Ашкабад
(Ашхабад битеннән юнәлтелде)
Навигациягә күчү
Эзләүгә күчү
| Ашкабад | |
| төрекм. Aşgabat | |
| Илтамга | |
.svg) | |
 | |
| Нигезләнү датасы | 1881 |
|---|---|
| Рәсми исем | Ашхабад |
| Демоним | Achgabatais[1] һәм Achgabataise[1] |
| Рәсми тел | төрекмән теле |
| Дәүләт |
 Төрекмәнстан |
| Нәрсәнең башкаласы | Төрекмәнстан |
| Административ-территориаль берәмлек | Төрекмән Сәвит Сатсиялислар Җөмһүрияте, Каспий арты өлкәсе, Асхабадский уезд[d], Төрекмән Сәвит Сатсиялислар Җөмһүрияте, Ашкабад өлкәсе[d], Төрекмән Сәвит Сатсиялислар Җөмһүрияте һәм Ашкабад өлкәсе[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Дурдылыев, Шамухаммет[d] |
| Халык саны | 1 031 992 кеше кеше (2012) |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 219 ± 0 метр |
| Сәгать поясы | UTC+05:00 |
| Кардәш шәһәр | Әнкара, Әлбукерке, Бамако[d], Афин һәм Киев[2] |
| Кулланылган тел | Çağatay tele |
| Мәйдан | 765 км²[3][4] |
| Почта индексы | 744000 — 744901 |
| Рәсми веб-сайт | ashgabat.gov.tm/en/ |
| |
 | |
| Нумир тамгасы куды | AG |
| Монда җирләргәннәр төркеме | [d] |
| Категория для видов элемента | [d] |
 | |
 Ашкабад Викиҗыентыкта | |
Ашкаба́д (Ашхабад, төрекм. Aşgabat, фар. عشق آباد гашикъ абад[5]) — Төрекмәнстанның башкаласы, дәүләтнең иң зур идарә-сәяси, сәнәгый, фәнни һәм мәдәни үзәге. Шәһәр аерым идарә берәмлек — вилаять (өлкә) хокуклары белән булып тора.
Исем[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Нигезләнү 1881 елыннан 1919 елгача Асхабад исемене йөрткән. 1919—1927 елларда — Павел Полторацкий хөрмәтенә Полторацк, ә 1927 елдан — Ашхабад. Бәйсез Төрекмәнстанда аны рус телендә Ашгабат та, Ашхабад та дип атыйлар.
Халык саны[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1897[6] | 1939[7] | 1959[8] | 1970[9] | 1979[10] | 1989[11] | 1995[12] | 2009 | 2009 | 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 19 426 | ↗126 635 | ↗169 935 | ↗253 118 | ↗312 024 | ↗401 135 | ↗540 600 | ↗1 003 678 | ↘909 000 | ↗1 031 992 |
| 2019[13][14] | |||||||||
| ↘828 100 |
Кардәш шәһәрләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Архитектурасы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Рубен Восканов (1902-1971), СБКФнең Башкортстан өлкә комитеты җаваплы сәркатибе (1923-1924).
- Алтыморат Ораздурдыев (1969-1997), өч тапкыр дөнья, өч тапкыр Аурупа, бер тапкыр Азия чемпионы булган төрекмән штангачысы.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf
- ↑ http://www.turkmenistan.gov.tm/?id=5241
- ↑ http://news.asgabat.net/?p=3157
- ↑ Гашикъ — гашыйк, сөюче, яратучы; абад — һарнәрсәсе җитеш, мәдәниләшкән төзек (урын); утрак (җир), халык яши торган урын. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 89, 15.
- ↑ Рәсәй империясе җанисәбе (1897)
- ↑ СССР җанисәбе (1939)
- ↑ СССР җанисәбе (1959)
- ↑ СССР җанисәбе (1970)
- ↑ ССҖБ җанисәбе (1979)
- ↑ СССР җанисәбе (1989)
- ↑ Төрекмәнстан җанисәбе (1995)
- ↑ http://data.un.org/en/iso/tm.html
- ↑ http://www.turkmenistan.gov.tm/?id=16832