Ашкабад

Ашһабад
Ашһабад
Ил	Төрекмәнстан
Координатлар	37°57'N, 58°23'E
Эчке бүленеш	5 этрап
Хәким	Дурдылыев Шамухаммет
Нигезләнгән	1881
Мәйдан	470 км²
Халык саны	909 000 кеше
Милли состав	төрекмәннәр (77%), урыслар, үзбәкләр, әрмәннәр (23 %)
Дини состав	мөселманнар, христианнар һ. б.
Сәгать кушагы	UTC+5
Телефон коды	+(993 12)
Почта индексы	744000 — 744040
Рәсми сайт	ashgabat.gov.tm/
Кардәш шәһәрләр	Әнкара, Әлбукерке, Бамако[d], Афин һәм Киев
	Аудио, фото һәм видео Викиҗыентыкта

Ашкаба́д (Ашхабад, төрекм. Aşgabat, фар. عشق آباد гашикъ абад^[2]) — Төрекмәнстанның башкаласы, дәүләтнең иң зур идарә-сәяси, сәнәгый, фәнни һәм мәдәни үзәге. Шәһәр аерым идарә берәмлек — вилаять (өлкә) хокуклары белән булып тора.

Исем[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Нигезләнү 1881 елыннан 1919 елгача Асхабад исемене йөрткән. 1919—1927 елларда — Павел Полторацкий хөрмәтенә Полторацк, ә 1927 елдан — Ашхабад. Бәйсез Төрекмәнстанда аны урыс телендә Ашгабат та, Ашхабад та дип атыйлар.

Халык саны[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халык саны
1897^[3]	1939^[4]	1959^[5]	1970^[6]	1979^[7]	1989^[8]	1995^[9]	2009	2009	2012
19 426	↗126 635	↗169 935	↗253 118	↗312 024	↗401 135	↗540 600	↗1 003 678	↘909 000	↗1 031 992
2019^[10]^[11]
↘828 100

Кардәш шәһәрләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Архитектура[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Рубен Восканов (1902-1971), СБКФнең Башкортстан өлкә кәмитите җаваплы сәркатибе (1923-1924).
Алтыморат Ораздурдыев (1969-1997), өч тапкыр дөнья, өч тапкыр Аурупа, бер тапкыр Азия чемпионы булган төрекмән штангачысы.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

↑ https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf
↑ Гашикъ — гашыйк, сөюче, яратучы; абад — һарнәрсәсе җитеш, мәдәниләшкән төзек (урын); утрак (җир), халык яши торган урын. — Гарәпчә-татарча-урысча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 89, 15.
↑ Рәсәй империясе җанисәбе (1897)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2163579"></a>
↑ ССҖБ җанисәбе (1939)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4127589"></a>
↑ ССҖБ җанисәбе (1959)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350764"></a>
↑ ССҖБ җанисәбе (1970)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350767"></a>
↑ ССҖБ җанисәбе (1979)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11185939"></a>
↑ ССҖБ җанисәбе (1989)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2621042"></a>
↑ Төрекмәнстан җанисәбе (1995)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q52063172"></a>
↑ http://data.un.org/en/iso/tm.html
↑ http://www.turkmenistan.gov.tm/?id=16832

[_d91265204653a704-1] ttps://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf

[2] Гашикъ — гашыйк, сөюче, яратучы; абад — һарнәрсәсе җитеш, мәдәниләшкән төзек (урын); утрак (җир), халык яши торган урын. — Гарәпчә-татарча-урысча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 89, 15.

[_e9762e9b97fc8867-3] Рәсәй империясе җанисәбе (1897)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2163579"></a>

[_1699424e173fa79a-4] ССҖБ җанисәбе (1939)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4127589"></a>

[_4438264911cba050-5] ССҖБ җанисәбе (1959)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350764"></a>

[_bf42cc33059bbe0d-6] ССҖБ җанисәбе (1970)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350767"></a>

[_b5351db052967e94-7] ССҖБ җанисәбе (1979)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11185939"></a>

[_7150ff48fcee6815-8] ССҖБ җанисәбе (1989)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2621042"></a>

[_d2d894c8c2f70c2a-9] Төрекмәнстан җанисәбе (1995)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q52063172"></a>

[_13ecea997a1f370c-10] ttp://data.un.org/en/iso/tm.html

[_32230c6ea1586826-11] ttp://www.turkmenistan.gov.tm/?id=16832

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]