Валентин Фокин

Җенес	ир-ат
Ватандашлык	РСФСР  СССР
Туу датасы	30 июнь 1896(1896-06-30)
Туу урыны	Россия империясе Бөгелмә
Үлем датасы	22 июнь 1945(1945-06-22) (48 яшь)
Үлем урыны	Польша
Хәрби дәрәҗә	полковник
Сугыш	Беренче бөтендөнья сугышы, Русия ватандашлар сугышы һәм Икенче бөтендөнья сугышы
Гаскәр төре	кавалерия[d], пограничные войска[d], ССҖБ эчке эшләр халык комиссариаты һәм пехота[d]
Бүләкләр	Револьвер системы Нагана[d] Пистолет Коровина[d]

Валентин Иванович Фокин ( 30 июнь 1896, Бөгелмә, Самар губернасы, Россия империясе - 22 июнь 1945, Любуш воеводалыгы, Польша) —  совет хәрби җитәкчесе, полковник (04/27/1939)

Биография

Валентин Иванович Фокин 1896 елның 30 июнендә Татарстанның Бөгелмә шәһәрендә туган. Армиядә хезмәт иткәнче Бөгелмә шәһәрендә Орлов май ясау заводында тимерче булып эшли.

Беренче бөтендөнья сугышы

1915 елның августында ул хәрби хезмәткә мобилизацияләнә һәм Сызран шәһәрендәге 1-нче резерв Кузнецк кавалерия полкының уку командасына рядовой булып керә. 1916 елның мартында аны тәмамлаганнан соң көнбатыш фронтка җибәрелә, анда 5 нче кавалерия дивизиясенең 5 нче Улан полкында кече унтер-офицер булып хезмәт итә. 1918 елның апрелендә демобилизацияләнә һәм туган ягына кайта.

Гражданнар сугышы

1918 елның 5 июнендә ул үз теләге белән Кызыл Армиягә керә һәм атлы Бөгелмә ирекле отрядында кече командир итеп алына. Аның составында Көнчыгыш фронтта ак чехларга каршы сугышларда катнаша. 1919 елның гыйнварыннан Сембер шәһәрендәге 3 нче кавалерия полкында взвод командиры ярдәмчесе булып хезмәт итә. 1919 елның апреленнән 5 нче армия штабы каршындагы аерым эскадрон белән җитәкчелек итә. 1919 елдан ВКП(б) әгъзасы. 1920 елның октябреннән Иркутск шәһәрендә 35 нче кавалерия полкында эскадрон командиры. Колчак гаскәрләре белән Угра (Улан-Батор) шәһәрендә, Балаганск һәм АКШ шәһәрләре астында сугыша. 1921 елның ноябреннән 1922 елның апреленә кадәр Фокин Иркутск шәһәрендә 5 нче армия штабы каршындагы кавалерия курсларында була, тәмамланганнан соң полк элеккеге вазифага кайта.1922 елның маеннан Көнчыгыш фронтның 105 нче аерым кавалерия бригадасы эскадрон командиры вазыйфаларын башкаручы, аннары июль аенда шул ук вазифага 8 нче чик буе отрядына (акша Байкал аръягы өлкәсе) күчерелә.

Сугышара чор

1924 елның ноябрендә Мәскәүдә НКВД гаскәрләренең югары чик буе мәктәбенә укырга җибәрелә, аны тәмамлаганнан соң 53 нче чик буе отряды башлыгы ярдәмчесе итеп билгеләнә (Чита өлкәсе Даурия ст.). 1927 елның апрелендә ул 58 нче чик отрядында шул ук урынга күчерелә ( Никольск-Уссурийский, Приморье крае). 1929 елның октябреннән 1930 елның июленә кадәр ул Новочеркасск шәһәрендәге Кызыл Армиянең КУКС кавалериясендә укый, аннары 41 нче чик отряды начальнигы ярдәмчесе итеп билгеләнә ( Нахичеван). Ул Кавказда бандитлыкны бетерүдә катнаша. 1931 елның 25 декабрендә ВЧК-ОГПУ 14 еллыгы уңаеннан, Коровин пистолеты, ә 1932 елда «бандитизмга каршы аяусыз көрәш өчен» — Наган системасы револьверы белән бүләкләнә. 1932 елның апреленнән Закаталы шәһәрендә РСФСР НКВДның чик буе башлангыч мәктәбенең кече башлангыч составы округ мәктәбе башлыгы вазифаларын башкаручы, 1934 елның июненнән Тбилиси шәһәрендә НКВД гаскәрләренең 61 нче Тимер юл полкы командованиесенә керә. НКВД № 950 боерыгы белән аңа хәрби полковник исеме бирелә. 1939 елның декабреннән Могилёв шәһәрендә тимер юл корылмаларын саклау буенча НКВД гаскәрләренең 1 нче часть башлыгы һәм 3 нче дивизиясе штабының 1 нче бүлеге башлыгы вазыйфаларын башкаручы.

