Амариллис
Амариллис | |
![]() | |
Халыкара фәнни исем | Amaryllis L., 1753[1][2] |
---|---|
Таксономик ранг | ыру[1] |
Югарырак таксон | амариллисовые[d] |
Таксономик төр | Амариллис белладонна[d] |
Җимеш төре | тартмачык[d] |
GRIN URL | npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=485[3] |
![]() |
Амари́ллис[4] (лат. Amaryllis) — Амариллислылар — Amaryllidaceae гаиләсеннән олиготиплы бер өлешле биологик үсемлек нәселе. 1753 елда швед систематигы Карл Линней тарафыннан аерып алынган [5].
Бу исем астында еш очрый торган популяр декоратив бүлмә үсемлеге чын мәгънәсендә гибрид (гиппеаструм) — чын амариллислар өй шартларында үстерелми диярлек.
Систематикасы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Амариллис белладонна — Amaryllis belladonna төре аша тәкъдим ителгән нәсел, гадәттәгечә, монотиплы дип санала [4][6], әмма 1998 елда хәзер фәнни дөньяда танылган тагын бер төр сүрәтләнә. " The Plant List" мәгълүматлар базасы нәсел үз эченә 4 төрне кертә ди [7]:
Amaryllis bagnoldii
Amaryllis belladonna
Amaryllis condemaita — Vargas
Amaryllis paradisicola — Snijman
Хәзер Гиппеаструм — Hippeastrum нәселе дип аерылганнар да элек Амариллис төренә кертелгән була [4], аларны, гадәттә, ялгыш амариллис дип атыйлар.
Таралышы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Кыргый табигатьтәге нәсел вәкилләре Көньяк Африка Җөмһүрияте Капа провинциясе эндемиклары булып торалар [8]. Австралиягә кертелгәннәр[9].
Ботаник тасвирламасы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Мезофитлар[9].
Күпьеллык үсемлекләр. Үлән үсемлекләр Суганлы үсемлекләр.
Яфраклары тамырдан ук башлана, ике рәт булып урнашкан.
Чәчәкләре чатыр сыман чәчәклеккә җыелганнар; тыгыз чәчкә чыганагына ия, чәчәклектә 2-12 чәчәк булуы мөмкин. Көз көне чәчәк ата, яфраксыз күренешле бүрәнкә чәчәкләре диаметрда 8 сантиметрга җитә. Амариллис чәчәгенең 6-12 төрле — актан алып куе кызылга чаклы — төсе бар. Уртача тизлектә үсә. Җимеше — ачылмалы тартма, орлыклары канатлар рәвешендә орлыклыкка ия булуы мөмкин [9].
Хромосомнар саны 2n = 22[10].
Карау дөрес оештырылган очракта, чәчәкнең суганы 20 елга чаклы яшәү сәләтенә ия.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 Линней К. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium — 5 — Стокһолм: 1754. — doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- ↑ Linnaeus C. Species Plantarum: Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas — 1753.
- ↑ GRIN үсемлекләр таксономиясе
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Ботаника. Энциклопедия «Все растения мира»: Пер. с англ. = Botanica . — ISBN 3-8331-1621-8
- ↑ Tropicos | Name — !Amaryllis L
- ↑ Species in GRIN for genus 2015 елның 24 сентябрь көнендә архивланган.
- ↑ Amaryllis. The Plant List. Version 1.1. (2013). 2017-01-02 тикшерелде.
- ↑ http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:YKEKkYMFa9sJ:apps.kew.org/wcsp/namedetail.do%3Bjsessionid%3D341359A9AF49BAA68083EE5A2909E728%3Fname_id%3D298519+&cd=1&hl=ru&ct=clnk&gl=ru
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Amaryllis L.: FloraBase: Flora of Western Australia
- ↑ Amaryllis L. Tropicos.
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Амариллис // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.