Гарәп язуы

Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.

Гарәп язуында кулланылган төп хәрефләр

Гарәп язуы (әлифбасы) — дөньяда киң таралган язуларның берсе, язу юллары уңнан сулга бара.

Таралышы

Беренче нәүбәттә ул — гарәп телле халыкларның милли әлифбасы. Бу тел 22 илдә (Алжир, Бәхрәйн, Берләшкән Гарәп Әмирлекләре, Иордания, Гыйрак, Кувәйт, Лөбнан, Ливия, Марокко, Мисыр, Оман, Сүрия, