Габдулла Баттал
| Габдулла Баттал | |
|---|---|
 | |
| Туган | 1 май 1916 Зур Тигәнәле, Ләгүшкин вулысы, Спас өязе, Казан губернасы, Россия империясе |
| Үлгән | 25 август 1944 (28 яшь) Берлин, Өченче рейх |
| Үлем сәбәбе | башсызландыру[d] |
| Ватандашлыгы | .svg){kind=small} СССР |
| Кардәшләр | Мөбарәк Батталов |
| Бүләк һәм премияләре |  (1990, вафатыннан соң)[1] |
Габдулла Баттал (Габдулла Вазыйх улы Батталов, 1 май 1916, Зур Тигәнәле, Ләгүшкин вулысы, Спас өязе, Казан губернасы, Россия империясе — 25 август 1944 (28 яшь), Берлин, Өченче рейх) — «Идел-Урал» легионындагы эчендәге идәнасты оешмасы әгъзаларының берсе.
Биографиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Габдулла Баттал 1916 елның 1 маенда элеккеге Татарстанның Спас өязе Олы Тигәнәле авылында (хәзер Татарстанның Алексеевск районы) урта хәлле крестьян гаиләсендә туа. Ул алты баланың бишенчесе була. Авыл мәктәбенең җиде сыйныфын тәмамлый, колхозда эшли, Чистайда урта мәктәпне тәмамлый, аннары шахтада эшли. Хәрби хезмәт турында хыяллана һәм очучы абыйсы Салихның фуражын киеп йори. Аның тышкы кыяфәте хәзер нәкъ менә аның буденновкада ясалган фотосурәте буенча билгеле.
Габдулла Батталов армиягә 1937 елда алына, ул Казан Кремлендә хезмәт итә, аннары кече командирлар курсларына — «татар-башкорт хәрби мәктәбе»нә җибәрелә. Бәхетсезлек очрагы вакытында аягын зыян итеп, хәрби хезмәткә яраксыз дип табыла, туган авылына әйләнеп кайта һәм клуб мөдире була. 1938 елда ул кызы Хадичәгә өйләнә, әмма кызлары иртә балачагында үлә, ә никах уңышсыз була һәм тиздән таркала.
1941 елда Габдулла Баттал Бөек Ватан сугышы башлану белән фронтка китә, немец әсиренә эләгә һәм Идел-Урал легионына эләгә. Муса Җәлил — Гайнан Курмашның яшерен төркеменә кереп, ул элемтәче ролен башкара. Татар подпольесы, хыянәт аркасында фаш ителә, һәм Габдулла Батталов башка ун подпольщик белән бергә кулга алына. 1944 елның февралендә судтан соң 11 татар подпольщигын 1944 елның 25 августында Берлинда Плетцензее төрмәсендә җәзалыйлар.
Хәтер[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Башка җәлиллеләр белән бергә 1990 елның 5 маенда, СССР Президенты М.С. Горбачевның «Яшерен антифашист төркемендә актив патриотик эшчәнлек һәм шул ук вакытта ныклык һәм батырлык күрсәткән өчен» указы нигезендә, тернәкләнә. 1999 елда Габдулла Батталның туган авылы Зур Тигәнәле авылында аның исеме белән урам атала (тагын бер урам аның абыйсы Салих Баттал хөрмәтенә атала). Габдулла Баттал исеме Казанда Муса Җәлил һәйкәле янында башка татар подпольщикларының исемнәре белән янәшә урнашкан барельефта урнаштырылган.