Бөек Ватан сугышы

Сугыш башлану белән шул ук вазыйфада. 1941 елның сентябреннән полковник Фокин НКВД гаскәрләренең 3 нче дивизиясе башлыгының тимер-юл корылмаларны саклау буенча ярдәмчесе, аннары ул тимер юлларны саклау өчен НКВД гаскәрләренең 24 нче дивизиясенә үзгәртелә. Шул ук елның ноябрендә ул Брянск фронтының тылын саклау өчен НКВД гаскәрләренең 79-нчы полкы командиры эшенә кабул ителә. Полк Могилев, Рославль, Липецк, Елец юнәлешендә эшләгән 13-нче армиянең тылын каплау бурычларын үтәде (аны чик сакчылары алыштырганчы). Ориол-Брянск оборона операциясе вакытында, Фокин Верховье районында дивизия батальоны белән Фронт Хәрби Советының махсус задание башкара - аңа Фронт Хәрби Советының оператив төркеменә билгеләнә, аны билгеләү бурычы куела; оборона линиясе һәм аның бүлекчәләр секторындагы әйләнә-тирәдән чыгу тәэмин итү. Бер үк вакытта дезертирлау һәм тәртип урнаштыру белән дә шөгыльләнгән. Бурычларны уңышлы үти. Брянск фронты составыннан чыкканнан соң, 1942 елның февраленнән полк Мәскәү-Киев тимер юлы объектларын һәм йөк ташуны саклау бурычын үти. НКВДның 1942 елның 14 мартындагы Боерыгы белән тимер юлларны саклау буенча НКВД гаскәрләренең 24 нче дивизиясе составында НКВД гаскәрләренең 79 нчы полкы командиры вазыйфасында раслана

