Билгесезлек принцибы
Внешний вид
Һейзенберг билгесезлек принцибы квант механикасында (tat.lat. Heyzenberg bilgesezlek prinsibı(үле сылтама)) - фундаменталь тигезсезлек (билгесезлек нисбәте), бер үк вакытта физик күзәтелүче зулыклар билгеләве төгәллегенең чиген билгели.
Билгесезлек принцибы алман галиме Вернер Һейзенберг (рус телендә Гейзенберг) 1927 елда ачыла, квант механикасының нигезләренең берсе.
Квант механикасында импульс һәм координатлар зурлыгы ихтималлык бүленешенә буйсыналар.
Һейзенберг билгесезлек принцибы:
- ,
биредә:
- - координатларның урта квадрат тайпылышы
- - имульсның урта квадрат тайпылышы
Шулай итеп, әгәр координатларны төгәл билгеләнсә, шунда импульсны якынча үлчәнә. Һәм киресенчә: әгәр импульсны төгәл билгеләнсә, шунда координатларны якынча үлчәнә
Шулай да билгесезлек принцибы энергия өчен:
биредә
- E - энергия
- t - вакыт
- - Планк даимие
Моны да карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Әдәбият
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Шредингер Э. К принципу неопределенностей Гейзенберга. Избранные труды по квантовой механике. М.: Наука, 1976. стр.210-217.
- Додонов В. В., Манько В. И. Обобщения соотношений неопределенностей в квантовой механике. Труды ФИАН СССР. 1987. Том 183 стр.5-70.
- Суханов А. Д. Соотношения неопределенностей Шредингера и физические особенности коррелированно-когерентных состояний, Теоретическая и математическая физика. 2002. Том.132. №.3. С.449—468.
- Суханов А. Д. Соотношение неопределенностей Шредингера для квантового осциллятора в термостате. Теоретическая и математическая физика. 2006. Том.148. №.2. (2006) С.295—308.
- Тарасов В. Е. Вывод соотношения неопределенностей для квантовых гамильтоновых систем. Московское научное обозрение. 2011. №.10. C.3-6.