәм кара чыршы). Җәй уртача җылы, августагы уртача температура 16°C[6]. Кыш нык салкын түгел, кояшлы, кар бик күп яумый[4]; гыйнварда уртача − 6 °C. Явым-төшем 600 мм чамасы. Елына уртача 167 кояшлы көн.

Шушындый уңай шартлар Абастуманины ел әйләнәсенә файдаланырга мөмкинлек бирә. Туберкулёз, буын, нерв системасы, гинекология авыруларын һәм башка чирләрне дәвалыйлар.

Тарихыннан[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Дәваханага нигез XIX гасырда салынган һәм Аббас-Туман (Аббас-Төмән) дип аталган. Аның барлыкка килүе Кавказлы хәрби округы хәрби-медицина инспекторы доктор А. А. Ремер исеме белән бәйле.

1892 елда Аббас-Туман касабасында Русиядә тәүге тау астрономия обсерваториясе оештырылган.

1899 елның 28 июнендә 28 яшьлек патша улы Георгий Александрович сырт аша Абастуманига мотоциклда китеп барганда егылып һәлак була [7]).

XX гасыр башында Богатырский, Змеиный һәм Противоположный дигән өч шифалы чыганак була.

Совет чорында шифахана (1925 ел, архитектор И. А. Иванов-Шиц), туберкулез хастаханәсе, поликлиника, ванналар бинасы төзелә. Дәвалау ел әйләнәсенә бара.

1932 елда Абастуманида Астрофизик обсерватория ачыла.

Истәлекле урыннары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Абастуманиның югары ягында сарай паркы һәм тәхет варисы Георгий Александровичның агач йорты [8].
  • Георгий Александрович һәлак булган җирдәге часовня .
  • Александр Невский корамындагы фрескалар. Михаил Нестеров эше.
  • Абастумани астрофизик обсерваториясе[5].

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo
  2. ↑ http://georgianpost.ge/?site-lang=ka&site-path=help%2Fzipcodes%2F&group=3
  3. ↑ http://silknet.com/?module=popup_content&language=ge&product_id=8&type_id=20&attr=city_indexes
  4. ↑ 4,0 4,1 Большая советская энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 1. А — Ангоб. 1969. 608 стр., илл.; 47 л. илл. и карт, 1 отд. л. табл.
  5. ↑ 5,0 5,1 Большая советская энциклопедия. Гл. ред. С. И. Вавилов, 2-е изд. Т. 1. Т. 1. А — Актуализм. 1949. 640 стр., илл.; 53 л. илл. и карт.
  6. ↑ Абастумани // .
  7. ↑ Правительственный вестник. — 3 июля 1899. — № 142. — С. 1.
  8. ↑ С 1 ноября 1893 года по 1 апреля 1895 года Георгию в Абастумане читал курс всеобщей истории в связи с русской историей профессор Василий Ключевский. — Нечкина М. В. Василий Осипович Ключевский. История жизни и творчества. — М., 1974. — С. 325, 330.

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Абастумани&oldid=2936298