Арча

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Арча latin yazuında])
Навигациягә күчү Эзләүгә күчү

Бу мәкаләнең латин әлифбасындагы игезәге бар.

Арча
Coat of Arms of Arsk (Tatarstan).png
Ил Русия
Республика Татарстан
Муниципаль район Арча районы
Координатлар 56°5'26"N, 49°52'35"E
Башлык Ильшат Нуриев
Нигезләнгән XIII гасыр
Мәркәз биеклеге 97 м
Рәсми тел урысча, татарча
Халык саны 18 114 кеше
Милли состав татарлар, урыслар, арлар һ.б
Дини состав Ислам, Христианлык һ.б.
Сәгать кушагы UTC+3
Телефон коды 84366
почта индекслары 84366
Commons-logo.svg Аудио, фото һәм видео Викиҗыентыкта
Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Арча (мәгънәләр) битенә күчегез.

Арча (лат. тат. Arça, рус. Арск) — Татарстандагы шәһәр, Арча районының үзəгe.

Халык саны — 20 046 мең кеше (2016).

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казансу елгасында урнашкан, Казаннан төньяк-көнчыгышка таба 65 км ераклыкта тора. Казан — Ижау тимер юлының станциясе.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Риваять буенча, Арча XIII гасырда Батый хан тарафыннан нигезләнә. Урыс елъязмаларында Арча турында беренче мәртәбә 1497 елда мәгълүмат очрый.

1552 елда урыслар тарафыннан алына, 1606 елдан — урыс ныгытмасы. 1781 елдан — Казан калгайлыгы Арча өязе үзәге, 1796 елдан — өяз үзәге булмаган шәһәр.

1856 елда Арча шәһәрендә 2 чиркәү, 265 йорт һәм 30 лавка (кибет) булган.

1926 елда Арча шәһәр статусын югалта.

1920—1930 елларда — ТАССРның Арча кантоны үзәге, 1930 елдан Арча районы үзәге булып тора.

2008 елда Арчага шәһәр статусы кайтарыла.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1840[1] 1866[2] 1897[3] 1926[4] 1939[4] 1959[5] 1970[6] 1979[7] 1989[8] 2002[9] 2010[10]
1 551 1 338 1 228 ~2 600 ~5 200 7 519 9 329 11 376 13 938 17 211 18 114

Төп милләтләр:

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кирпеч заводы, крахмал заводы, бәрәңге киптерү заводы, асфальт заводы, төзү материаллар комбинаты, мех фабрикасы, сөт комбинаты.

Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  2. ↑ Казан губернасы торак урыннары исемлеге, 1866
  3. ↑ Населенныя мѣста Россійской Имперіи въ 500 и болѣе жителей. Санктъ-Петербургъ, 1905.
  4. ↑ 4,0 4,1 http://www.mojgorod.ru/r_tatarstan/arsk/index.html
  5. ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  6. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  7. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  8. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  9. ↑ 2002 елгы Бөтенрусия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  10. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls
Чыганагы — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Арча&oldid=2387330