1943 елның маенда 95 нче укчылар дивизиясенең 90 нчы укчылар полкы командиры итеп билгеләнә, ул 3 нче резерв армия составына керә. Бу вакытта дивизия Тула өлкәсенең Алексин районының Урта станциясе районында формалашкан. Бер айдан әлеге дивизия командиры урынбасары вазыйфасына керә. 30 майдан 15 июльгә кадәр ул Көнбатыш фронтка (районга Павлинодан 10 км көньяк-көнбатыштарак) күчә. 1943 елның 28 августыннан аның өлеше әлеге фронтның 21 нче армиясе составында Смоленск, Ельнинск-Дорогобуга һәм Смоленск-Рославль һөҗүм итү операцияләрендә катнаша. 16 октябрьдән дивизия 68нче, 5нче (1 ноябрьдән) һәм 33нче (8 декабрьдән) Көнбатыш фронты армиясе составына керә һәм Витебск районында һөҗүм һәм саклану сугышларын алып бара. Ике тапкыр, 1943 елның сентябрь һәм ноябрь айларында полковник Фокин яралана. 1944 елның 4-12 гыйнварында ул дивизия командиры була. 1944 елның 4 - 12 гыйнварында ул дивизия командиры иде. Бу чорда аның частьлары Павлюченка-Поротково сызыгында (Витебск шәһәреннән 8 км көньяктарак) дошманның оборона зонасын узу өчен уңышсыз һөҗүмнәр үткәрә. 1944 елның февраленең икенче яртысында тимер юллар дивизиясе Смоленск, Вязьма, Ржев аша Калинин өлкәсенең Старица станциясенә күчерелә, анда май ахырына кадәр Югары Команда штабы резервында, 20 нче Армиянең 81 нче укчылар корпусы составында була. Аннары ул 2-нче Белоруссия фронтына кертелә. 1944 елның июнь ахырына кадәр аның 49 нчы, аннан соң 50 нче армия составында Белоруссия, Могилев, Минск, Белосток һәм Осовец һөҗүм итү операцияләрендә катнаша. Днепр елгасын уңышлы кичү өчен аңа "Верхнеднепровская" (07/10/1944) исеме бирелә, Гродно шәһәрен һәм ныгытмасын яулап алган өчен, аңа Кызыл Байрак ордены бирелә (07/25 / 1944), һәм Осовец ныгытмасын азат итү өчен 2нче дәрәҗә Суворов ордены (01.09 .1944) белән бүләкләнә. Бу чорда В.И. Фокинның сугыш характеристикаларында болай дип әйтелә: «23.6.1944 елдан 17.8.1944 елга кадәр хәрби хәрәкәтләр вакытында дивизия бурычларын үтәү өчен полковник Фокин берничә тапкыр дивизия өлешендә командирларның күзәтү пунктларында катнашуы белән хәрби бурычларны үтәүне тәэмин итте. Полковник Фокин немец илбасарларын тар-мар итү буенча частьләргә сугыш оештырырга ярдәм иткән җирдә яхшы нәтиҗәләр булды. Аның гаскәр белән җитәкчелек итү сәләте бар, ул заманча сугыш оештыра ала». 1944 елның сентябрь-октябрендә дивизия ВГК ставкасының резервта булган, аннары 1 нче Белоруссия фронтының 33 нче армиясе составына Люблин районына күчерелә. 11945 елның гыйнварыннан аның частьлары Висло-Одер, Варшава-Познанской һәм Берлин һөҗүм итү операцияләрендә катнаша. 1945 елның 22 июнендә вафат була. Польшаның Цибинген шәһәрендә армия офицерлар зиратында җирләнгән .

Бүләкләр

Ленин ордены (02/21/1945)
Ике Кызыл Байрак ордены (05.10.1943, 03.11.1944 )
Ватан сугышы ордены, I дәрәҗә (09.09.1944)
медальләр:
«Эшчеләр һәм крестьяннарның Кызыл Армиясенең XX елы» (1938)
«1941—1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында Германияне җиңгән өчен медале», (1945)
Исемле корал - Коровин пистолеты (1931) .
Исемле корал - Наган (1932).

Сылтамалар

• Общедоступный электронный банк документов «Подвиг Народа в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»

Әдәбият

• Коллектив авторов. Великая Отечественная: Комдивы. Военный биографический словарь. Командиры стрелковых, горнострелковых дивизий, крымских, полярных, петрозаводских дивизий, дивизий ребольского направления, истребительных дивизий. (Пивоваров – Яцун). — М.: Кучково поле, 2014. — Т. 5. — С. 790-792. — 1500 экз. — ISBN 978-5-9950-0457-8.
• Коллектив авторов: к. и. н. М. Э. Морозов (руководитель), к. и. н. В.Т. Елисеев, к. и. н. К.Л. Кулагин, С.А. Липатов, к. и. н. Б.Н. Петров, к. и. н. А.А. Черняев, к. и. н. А.А. Шабаев. Великая Отечественная война 1941—1945 гг. Кампании и стратегические операции в цифрах. В 2-х томах. — М: Объединённая редакция МВД России, 2010. — Т. 1. — 608 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-8129-0099-1.
• М. Л. Дударенко, Ю. Г. Перечнев, В. Т. Елисеев и др. Освобождение городов: Справочник по освобождению городов в период Великой Отечественной войны 1941–1945 / под общ. ред. генерала армии С. П. Иванова. — Институт военной истории МО СССР. Центральный архив МО СССР. — М: Воениздат, 1985. — 598 с. — (Справочник). — 50 000 экз.