Александр Жданов (1858)
| Александр Жданов | |
|---|---|
 | |
| Туган | 1858[1][2][3] |
| Үлгән | 1914[2][3] |
| Ватандашлыгы | Россия империясе |
| Әлма-матер | Санкт-Петербург университетының физика-метематика факультеты[d] һәм Петербург император университеты[d] |
| Һөнәре | йолдызбелгеч |
| Эш бирүче | Петербург император университеты[d] |
| Гыйльми дәрәҗә: | фәннәр докторы[d] |
Александр Маркелович Жданов (1858 — 1914) — рус астрономы, Санкт-Петербург Император университеты ректоры (1903—1905).
Тормыш юлы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Александр Жданов Сембер һәм 3 нче Мәскәү гимназияләрендә башлангыч белем ала, 1877 елда Санкт-Петербург университетының физика-математика факультетына укырга керә, анда астрономия белгечлеге ала.
Университет курсын тәмамлагач (1881) ул профессорлыкка әзерләнергә калдырыла һәм Пулково обсерваториясенә билгеләнә. «Гюльден ысулы кече планеталарның шәхси ачуларын билгеләү өчен» (1884) магистрлык диссертациясен яклый һәм астрономия магистры гыйльми дәрәҗәсен ала. Ике елга чит илгә командировкага алына: нигездә, Стокһольмда, Гюльденда шөгыльләнә. 1888 елда «Арадаш орбиталар теориясе һәм аны Ай хәрәкәтен өйрәнүгә кушымтасы» өчен астрономия һәм геодезия докторы дәрәҗәсе бирелә. Санкт-Петербург университетының экстраординар профессоры вазыйфасына билгеләнә (1890), 1895 елдан — астрономия кафедрасының ординар профессоры. 1887—1908 елларда Жданов Бестужев курсларында математик география (астрономия һәм геодезия) буенча лекцияләр укый, Санкт-Петербург Югары хатын-кызлар курсларының астрономия обсерваториясен оештыручыларның һәм җитәкчеләренең берсе була (1896 елдан)[4], шулай ук Петербург тарих-филология институтында укыта[5].
1903—1905 елларда Санкт-Петербург университеты ректоры була, 1907—1910 елларда — Мәскәү уку йортының попечителе; 1911 елдан Халык мәгарифе министрлыгының сәнәгать училищелары бүлеген җитәкли.
Фәнни журналларда берничә мәкаләдән тыш, белгечләрнең игътибарын Ждановның «Recherches sur le mouvement de la Lune autour de la Terre» (Стокгольм, 1885) сочинениесы җәлеп итә.
XX гасыр башында Александр Жданов Төп штаб тарафыннан кабул ителгән рус градус үлчәүләрен фәнни эшкәртүдә актив катнаша һәм алардан геоид күләмен чыгара (т. 47 һәм 50 «Төп штабның хәрби-топография бүлеге язмалары», Санкт-Петербург, 1891 һәм 1893 еллар).
1914 елның 23 апрелендә вафат була, 25 апрельдә Петербургтагы Новодевичье монастыре зиратында җирләнә[6], кабере югалган[7].
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ В. В. В. Жданов, Александр Маркеллович // Энциклопедический словарь — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1894.
- ↑ 2,0 2,1 Каталог Немецкой национальной библиотеки
- ↑ 3,0 3,1 MAK
- ↑ Библиотека бестужевских курсов, archived from the original on 2014-09-11, retrieved 2021-11-18
- ↑ Юрий Ендольцев. Императорский историко-филологический институт // Нева. 2003, № 7
- ↑ Метрическая книга... церкви С.-Петербургского Лицея... на 1914 год // ЦГИА СПб. Ф. 19.— Оп.127.— Д. 3012.— Л. 16.
- ↑ Дубин А. С. Новодевичье кладбище // Кобак А. В., Пирютко Ю. М. Исторические кладбище Санкт-Петербурга. — М.; СПб. : Центрполиграф; МиМ Дельта, 2009. — С. 472—503. — 800 с. — ISBN 978-5-9524-4025-8.
Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Жданов, Александр Маркеллович // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.
- Петров Ф. А. ЖДАНОВ Александр Маркелович // Императорский Московский университет: 1755—1917: энциклопедический словарь / составители А. Ю. Андреев, Д. А. Цыганков. — М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2010. — С. 241. — 894 с. — 2000 экз. — ISBN 978-5-8243-1429-8.