Вадим Александров

Җенес	ир-ат
Тугандагы исем	рус. Александров, Вадим Александрович
Туу датасы	29 ноябрь 1922 яки 1921[…]
Туу урыны	Мәскәү, РСФСР[d]
Үлем датасы	13 февраль 1994 яки 1994[…]
Үлем урыны	Мәскәү, Россия
Әлма-матер	Мәскәү дәүләт университеты

Александров Вадим Александрович (29.11.1922 г., Мәскәү — 13.02.1994 ел, Мәскәү шәһәре) – совет һәм Россия тарихчысы, этнолог, тарих фәннәре докторы, профессор, РФА-НЫҢ этнология һәм антропология институты гыйльми киңәшчесе, Себернең рус халкы тарихы һәм этнографиясе буенча белгеч .

Биографиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1922 елда хезмәткәрләр гаиләсендә туган. 1944 елда М.В. Ломоносов исемендәге МДУ тарих факультетын тәмамлаган. Этнография кафедрасы буенча махсуслашкан. 1947-1952 елларда «Учпедгиз» нәшриятендә редактор булып эшләгән. 1953-1955 елларда Дәүләт физкультура фәнни-тикшеренү институтының өлкән фәнни хезмәткәре була, физкультура теориясе һәм тарихы секторын җитәкли. 1956-1959 елларда кече фәнни хезмәткәр, 1959-1963 елларда — галим — секретарь, 1963-1986 елларда — өлкән фәнни хезмәтче, 1986-1992 елларда — әйдәүче, төп фәнни хезмәткәр була. 1992-1994 елларда — Россия Фәннәр академиясенең фәнни киңәшчесе.

1947 елда «XVII гасырда рус Россия дәүләтенең көньяк шәһәрләрендә стрелецлар гаскәре» темасына кандидатлык диссертациясе яклый. 1963 елда «Себернең рус халкы XVII гасыр башында (Енисей крае)» темасына докторлык диссертациясе яклый.

1980-1989 елларда Көнчыгыш Аурупаның аграр тарихын өйрәнү буенча Симпозиумның оештыру комитеты әгъзасы һәм рәис урынбасары була. 1991 елдан — профессор. 1992 елда «XVII — XX гасыр башында рус халкының традицион мәдәнияте» циклы өчен фән һәм техника буенча РФ Дәүләт премиясе бирелә.^[5]^[6].

Фәнни эшчәнлеге[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Фәнни кызыксынулары өлкәсе — рус тарихы һәм этнографиясе, башлыча XVII—XVIII гасырларда Себер, крестьян общинасы тарихы

В.А. Александров авыл җәмгыйәтенең типологиясен, аның тарихи үсеш үзенчәлекләрен, илнең төрле төбәкләрендә дәүләт хакимите белән мөнәсәбәтләрнең төрлелеген һәм яңа территорияләрне колонияләштерү шартларында исәпкә алып, эшләгән. XVII гасырда Себерне рус үзләштерү проблемалары белән шөгелләнгән, аны Көнчыгыш Себердән алып Тын океанга кадәр күзәткән, рус иске торак халкының оешуын, рус һәм җирле халкының үзара тәэсир итешү һәм аралашу формаларын, Себерне хуҗалык ягыннан үзләштерү формаларын анализлаган, колонизация, Россия һәм Кытай арасындагы мөнәсәбәтләрне XVII гасырда крәстян общинасын тергезгән. Академик Н.Н. Покровский белән бергә XVII гасырда Россиянең катлау-вәкиллекле төзелешен тикшергән, сословиены урындагы идарә формасы кебек караган.

В. А. Александров, Борынгы Русь Россия дәүләтчелеген төзүнең башлангыч ноктасы булып тора, ә рус халкы билгеле бер территориядә түгел, ә аны булдыру һәм үзләштерү процессында формалашкан, дип исәпли. Этник территория сәяси (дәүләт мәгарифе) һәм этник башлангычы аркасында формалаша, шул ук вакытта этник факторга төп мәгънәләр бирә.^[7].

В.А. Александров илебез тарихы буенча берничә бүлек һәм күмәк хезмәт бүлекләрен язган. Шулар арасында, «ССРБ тарихы очерклары»нда — ХVII гасыр башындагы «Смуты» тарихи язмасы, Себердә ХVII гасыр ахыры, «Реакцион оппозиция белән сугыш», Петр I Фарсы походы, Россиянең Кытай белән мөнәсәбәтләре турындагы бүлекләр. «Себер тарихы»нда — XIX гасыр уртасы — ХVII гасыр уртасы Россия крестьяннәре турындагы бүлек һәм Көнчыгыш Себерне үзәштерү, сыйнфый көрәш турындагы бүлекләр өсти (В. Г. Мирзоев, В. И. Шунаков белән бергә). В.А. Александров "Зур совет энциклопедиясе"ның икенче басмасында йөздән артык мәкалә авторы булып тора.

