Барбуда
| Барбуда | |
| ингл. Barbuda | |
 | |
| Демоним | barbudan |
|---|---|
| Дәүләт |
 Антигуа һәм Барбуда |
| Башкала | Кодрингтон[d] |
| Административ-территориаль берәмлек | Антигуа һәм Барбуда |
| Сәгать поясы | UTC−04:00 |
| Урын | Кәриб төбәге[d] |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Атлантик океан |
| Табигый-георафик объект эчендә урнашкан | Малые Антильские острова[d] |
| Иң көнчыгыш ноктасы | 17°35′55″ т. к. 61°43′53″ кб. о. |
| Иң төньяк ноктасы | 17°43′44″ т. к. 61°50′42″ кб. о. |
| Иң көньяк ноктасы | 17°32′36″ т. к. 61°46′00″ кб. о. |
| Иң көнбатыш ноктасы | 17°41′48″ т. к. 61°53′09″ кб. о. |
| Геомәгълүматлар | Data:Antigua and Barbuda/Barbuda.map |
| Иң югары ноктасы | Barbuda Highlands[d] |
| Халык саны | 1638 (2011) |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 122 метр |
| Кулланылган тел | Восточнокарибский креольский язык[d] |
| Озынлык | 24 km |
| Киңлек | 14,1 km |
| Мәйдан | 161 км²[1] |
| Рәсми веб-сайт | antigua-barbuda.org/Agbar01.htm |
 | |
 | |
 | |
.jpg) | |
 | |
 Барбуда Викиҗыентыкта | |
Барбуда (ингл. Barbuda) — Кариб диңгезенең Кече Антиль утраулары төркемендә урнашкан утрау. Антигуа һәм Барбуда дәүләтенең утрауларының берсе. Халыкның төп өлеше Кодрингтон шәһәрендә яши. Халкы — 1634 кеше (2011)[2].
Географиясе
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Барбуда Антигуадан төньякка 40 км ераклыкта урнашкан, утраудан көньякта Монсеррат һәм Гваделупа утраулары, төньякта һәм көнбатышта Невис, Сент-Китс, Сен-Бартелеми һәм Изге Мартин утраулары урнашкан. Утрауның мәйданы 161 км2 тәшкил итә[2], иң югары ноктасы — төньяк-көнчыгышта урнашкан Линдсей тавы (44 м).[3] Берничә мәгарә бар.
Утрауның күп өлеше урман белән капланган, фауна һәм флора Антигуага караганда яхшырак саклана. Лагуна-тыюлыкта фрегатлар яши. Утрауда елгалар һәм күлләр юк, саф су чишмәләрдән алына.
Барбуда утравы субтропик климатка ия, температура 18 °C — 45 °C арасында үзгәрергә мөмкин. Ел дәвамында уртача 1000 мм явым-төшем була[4].
Тарихы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Колумбның икенче экспедициясе утрауга 1493 елда килгәндә, анда араваклар яшәгән. Испания һәм Франциянең беренче поселклары Бөекбританиягә караган, ул 1666 елда утрауда колония нигезли.
1685 елда утрауны Кодрингтон бер туганнар арендага бирелә, алар шул ук исемдәге шәһәрне нигезли. Кодрингтоннар гаиләсе утрау җирләрен азык-төлек үстерү өчен куллана[5], шулай ук Антигуадагы үз шикәр плантацияләренә коллар ташыйлар. 1740 елларда утрауда берничә кол күтәрелеше була, алар 1834 елда азат ителәләр[6].
1981 елның 1 ноябрендә утрау Милләтләр Берләшмәсе әгъзасы Антигуа һәм Барбуданың аерылгысыз өлеше буларак бәйсезлек ала. 1989 елгы сайлауларда Барбуда бәйсезлеге өчен хәрәкәт милли парламентта урын алырга бик аз тавыш ала (71).[7]
2017 елда «Ирма» давылы вакытында утрау инфраструктурасының 95%-тан артыгы җимерелгән[8]. 2019 елга халыкның күпчелеге утрауга әйләнеп кайткан[9].
Туризмы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Барбуданың климат үзенчәлекләре, кеше кулы тимәгән пляжлар һәм географиясе күп еллар дәвамында туристларны җәлеп итә. Барбуда Кодрингтон аэропорты белән хезмәттәшлек итә, шулай ук Антигуа белән паром элемтәсе була. Актив ял итү төрләре йөзү, дайвинг, балык тотуны үз эченә ала. 2017 елның августына утрауда ике генә курорт калган, «Ирма» ураганына кадәр тагын берничәсе төзелергә планлаштырылган.
Популяр истәлекле урыннар арасында фрегатлар тыюлыгы, Мартелло манарасы, XIX гасыр форты һәм ике ташлы петроглифлар индеецлар мәгарәсе бар. Башка истәлекле урыннар арасында Дарби мәгарәсе, Хайленд-хаус (Виллибоб дип атала), XVIII гасыр Кодрингтон гаиләсе йорты җимерекләре һәм бай гаиләләрне коллардан аерып торган аерылу стенасы бар[10].
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ https://www.britannica.com/place/Antigua-and-Barbuda
- ↑ 2,0 2,1 Antigua and Barbuda 2011 Population and Housing Census A Demographic Profile, June 2017 (en). statistics.gov.ag. әлеге чыганактан 2021-05-31 архивланды. 2021-12-25 тикшерелгән.
- ↑ Antigua and Barbuda 2015 елның 30 апрель көнендә архивланган. — Britannica Online Encyclopaedia
- ↑ Barbuda — geography. әлеге чыганактан 2009-04-06 архивланды.
- ↑ Барбуда // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.
- ↑ Barbuda — historical notes. әлеге чыганактан 2009-03-23 архивланды. 2009-03-26 тикшерелгән.
- ↑ Nohlen, 2005
- ↑ For first time in 300 years, there’s not a single living person on the island of Barbuda (en). usatoday.com. әлеге чыганактан 2021-12-25 архивланды. 2021-12-25 тикшерелгән.
- ↑ After Irma, Disaster Capitalism Threatens Cultural Heritage in Barbuda (en). nacla.org. әлеге чыганактан 2021-12-25 архивланды. 2021-12-25 тикшерелгән.
- ↑ 5 Fun Things to Do in Barbuda (en). travelagewest.com. әлеге чыганактан 2021-12-25 архивланды. 2021-12-25 тикшерелгән.
Әдәбият
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Барбуда // Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге: 86 томда (82 том һәм 4 өстәмә). Санкт-Петербург: 1890—1907.
- Nohlen, D. Elections in the Americas: A data handbook — Volume I(ингл.). — OUP Oxford, 2005. — 69 p. — ISBN 978-0-19-928357-6.
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Рәсми сайт 2009 елның 4 сентябрь көнендә архивланган.