Валерий Яковлев

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Валерий Яковлев latin yazuında])
Валерий Яковлев
Туган 4 май 1944(1944-05-04) (79 яшь)
Уфа, РСФСР, СССР яки Россия
Ватандашлыгы  СССР
Һөнәре тарихчы, этнограф
Гыйльми дәрәҗә: тарих фәннәре докторы[d]

Валерий Иванович Яковлев (4 май 1944 ел, Уфа, БАССР) — совет Россия тарихчысы һәм этнологы, тарих фәннәре докторы, профессор, Казан консерваториясенең халык уен кораллары һәм этномузыкология кафедрасы профессоры, Казан дәүләт мәдәният институтының башкарма сәнгать теориясе һәм музыка педагогика теориясе һәм тарихы кафедрасы мөдире (2007 елдан), Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе, Идел һәм Урал өлкәләре халыкларының традицион музыкаль культурасын тикшерүче.

Биография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Яковлев Валерий Иванович Уфада хезмәткәрләр гаиләсендә туган. Әтисе, Яковлев Иван Павлович (1914—1948) инженер, әни, Яковлева Мария Марковна (1920—1987) - укытучы булган. 1964—1969 елларда ул Н. Г. Жиганов исемендәге Казан дәүләт консерваториясендә аккордеонда һәм баян класында укый, аның укытучылары В.П.Плетнев, Э. П. Бусыгин һәм Н. В. Зорин була. 1968 елда ул Казан дәүләт консерваториясендә эшли башлый. 1973 елда ул Гнесиндар исемендәге Россия музыка академиясендә стажировка үтә. 1986 елга кадәр ул этнология белгечлеге буенча Казан (Идел буе) федераль университетының аспирантурасында укый. 1968—1985 елларда ул Татарстан һәм Идел төбәгендә аккордеон уйнаучы һәм халык уен кораллары оркестры дирижеры буларак концертлар бирә. 1975 елдан ул ел саен Идел төбәгенә музыкаль һәм этнографик экспедицияләргә йөри. 1987 елда, Минсктагы БССР Фәннәр академиясенең Этнография һәм фольклор сәнгать институтында ул «Традиционные музыкальные инструменты народов Среднего Поволжья (конец XIX — начало XX в.)» темасына кандидатлык диссертациясен яклый). 1992 елдан — доцент, 2005 елдан — профессор[1]. Казан дәүләт консерваториясенең халык кораллары һәм этномузикология кафедрасы профессоры. 2007 елдан башлап, Казан дәүләт мәдәният институты сәнгать һәм музыкаль педагогика теориясе һәм тарихы бүлеге мөдире. Татарстан Республикасының милли музее хезмәткәре.

2001 елда ул Мәскәү дәүләт университетында «Традиционные музыкальные инструменты народов Волго-Уралья: формирование, развитие, функционирование (историко-этнографическое исследование)» темасына докторлык диссертациясен яклый.

Тиешле әгъза (2005) һәм Петровская Фән һәм сәнгать академиясенең тулы әгъзасы (ПАНИ) (2009).

Халык музыкасын популярлаштыручы, «На чем мы играем», «Какая прелесть, эти балалайки…», «Играют студенты факультета народных инструментов Казанской консерватории» телевизион тапшырулар авторы һәм алып баручысы[2].

Татарстан Республикасының Атказанган сәнгать эшлеклесе(2000) .

Фәнни эшчәнлек[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Фәнни кызыксынуларның төп юнәлеше — чуаш, татар, башкорт һәм Идел һәм Урал өлкәләренең башка халыкларының традицион музыкаль культурасын торгызу тарихы һәм проблемалары.

«Традиционные музыкальные инструменты народов Волго-Уралья: формирование, развитие, функционирование (историко-этнографическое исследование)» докторлык диссертациясендә (2001) һәм аның нигезендә нәшер ителгән монографиядә яңа фәнни юнәлеш — тарихи этноинструментлау барлыкка килү турында декларацияләнә, Идел-Урал төбәге халыкларының традицион музыкаль уен коралларының этник үзенчәлекләре карала. Археология (неолит чорыннан башлап) һәм язма чыганаклар базасында автор төбәкнең музыкаль мәдәниятен үзгәртеп кора, музыкаль инструментларны дүрт төп төркемгә — тынлы (аэрофоннар), кыллы (хордофоннар), мембран (мембранофоннар) һәм үз-үзеңне өйрәтүче (идиофоннар) инструментларга бүлә. Музыка уен коралларының үзенчәлекләрен өйрәнеп, тикшеренүче календарь бәйрәмнәрендә, кышкы, язгы һәм җәйге-көзге гореф-гадәтләрдә музыканы анализлый, аларның гаилә көнкүрешендә, туйлар, бала туу,  җирләү-искә алу йолаларында, армиягә озату белән бәйле гореф-гадәтләрдә,  инструменталь озатуда функцияләрен карый. XIX гасыр ахыры — XX гасыр башы эшнең хронологик кысалары булып тора.

