Без һәм безнең таулар (һәйкәл)

Без һәм безнең таулар
	Без һәм безнең таулар
	әрм. Մենք ենք, մեր սարերը; әзери. Biz və bizim dağlar
Нигезләнү датасы	1967
Дәүләт	Әзербайҗан
Административ-территориаль берәмлек	Ханкенди
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	720 метр
Жанр	паблик-арт[d]
Булдыручы	Саркис Багдасарян[d]
Төс	көрән
Материал төре	туф[d]
Биеклек / буй	9 метр
	Без һәм безнең таулар Викиҗыентыкта

Без һәм безнең таулар, шулай да Без вә безнең таулар (әрм. Մե՛նք ենք մեր սարերը, менк энк мер сарери; әзери. Biz və bizim dağlar) — Ханкәнде^[1] (Степанакерт)^[2] шәһәренә керү урынындагы калкулыкта урнашкан һәйкәл. Җирле халыкта "Карт белән карчык" (әрм. Տատիկ-պապիկ, татик-папик) атамасы кулланыла^[3].

Архитектура порталы

Тарих

Һәйкәл Әрмән ССР халык рәссамы, скульпторы Саргис Багдасарян һәм архитектор Юрий Акопян тарафыннан 1967 елда кызыл октембрян (армавир) туфыннан ясала^[4]. Азәрбайҗан ССР хакимияте каршы булуына карамастан, Таулы Карабаг өлкә башкарма комитет рәисе Мушег Оганҗанян ярдәме белән, һәйкәл Ханкәнде шәһәре янында урнаштырыла.^[5]^[6]^[7]

Һәйкәлдә карт белән карчык сурәтләнгән. Авторның теләге буенча, һәйкәл постаментка түгел, ә җиргә урнаштырылган. Бу алынма ярдәмендә һәйкәл җирдән үсеп чыккан сыман, ягъни калкулыкның дәвамы буларак күзалланырга тиеш.^[8]

"Правда" газетасы хәбәр итүе буенча, "Без вә безнең таулар" озын гомерле кешеләргә багышланган дөньядагы иң беренче һәйкәл булган.^[9] Шаген Мкртчян, 1983 елгы чыганакларга нигезләнеп, һәйкәл урнашкан Таулы Карабаг регионы СССР заманында "планетаның озын гомерле кешеләр эпицентры" булуын ассызыклый. СССРның иң күп йөз яшьтән узган олы кешеләр саны бу җирләрдә яшәгән.^[8]^[10]^[11]

Һәйкәл танылмаган Таулы Карабаг Республикасы байрагында, 5 Таулы Карабаг драмы (әрм. Արցախյան դրամ ) һәм Әрмәнстан истәлекле тәңкәсендә сурәтләнгән.

Галерея

Таулы Карабаг Республикасы илтамгасы. Уртасында "Без вә безнең таулар" һәйкәле сурәтләнгән.
Ханкәнде шәһәре туграсындагы дүрт сурәтнең берсендә "Без һәм безнең таулар" һәйкәле күрсәтелгән.
Әрмәнстан истәлекле тәңкәсенә төшерелгән "Без вә безнең таулар" һәйкәле - Арцах.
5 Таулы Карабаг драмы тәңкәсенә төшерелгән һәйкәл сурәте.

Шулай да карагыз

Чыганаклар

Бакинский рабочий - Бакы, 1983 - 10 февраля (№ 34)
Бегларян Ашот. Путешествие по Арцаху
Мкртчян Ш. М. Историко-архитектурные памятники Нагорного Карабаха (перевод с армянского) = Լեռնային Ղարաբաղի պատմա-ճարտարապետական հուշարձանները / Арутюнян В. М., Улубабян Б. А. Перевод с армянского: Багдасарян Л. Р., Петросян Г. Л., Аракелян Н. А.. — Ереван: «Айастан», 1988. — С. 153. — 360 с. — 25 000 экз. — ISBN 5-540-00402-7.
Нагорный Карабах - Баку, 1983.
"Правда" газетасы, Мәскәү, 1976 - 31 декабря (№ 365)
ÖZ DƏYƏRLƏRİMİZİ QORUYAQ. azertag.az. әлеге чыганактан 2019-08-19 архивланды. 3 oktyabr 2016 тикшерелгән. (азәр.)
«Մենք ենք, մեր լեռները». նորոգումից հետո բացվեց Արցախի գլխավոր խորհրդանիշը(үле сылтама) (әрм.)
Արցախ, Հայոց աշխարհ 2020 елның 7 июль көнендә архивланган. (әрм.)
Շահեն Մկրտչյան, «Լեռնային Ղարաբաղի պատմաճարտարապետական հուշարձանները», «Հայաստան» հրատարակչություն, Երևան, 1985. (әрм.)