Төп хезмәтләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

- Гвардейцы — доверенные люди Петра I. М.: [Изд.-во и дип. Изд-ва МГУ], 1947. 19 с.
- Афанасий Никитин и его время. М., 1951. (соавт. Осипов А.М., Гольдберг Н.М.)
- Русско-китайская торговля и Нерчинский торг в конце XVII в. // К вопросу о первоначально накоплений в России (XVII–XVIII вв.) М., 1958. С. 422-464.
- Россия на дальневосточный рубежа. Вторая пол. XVII в. М., 1969. 240 с.
- Русское население Сибири XVII — нач. XVIII в. (Енисейский як). М., 1964. 303 с.
- Начало государственного освоения русским населением Забайкал и Приамурье (вторая пол. XVII в.) // История ССРБ. 1968. № 2. С. 44-61.
- Заселение Сибири русскими в конце XVI–XVII вв. // Русские старожилы Сибири. М., 1973. С. 7-49.
- Сельская җәмәгать в России (XVII — нач. XIX в.) М., 1976. 323 с.
- Типы сельской общины в подневольный России (XVII–XIX вв.) // Проблемы типологии в этнографии. М., 1979. С. 92-104; (в соавт.)
- Некоторые проблемы истории крестьянства ССРБ дооктябрьский период // История ССРБ. 1979. № 3. С. 49-70.
- Типология русской крестьянской семьи в эпоху феодализм // История ССРБ. 1981. № 3. С. 78-96.
- Этнография русского крестьянства Сибири, XVII — середина XIX в. / [В. А. Александров, И. В. Власова, В. А. Лининская и др.; отв. ред. В. А. Александров]. М.: Наука, 1981. 270 с.
- Обычное право крепостной деревни XVII — нач. XIX в. М. 1984. 255 с.; (совм. с Н.Н. Покровский)
- Кул и общество: Сибирь в XVII в. Новосибирск, 1991. 400 с.
- Путь в историю, пути в истории (моя жизнь). М., 1998

Искәрмә[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

↑ Identifiants et Référentiels — ABES, 2011.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q2826570https://wikidata.org/wiki/Track:Q47757534https://wikidata.org/wiki/Track:P269
↑ ^2,0 ^2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912https://wikidata.org/wiki/Track:P268https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837
↑ ^3,0 ^3,1 MAK
https://wikidata.org/wiki/Track:P7293https://wikidata.org/wiki/Track:Q105192847
↑ ^4,0 ^4,1 Bibliografie dějin Českých zemí — 1905.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q63411600https://wikidata.org/wiki/Track:P9037
↑ {{{башлык}}} // Чернобаев А.А. Историки России XX в.: Библиограф. словарь. Саратов, 2005. Т. I. С. 26–27.
↑ Липинская В. В. {{{башлык}}} // ЭО.1994. № 5. С. 187–190.
↑ Буганов В.И. {{{башлык}}} // Исследования по источниковедению истории России (до 1917 г.) / Российская академия наук, Институт российской истории; отв. ред. А.И. Аксенов. М., 2003. С. 244-262.

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

- Александров В. А. // Чернобаева А.А. Истории России XX в.: Библиограф. словарь. Саратов, 2005. К. I. С. 26-27.
- Александров В. А. // Решетов А. М. Материалы к биобиблиографический словарю российских этнограф и антропологы. XX век. СПб.: Наука, 2012. С. 48-49.
- Буганов В.И. Отечественная история в трудах В.А. Александрова // Исследования по источниковедение истории России (до 1917 г.) / Российская академиягә наук, Институт российской истории; отв. ред. А.И. Аксенов. М., 2003. С. 244-262.
- Лининская В. В. А. Александров. Некролог // ЭО.1994. № 5. С. 187-190.
- Витковская Е.Н. Основные проблемы в исследования В.А. Александрова (К 80-летию со дня рождения) // Археогр. ежегодник за 2001 год. М., 2002.

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бит 2020 елның 5 август көнендә архивланган. антрополог һәм этнограф в сайтында. XX в.
Бит РФА-НЫҢ этнология һәм антропология институты сайтында

[_cf1b36336efaa439-1] Identifiants et Référentiels — ABES, 2011.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q2826570https://wikidata.org/wiki/Track:Q47757534https://wikidata.org/wiki/Track:P269

[_a5b737c9c896bbe6-2] 2,0 ^2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912https://wikidata.org/wiki/Track:P268https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837

[_21ce47e858c1ed23-3] 3,0 ^3,1 MAK
https://wikidata.org/wiki/Track:P7293https://wikidata.org/wiki/Track:Q105192847

[_8a550287ea513c4c-4] 4,0 ^4,1 Bibliografie dějin Českých zemí — 1905.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q63411600https://wikidata.org/wiki/Track:P9037

[5] {{{башлык}}} // Чернобаев А.А. Историки России XX в.: Библиограф. словарь. Саратов, 2005. Т. I. С. 26–27.

[6] Липинская В. В. {{{башлык}}} // ЭО.1994. № 5. С. 187–190.

[7] Буганов В.И. {{{башлык}}} // Исследования по источниковедению истории России (до 1917 г.) / Российская академия наук, Институт российской истории; отв. ред. А.И. Аксенов. М., 2003. С. 244-262.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]