Ваджра

Ваджра тоткан килеш Айраватага атланган Һинд дине Ходае Индра.

.

Ваджра бриллиант (җимерелүгә дучар булмау) һәм яшен бәрүе (каршы тотып булмаслык көч) хасиятләренең символы булган ритуаль объект буларак кулланылган сугыш коралы; Санскрит сүзенең ике мәгънәсе дә бар. Асылында ваджра кабыргалы сферик баш белән чукмар тибы булып тора. Кабыргалар шар-формасындагы түбәдә тоташтырга мөмкин, яки алар аерым булып сугарга мөмкин итеп үткән очлы булырга мөмкин. Ваджра Һинд Ведик яңгыр һәм күк күкрәү Илаһы Индраның сугыш коралы һәм символик рәвештә Һинд дине, Буддачылык һәм Җәйничелек Дхарма традицияләрендә кулланыла һәм рух һәм рухи куәт ныклыгын чагылдыру өчен кулланыла. Һинд дине риваяте буенча ваджра Галәмдә иң куәтле сугыш коралларының берсе. Ваджраның символик һәм ритуаль коралы Һинд диненнән Һиндстанның башка диннәренә һәм Азияне башка өлешләренә үтеп кергән.

Тибет ваджрасы.

Ваджра сугыш коралын тотучы Маһакала.

Вишваваджра яки "икеләтә ваджра" Бутан эмблемасында бар.

Этимологиясе

Аско Парпола буенча Санскрит ваджра һәм Авеста vazra- Ходайлар җитәкчесенең сугыш коралына карый һәм мөгаен Прото-Индо-Аурупа тамыры *weg'-тан, аның мәгънәсе "куәтле булып киткәргә." Ул прото-Финн-прото-Урал телендәге *васара, "чүкеч, балта" сүзенә карый, әмма Санскрит һәм Финн-Угыр алынмалары да Ходае палатализацияләренә күрә Парпола һәм Карпелан раслаганча Прото-Арий яки Прото-Индо-Арий, әмма Прото-Иран булмаганга охшаш.

Иртә тасвирламалары

Ригведа

Ваджраның иң иртә искә алынулары дүрт Веданың өлеше Ригведада. Ул Ходайлар җитәкчесе Индраның сугыш коралы дип тасвирлана. Индра ваджраны гөнаһ кылучыларны һәм надан шәхесләрне үтерү өчен кулланган итеп тасвирлана. Ригведага расланганча сугыш коралы Индра өчен илаһи сугыш кораллары ясаучы Твастар тарафыннан эшләнгән булган. Моңа бәйле хикәя Индраның ваджраны куллануын тасвирлый, ул аны елан формасын алган Вритра асурасын үтерү өчен тоткан. Ваджраны куллану сәләте булганга Ригведада Индра өчен кулланылган кайбер эпитетлар “Ваджрабһрит” (ваджраны тотучы), “Ваджриват” яки “Ваджрин” (ваджра белән коралланган), “Ваджрадакшина” (уң кулында ваджраны тотучы) һәм “Ваджрабаһу” яки “Ваджраһаста” (кулында ваджраны тотучы). Ваджраның Индра белән ассоциациясе кайбер модификацияләр белән соңрак Пураник әдәбиятта, шулай ук Буддачылык эшләрендә дәвам иткән. Тһеравада Буддачылыгында 5-енче гасырында төп шәхес булган Буддагхоша Бодһисаттва Ваджрапанины Индра белән идентификацияләгән.

Пураналар

Таиландның Патшасы Ваджравудһның багышланган мөһере буларак Индраның ваджрасы.

