Анатолий Марков

Анатолий Марков
Анатолий Марков
Туган	15 февраль 1930; Әлек районы, Чуаш Автономияле Совет Социалистик Республикасы, Горьки крае, РСФСР, СССР
Үлгән	10 ноябрь 2023 (93 яшь)
Әлма-матер	И. Я. Яковлев исемендәге Чуаш дәүләт педагогика университеты
Һөнәре	дәүләт эшлеклесе
Эш бирүче	И. Н. Ульянов исемендәге Чуаш дәүләт университеты
Сәяси фирка	Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Гыйльми дәрәҗә:	педагогия фәннәре нәмзәте[d]

Википедиядә Марков фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Анатолий Семёнович Марков (15.2.1930, Ходяк, Әлек районы, Чуаш АССР — 10.11.2023, Чабаксар, Чуаш Респуб) — галим, укытучы, профессор, Чуаш дәүләт И. Я. Яковлев исемендәге педагогика институты ректоры (1963—1983).

Өч чакырылыштан торган Чуаш АСС Councilгары Советы урынбасары (1971-83). VIII чакырылыш Чуаш АССР Councilгары Советы Рәисе (1971-75). 9 һәм 10 чакырылыш Чуаш АССР Councilгары Советы Президиумы әгъзасы (1976-83))^[2]^[3].

Биография

Балалар һәм яшүсмерләр елларын Чуаш АССРның районы Ходяково авылында үткәрә.

Чуаш АССРның Әлек районының Ходяково авылында 1930 елның 15 февралендә туган. 1944 елда ул Таутов 7 еллык мәктәбен тәмамлый, һәм 1947 елда Аликовская урта мәктәбеннән урта мәктәп дипломын ала. 1951 елда ул Чуаш педагогик институтының физика һәм математика бүлегендә югары белем ала. Аннан, 1951—1954 елларда, Урнар районындагы Орауши урта мәктәбендә физика һәм математика укытучысы булып эшләде.

1957 елда ул А. И. Герцен исемендәге Рәсәй дәүләт педагогик университеты, шул ук елда педагогика фәннәре кандидаты диссертациясен яклап. Алма-материясендә өлкән лектор, доцент, профессор, академик һәм тикшеренү эшләре буенча вице-ректор булып эшләде (1957-62). 1963-нче елда Анатолий Семенович Чуаш И. Яковлев исемендәге педагогик институтының ректоры булды (1963-83). Бу өлкәдә ул университетның белем һәм материаль базасын ныгытуга, фәнни-педагогик кадрлар һәм белгечләрне Чуашстан мәктәпләрендә эшләргә әзерләүдә зур өлеш кертте.

1983 елдан Анатолий Семенович И. Н. Улянов ЧСУда гомуми физика кафедрасында профессор, 1991 елдан — физика кафедрасы профессоры, физика кафедрасы мөдире булып эшләде (1995 елдан — физика һәм физика укыту методикасы кафедрасы).

Тынычлыкны саклау буенча Чуаш Республика Комитеты Рәисе (1975-82). Венгр-Совет дуслыгы Чуаш филиалы президиумы әгъзасы (1977-82). Чуаш законсыз политик репрессияләр корбаннары ассоциациясе Советы Рәисе (2007 елдан алып бүгенге көнгә кадәр). Бөтенроссия (1968), Бөтен Союз (1978) укытучылар конгрессы делегациясе.

2004—2007 елларда ул физика һәм технология факультеты деканы, 2009—2012 елларда теоретик һәм эксперименталь физика кафедрасы профессоры, һәм 2014 елга кадәр гомуми физика кафедрасы профессоры булып эшләде.

2023 елның 10 ноябрендә 94 яшендә үлә^[4]. Чабаксар шәһәренең мемориаль зиратында җирләнгән.

Фәнни әсәрләр

100 дән артык фәнни әсәр авторы, шул исәптән:

Вопросы механизации и электрификации сельского хозяйства в преподавании физики в сельской школе: Автореф. дис… канд. пед. наук. — Л., 1957;
Физика в сельской восьмилетней школе. — Чебоксары, 1962;
Политехническое образование и профориентация учащихся в процессе преподавания физики в средней школе. — М., 1985;
Самодельные модели по физике. — Чебоксары, 1959;
Механика. Сборник лабораторных работ. — Чебоксары: ЧГУ, 1989;
Организация и проведение физического практикума со студентами-заочниками. — Чебоксары: ЧГУ, 1985;
Жизнь, отданная театру. — Чебоксары, 1999;
Вопросы экологии в процессе обучения физики. — Чебоксары, 2005;
Полвека служения высшей школе. Воспоминания. — Чебоксары, 2005;
Электростатика. Постоянный электрический ток. — Чебоксары, 2006.

Туганнар

Борис Марков (1924) — Чуаш АССРның атказанган артисты (1953), РСФСРның халык артисты, Чуаш АССРның халык артисты, К. В. Иванов исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты.
Канюкова Александра Семёновна — өлкән апасы, филолог, филология фәннәре кандидаты.

Әдәбият

Аликовская энциклопедия / Редколл: Л. А. Ефимов, Е. Л. Ефимов, А. А. Ананьев, Г. К. Терентьев. — Чебоксары, 2009. ISBN 978-5-7670-1630-3.

Искәрмәләр

Сылтамалар

Поздравляем Анатолия Семеновича Маркова с юбилеем! 2016 елның 16 сентябрь көнендә архивланган.
ПРОФЕССОРУ АНАТОЛИЮ СЕМЕНОВИЧУ МАРКОВУ 75 ЛЕТ

[_d2c64fcaec3dfa46-1] 1,0 ^1,1 Чувашская энциклопедия — Чувашское книжное издательство, 2006. — 2567 бит — ISBN 978-5-7670-1471-2
https://wikidata.org/wiki/Track:P10596https://wikidata.org/wiki/Track:P10597https://wikidata.org/wiki/Track:Q4517503https://wikidata.org/wiki/Track:P10598https://wikidata.org/wiki/Track:Q19909792

[2] Заслуженный учитель Чувашской Республики: Марков Анатолий Семенович (д. Ходяково).

[3] Дело жизни профессора Маркова.

[4] Чувашский государственный университет имени И.Н. Ульянова » СВЕТЛОЙ ПАМЯТИ Анатолия Семеновича МАРКОВА.

[1]

[2]

[3]

[4]