Мәкаләләре Казан этнографик мәктәбен формалаштыруга һәм үзенчәлекләренә, шул исәптән аның күренекле вәкилләре — Е.П. Бусыгин һәм С. Н. Кунгуровка багышланган.

Төп әсәрләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • К вопросу изучения музыкальных инструментов народов Среднего Поволжья // Народная и профессиональная музыка Поволжья и Приуралья. М.: Изд. ГМПИ им. Гнесиных, 1981. С. 57-64.
  • Волынка у поволжских народов // Музыкальный фольклор и творчество композиторов Поволжья. М.: Изд. ГМПИ им. Гнесиных, 1984. С. 75-83.
  • К вопросу изучения марийских народных инструментов (К проблеме типологии инструментария) // Традиционное и современное в музыке народов Поволжья и Приуралья. Йошкар-Ола, 1985. С. 30-31.
  • Гусли у поволжских народов // СЭ. 1985. № 2. С. 109—116. (совм. с Е. П. Бусыгиным)
  • Музыкальные инструменты народов Поволжья и их роль в пропаганде современной музыкальной культуры // Фольклор: проблемы сохранения, изучения и пропаганды. М.,1988. Ч. II. С. 339—390.
  • Традиционные музыкальные инструменты народов Среднего Поволжья. Казань, 1991. 116 с.
  • Музыкальные инструменты Волго-Уралья: конвергенция, взаимодействие // Проблема межэтнического взаимодействия в сопредельных национальных и административных образованиях. Сарапул, 1997.
  • Гусли татар Волго-Уральского региона // Материалы Республиканской научно-практической конференции «Татарские народные музыкальные инструменты. Традиции и современность». Казань, 1999. С. 43-48.
  • Традиционные музыкальные инструменты Волго-Уралья. Историко-этнографическое исследование. Казань: КГИ, 2001. 320 с.
  • Евгений Прокопьевич Бусыгин. Казань, 2003. 38 с.
  • Традиционные музыкальные инструменты. Историческое этноинструментоведение: Учебное пособие. Казань, 2004. 80 с.
  • Казанские выставки музыкальных инструментов: некоторые особенности формирования и экспонирования // Современный музей как важный ресурс развития города и региона: Материалы Междунар. науч.-практ. конф., посвящ. 1000-летию Казани и 110-летию Национального музея Республики Татарстан. Казань, 2005.
  • Музыкальные инструменты Национального музея Республики Татарстан. Казань: Заман, 2007. 191 с.
  • Методика обучения игре на баяне (аккордеоне): учебное пособие. Казань: КГИ, 2014.
  • Этноинструментоведение. Методология изучения традиционных народных музыкальных инструментов (на материале Волго-Уралья): учебно-методическое пособие для студентов высших музыкальных учебных заведений. Казань: Казанская гос. консерватория, 2015. 74, [1] с.
  • Этнография народов Волго-Уралья: учебно-методическое пособие для студентов высших учебных заведений. Казань: КГК им. Н. Г. Жиганова, 2015. 59, [1] с.
  • «Антропологический поворот» в этноинструментоведческой историграфии // Вестник Казанского государственного университета культуры и искусств. 2019. № 4. С. 89-94. (соавт. Сайдашева З. Н.)[3].

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ {{{башлык}}} // Кантор Г. Музыковеды Казани: биобиблиографический словарь. Karpol, 2000. С. 99.
  2. ↑ Журнал "Вестник". әлеге чыганактан 2021-02-26 архивланды. 2020-10-04 тикшерелгән.
  3. ↑ eLIBRARY.RU - Яковлев Валерий Иванович - Список публикаций. 2020-10-04 тикшерелгән.

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Яковлев Валерий Иванович // Кантор Г. Музыковеды Казани: биобиблиографический словарь. Karpol, 2000. С. 99.
  • Яковлев Валерий Иванович // Решетов А. М. Материалы к биобиблиографическому словарю российских этнографов и антропологов. XX век. СПб.: Наука, 2012. С. 566—567.

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Страница(үле сылтама) на сайте Отечественные этнологи и антропологи. XX в.
  • Страница в электронной Чувашской энциклопедии
  • Страница 2021 елның 26 февраль көнендә архивланган. на сайте Казанского государственного института культуры
  • Публикации на сайте eLibrary

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Валерий_Яковлев&oldid=4107901