Күпкә соңрак пураналар ваджраны Ригведик оригиналдан хикәя белән тасвирлыйлар. Бер төп өстәүдә олы фикер иясе Дадһичиның роле кертелгән. Бер мәгълүмат буенча Дэваларның патшасын Индраны Ходае Дэвалокадан Вритра дигән асура кысрыклап чыгарган. Асура алкыш кабул итүче булган, шуңа күрә ул алкыш кабул ителгәнче теләсә нинди сугыш коралы белән үтерелә алмаган һәм шуңа өстәп агачтан яки металлдан ясалган бернинди сугыш коралы аңа зыян итә алмаган. Патшалыгын кайтарырга бар өметен өзгән Индра аңа ярдәм итә алмаган Шивага якынлашкан. Шива һәм Брахма белән Индра Вишнуның ярдәмен эзләргә киткән. Вишну Индрага Дадһичи сөякләреннән ясалган сугыш коралы гына Вритраны җиңә алачак дип сер ачкан. Шулай итеп Индра һәм башка дэва Индра кайчандыр башын кискән олы фикер иягә килгәннәр һәм Вритраны җиңәр өчен ярдәм сораганнар. Дадһичи дэваның соравына җавп биргән әмма алар өчен тормышны биргәнче барлык изге елгаларга дини сәфәр кылыр өчен вакыты булсын дип сораган. Индра шуннан соң барлык изге елгаларның суларын бергә Наймиша Урманына китергән, шулай итеп олы фикер иясенә теләген вакытын югалтмыйча чынга ашырырга мөмкинчелек биргән. Дадһичи шуннан соң Йога сәнгате белән тормышыннан киткән дип әйтелә, шуннан соң Илаһлар сыртын ваджраюдром итеп эшләгәннәр. Бу сугыш коралы шуннан соң асураны җиңәр өчен кулланылган булган, бу Индрага урынын дэвалоканың патшасы итеп янә куярга мөмкинчелек биргән. Хикәянең башка юрамасы да бар, анда Дадһичидан аларга ирешер өчен серле сәнгатен кулланучы асурадан сугыш коралларны карап торырга сораганнар. Дадһичи биремне бик озак вакыт үтәгән һәм соңыннан эшеннән арып, ул сугыш коралларын эчкән изге суында эреткән. Дэва күп вакыт соңрак кайткан һәм аннан Вритра җитәкләгән асураларны мәңгегә җиңәр өчен сугыш коралын кайтарып бирергә сораган. Дадһичи шулай да аларга эшләгәне турында сөйләгән һәм аларның сугышлары хәзер сөякләре өлеше дип мәгълүм иткән. Шулай да, Дадһичи сөякләре дэвалар асураларны җиңәр бердәнбер ысул икәнен аңлап теләп аскезалары куәте белән җыелган мистик ялкыннар упкынында тормышын биргән. Брахма шуннан соң Дадһичи сөякләреннән күпсанлы сугыш кораллары ясаган, шулар арасында сыртыннан ясалган ваджраюдһа. Шуннан соң дэвалар шулай итеп ясалган кораллар белән асураны җиңгәннәр дип әйтелә. Сугыш Илаһы Сканда (Картикейя) ваджраны тоткан мигзгелләр булган. Сканда шулай ук Маһаяна Буддачылыгында Боддхисаттва исеме.

Популяр мәдәнияттә

Һиндстанның иң олы сугыш бизәге Парам Вир Чакраның Ваджра мотивы бар, бу корбан итеп олы фикер иясе Дадһичи сөякләреннән ясалган сугыш коралы.

Шулай ук карарга мөмкин

• en:Tibetan art
• en:Phurba
• en:Prajnaparamita
• en:Trishula

Искәрмәләр

Әдәбият

• Parpola, Asko; Carpelan, Christian (2005). The Indo-Aryan Controversy: Evidence and Inference in Indian History. Routledge. . https://books.google.com/books?id=fHYnGde4BS4C. 
• Asko Parpola (2015). The Roots of Hinduism: The Early Aryans and the Indus Civilization. Oxford University Press. . https://books.google.com/books?id=Ld3XCQAAQBAJ. 
• Dallapiccola, Anna L. Dictionary of Hindu Lore and Legend. [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 0-500-51088-1]]
• McArthur, Meher. Reading Buddhist Art: An Illustrated Guide to Buddhist Signs And Symbols. Thames & Hudson Ltd, 2002.
• Vessantara. Meeting The Buddhas. Windhorse Publications, 2003.
• Vessantara. Vajra and Bell. Windhorse Publications, 2001.

Тышкы сылтамалар

• The Diamond Sutra, also called the Vajra Cutter Sutra, available in multiple languages from the FPMT
• The Essential Songs of Milarepa / VI. Songs About Vajra Love 46. Answer to Dakini Tzerima 2015 елның 11 март көнендә архивланган.
• Vajra Love—Essays from the Sites of Keith Dowman