Амариллис

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Амариллис latin yazuında])
Амариллис
Сурәт
Халыкара фәнни исем Amaryllis L., 1753[1][2]
Таксономик ранг ыру[1]
Югарырак таксон амариллисовые[d]
Таксонның халык атамасы Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Таксономик төр A. belladonna[d]
Җимеш төре тартмачык[d]
... хөрмәтенә аталган Amaryllis[d][4]
GRIN URL npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=485[5]
 Амариллис Викиҗыентыкта

Амари́ллис[6] (лат. Amaryllis) — Амариллислылар — Amaryllidaceae гаиләсеннән олиготиплы бер өлешле биологик үсемлек нәселе. 1753 елда швед систематигы Карл Линней тарафыннан аерып алынган [7].

Бу исем астында еш очрый торган популяр декоратив бүлмә үсемлеге чын мәгънәсендә гибрид (гиппеаструм) — чын амариллислар өй шартларында үстерелми диярлек.

Систематикасы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Амариллис белладонна — Amaryllis belladonna төре аша тәкъдим ителгән нәсел, гадәттәгечә, монотиплы дип санала [6][8], әмма 1998 елда хәзер фәнни дөньяда танылган тагын бер төр сүрәтләнә. " The Plant List" мәгълүматлар базасы нәсел үз эченә 4 төрне кертә ди [9]:

Amaryllis bagnoldii

Amaryllis belladonna

Amaryllis condemaita — Vargas

Amaryllis paradisicola — Snijman

Хәзер Гиппеаструм — Hippeastrum нәселе дип аерылганнар да элек Амариллис төренә кертелгән була [6], аларны, гадәттә, ялгыш амариллис дип атыйлар.

Таралышы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кыргый табигатьтәге нәсел вәкилләре Көньяк Африка Җөмһүрияте Капа провинциясе эндемиклары булып торалар [10]. Австралиягә кертелгәннәр[11].

Ботаник тасвирламасы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Мезофитлар[11].

Күпьеллык үсемлекләр. Үлән үсемлекләр Суганлы үсемлекләр.

Яфраклары тамырдан ук башлана, ике рәт булып урнашкан.

Чәчәкләре чатыр сыман чәчәклеккә җыелганнар; тыгыз чәчкә чыганагына ия, чәчәклектә 2-12 чәчәк булуы мөмкин. Көз көне чәчәк ата, яфраксыз күренешле бүрәнкә чәчәкләре диаметрда 8 сантиметрга җитә. Амариллис чәчәгенең 6-12 төрле — актан алып куе кызылга чаклы — төсе бар. Уртача тизлектә үсә. Җимеше — ачылмалы тартма, орлыклары канатлар рәвешендә орлыклыкка ия булуы мөмкин [11].

Хромосомнар саны 2n = 22[12].

Карау дөрес оештырылган очракта, чәчәкнең суганы 20 елга чаклы яшәү сәләтенә ия.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ 1,0 1,1 Линней К. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium — 5 — Стокһолм: 1754. — doi:10.5962/BHL.TITLE.746
  2. ↑ Linnaeus C. Species Plantarum: Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas — 1753.
  3. ↑ 彭莳嘉, 罗源, 蔡宏宇 et al. 全球变化情景下的中国木本植物受威胁物种名录, A new list of threatened woody species in China under future global change scenarios // 生物多样性 — 2022. — ISSN 1005-0094 — doi:10.17520/BIODS.2021459
  4. ↑ Burkhardt L. Directory of eponymous plant names - extended edition. Index of Eponymic Plant Names - Extended Edition. Index de Noms éponymiques des Plantes - Édition augmentée. — 2018. — ISBN 978-3-946292-26-5 — doi:10.3372/EPOLIST2018
  5. ↑ GRIN үсемлекләр таксономиясе
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Ботаника. Энциклопедия «Все растения мира»: Пер. с англ. = Botanica. — ISBN 3-8331-1621-8.
  7. ↑ Tropicos | Name — !Amaryllis L
  8. ↑ Species in GRIN for genus 2015 елның 24 сентябрь көнендә архивланган.
  9. ↑ Amaryllis. The Plant List. Version 1.1. (2013). әлеге чыганактан 2017-09-05 архивланды. 2017-01-02 тикшерелгән.
  10. ↑ http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:YKEKkYMFa9sJ:apps.kew.org/wcsp/namedetail.do%3Bjsessionid%3D341359A9AF49BAA68083EE5A2909E728%3Fname_id%3D298519+&cd=1&hl=ru&ct=clnk&gl=ru
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Amaryllis L.: FloraBase: Flora of Western Australia
  12. ↑ Amaryllis L. Tropicos.

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Логотип Викисловаря
Логотип Викисловаря
Викисүзлектә мәкалә бар «амариллис»
Викиҗыентыктагы медиафайллар?
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Амариллис&oldid=4114296