Вера Захарова

Вера Захарова
Вера Захарова
Туган	12 июль 1920; Дельгей[d], Олёкминск районы[d], Якут Автономияле Совет Социалистик Республикасы, РСФСР
Үлгән	1 гыйнвар 2010 (89 яшь)
Ватандашлыгы	СССР; Россия

Википедиядә Захарова фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Вера Кирилловна Захарова ( 1920 - 2010 ) - Бөек Ватан сугышында катнашучы, беренче якут хатын-кыз очучысы.^[1]

Биографиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Вера Кирилловна Захарова 1920 елның 12 июлендә Якутия өлкәсенең Дельгей авылында, хәзерге Якутиянең Олекминский районында ^[2] укытучы Кирилл Петрович һәм табиб Евдокия Николаевна (Янгина) Захаровлар гаиләсендә туган.

Озакламый гаилә әтисенең туган ягына - Чурапча авылына күченә, анда Вера җиде сыйныфны тәмамлый. 1934 елда Захаровлар гаиләсе Якутскка күченә. 1935 елның көзендә шәһәрдә планер инструкторларын әзерләү өчен планер очыш мәктәбе ачылды. Вераның олы абыйсы Иннокентий укучы пилотларның беренче төркеменә керде. 1937 елда, 9 нчы сыйныф укучысы булган Вера шулай ук очу клубына язылды. Ул очу клубына кабул ителгән беренче якут кызы булды.^[3]

Вера Захарова По-2 самолетында оча; Ул парашютистлар курсларында укыды һәм 19 сикерү ясап, парашютист инструкторы исемен алды. 1940 елда ул Мәскәү авиация училищесына укырга китте. Юлда тоткарлану аркасында, мәктәпкә соңга калдым һәм Мәскәү физик культура институтына (хәзерге Россия физик культура, спорт, яшьләр һәм туризм Университеты) керә, ләкин Бөек Ватан сугышы башлану сәбәпле аны тәмамлау мөмкин булмый ^[3]

Сугыш башлангач, Вера, дуслары - Елена Дворянкина һәм Анна Ременникова белән, фронтка җибәрү үтенече белән хәрби комиссариат бүлегенә гариза бирәләр. Ләкин Захарова тиз генә рөхсәт алмый. 1943-нче елда алар десантчыларны фронтка җибәрү өчен әзерли башлыйлар. 1944 елның февралендә генә өч якут хатын-кызларының барысына да фронтка барырга рөхсәт бирелә^[3]

Вера Захарова һәм Елена Дворянкина 1 1-нче Беларус фронтының 141-нче аерым санитар авиация полкына эләгәләр^[4] Полкта аларга билгеле булган По-2 самолетлары була, алар яралыларны ташу өчен җиһазлана. Яралыларны коткарып, Захарова көнгә өч-дүрт тапкыр фронт сызыгына очты. 1944 елның августына кадәр ул үзенең санитар самолетында 200дән артык авыр сугышчыны алып китә. Кире алгы сызыкка кан һәм медикаментларны медсанчабатларга, сугыш кирәк-яраклары, почта һәм сугышчылар өчен азык-төлек китерә^[3]

1944 елның 6 августында рейсларның берсендә Вера Захарованың самолеты авыр яралылар белән фронт линиясе буенча Польша территориясе өстеннән оча һәм атып төшерелә.. Аягына яраланган пилот самолетны ашлык кырына төшерә. Аны немецлар кулга алалар һәм Торуньдагы концлагерьда әсирлеккә эләгә. 1945 елның гыйнварында ул совет гаскәрләре тарафыннан әсирлектән азат ителә. Табиблар нәтиҗәсе буенча, Захарова демобилизациягә дучар булды, ләкин ул баш тартты һәм һава полкына кире кайтты һәм Берлинга барып җитте.^[3]

Сугыш беткәч, Вера Захарова 46-нчы резерв авиация полкында хезмәт итә, ул Польша армиясе составына керә ^[5] . Ул 1945 елның декабрендә демобилизацияләнә һәм хәрби очучы Анатолий Шматковка кияүгә чыга. Алар иренең ватанындагы Брянск өлкәсендә яшәгәннәр. Ул урта мәктәптә эшләгән, гаиләдә ике улы туган. Аннары ул туган иленә кире кайта һәм СССР Фәннәр академиясе Себер филиалының Якутск филиалындагы Космофизика һәм аэрономия институтында эшли. 1976 елда ул Совет Тынычлык Комитетына керә, һәм анда 1983 елга кадәр эшли. Аннары ул Якутиядән читтә сәяхәт итә, ләкин 1995-нче елда туган ягына кайта. Лаеклы ялда була ^[6]

"Минем һәм дусларым турында" (1990) китабы авторы: "Мин әсирлектә һәм концлагерьда булдым, авыр тормыш кичердем. Минем хәрби үткәнем бөтен гомеремдә эз калдырды - мине әсирлектә хурладылар, миңа лаек булган хөрмәтне узып киттеләр ...ә, бәлки, характерым да һәрвакыт "уңайлы" түгел иде, ә башкача, мөгаен,сугышның кан ит тартмасында исән калмас идем ... " ^[6]

Ул 2010 елның 1 гыйнварында үлде.

Бүләкләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Ул II дәрәҗәдәге Ватан сугышы ордены (1968 һәм 1985), "19411945 елгы Бөек Ватан сугышында Германияне җиңү өчен", "Батыр хезмәт өчен" медальләренә лаек булды. "В.И.Ленинның тууына 100 ел тулу уңаеннан", "Хезмәт ветераны" һәм юбилей медальләре.
Ул Якут АССР Югары Советының Мактау грамотасы һәм Саха Республикасы Президиумы (Якутия) грамоталары белән бүләкләнгән.

Хәтер[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Беренче якут очучысы Вера Захарованың исеме Рәсәй Почтасы якут филиалының L-410 самолеты йөртә .^[3]
2020 елның сентябрендә Вера Кирилловнаның туган авылында бюст урнаштырылды.^[2]

Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кузьмин, Валерий Ильич

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

[1] Первая летчица из народа саха

[tass-2] 2,0 ^2,1 Бюст в память о первой участвовавшей в войне летчице из Якутии установили в её родном селе

[sakhaparliament-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Первая летчица из народа саха

[4] Якутские авиаторы и авиаторши

[5] 46 запасной авиационный полк

[olekminskij-6] 6,0 ^6,1 История человеческого духа, archived from the original on 2021-07-26, retrieved 2021-07-26

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]