Искәрмәләр

↑ Азәрбайҗан Җөмһүрияте административ-территориаль бүленеше буенча шәһәр атамасы.
↑ Таулы Карабаг Республикасы административ-территориаль бүленеше буенча шәһәр атамасы.
↑ Бегларян Ашот. Путешествие по Арцаху
↑ ÖZ DƏYƏRLƏRİMİZİ QORUYAQ. azertag.az. әлеге чыганактан 2019-08-19 архивланды. 3 oktyabr 2016 тикшерелгән.
↑ «Մենք ենք, մեր լեռները». նորոգումից հետո բացվեց Արցախի գլխավոր խորհրդանիշը(үле сылтама)
↑ Արցախ, Հայոց աշխարհ, archived from the original on 2020-07-07, retrieved 2020-05-05
↑ Շահեն Մկրտչյան, «Լեռնային Ղարաբաղի պատմաճարտարապետական հուշարձանները», «Հայաստան» հրատարակչություն, Երևան, 1985.
↑ ^8,0 ^8,1 Мкртчян Ш. М. Историко-архитектурные памятники Нагорного Карабаха (перевод с армянского) = Լեռնային Ղարաբաղի պատմա-ճարտարապետական հուշարձանները / Арутюнян В. М., Улубабян Б. А. Перевод с армянского: Багдасарян Л. Р., Петросян Г. Л., Аракелян Н. А.. — Ереван: «Айастан», 1988. — С. 153. — 360 с. — 25 000 экз. — ISBN 5-540-00402-7.
↑ Правда, 1976, 31 декабря (№ 365)
↑ Нагорный Карабах, Баку, 1983, с.5
↑ Бакинский рабочий, 1983, 10 февраля (№ 34)

[az-1] Азәрбайҗан Җөмһүрияте административ-территориаль бүленеше буенча шәһәр атамасы.

[nkr-2] Таулы Карабаг Республикасы административ-территориаль бүленеше буенча шәһәр атамасы.

[3] Бегларян Ашот. Путешествие по Арцаху

[4] ÖZ DƏYƏRLƏRİMİZİ QORUYAQ. azertag.az. әлеге чыганактан 2019-08-19 архивланды. 3 oktyabr 2016 тикшерелгән.

[5] «Մենք ենք, մեր լեռները». նորոգումից հետո բացվեց Արցախի գլխավոր խորհրդանիշը(үле сылтама)

[6] Արցախ, Հայոց աշխարհ, archived from the original on 2020-07-07, retrieved 2020-05-05

[7] Շահեն Մկրտչյան, «Լեռնային Ղարաբաղի պատմաճարտարապետական հուշարձանները», «Հայաստան» հրատարակչություն, Երևան, 1985.

[ist-kult-8] 8,0 ^8,1 Мкртчян Ш. М. Историко-архитектурные памятники Нагорного Карабаха (перевод с армянского) = Լեռնային Ղարաբաղի պատմա-ճարտարապետական հուշարձանները / Арутюнян В. М., Улубабян Б. А. Перевод с армянского: Багдасарян Л. Р., Петросян Г. Л., Аракелян Н. А.. — Ереван: «Айастан», 1988. — С. 153. — 360 с. — 25 000 экз. — ISBN 5-540-00402-7.

[9] Правда, 1976, 31 декабря (№ 365)

[10] Нагорный Карабах, Баку, 1983, с.5

[11] Бакинский рабочий, 1983, 10 февраля (№ 34)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]