Арча

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Арча latin yazuında])
Навигациягә күчү Эзләүгә күчү

Бу мәкаләнең латин әлифбасындагы игезәге бар.

Арча
Илтамга
Coat of Arms of Arsk (Tatarstan).png
Сурәт
Нигезләнү датасы XIII гасыр
Дәүләт Flag of Russia.svg Россия
Flag of Russia.svg Россия империясе
Flag of the Soviet Union.svg СССР
Flag of Russia.svg Рус дәүләте
Нәрсәнең башкаласы Арча районы, Арча даругасы, Городское поселение посёлок Арск[d][1] һәм Арча кантуны
Административ-территориаль берәмлек Арча районы
Халык саны 20 540 (1 гыйнвар 2018)[2]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 100 метр
Сәгать поясы UTC+03:00
Почта индексы 422000 һәм 422002
Җирле телефон коды 84366
Монда җирләргәннәр төркеме Төркем:Арчада вафатлар
Commons-logo.svg Арча Викиҗыентыкта

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Арча (мәгънәләр) битенә күчегез.

Арча (лат. тат. Arça, рус. Арск) — Татарстандагы шәһәр, Арча районының үзəгe.

Халык саны — 20 046 мең кеше (2016).

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казансу елгасында урнашкан, Казаннан төньяк-көнчыгышка таба 65 км ераклыкта тора. Казан — Ижау тимер юлының станциясе.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Риваять буенча, Арча XIII гасырда Батый хан тарафыннан нигезләнә. Рус елъязмаларында Арча турында беренче мәртәбә 1497 елда мәгълүмат очрый.

1552 елда руслар тарафыннан алына, 1606 елдан — рус ныгытмасы. 1781 елдан — Казан калгайлыгы Арча өязе үзәге, 1796 елдан — өяз үзәге булмаган шәһәр.

1856 елда Арча шәһәрендә 2 чиркәү, 265 йорт һәм 30 лавка (кибет) булган.

1926 елда Арча шәһәр статусын югалта.

1920—1930 елларда — ТАССРның Арча кантоны үзәге, 1930 елдан Арча районы үзәге булып тора.

2008 елда Арчага шәһәр статусы кайтарыла.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1840[3] 1866[4] 1897[5] 1926[6] 1939[6] 1959[7] 1970[8] 1979[9] 1989[10] 2002[11] 2010[12]
1 551 1 338 1 228 ~2 600 ~5 200 7 519 9 329 11 376 13 938 17 211 18 114

Төп милләтләр:

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кирпеч заводы, крахмал заводы, бәрәңге киптерү заводы, асфальт заводы, төзү материаллар комбинаты, мех фабрикасы, сөт комбинаты.

Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ ОКТМО
  2. ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
  3. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  4. ↑ Казан губернасы торак урыннары исемлеге, 1866
  5. ↑ Населенныя мѣста Россійской Имперіи въ 500 и болѣе жителей. Санктъ-Петербургъ, 1905.
  6. ↑ 6,0 6,1 http://www.mojgorod.ru/r_tatarstan/arsk/index.html
  7. ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  8. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  9. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  10. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  11. ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  12. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls
Чыганагы — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Арча&oldid=2730487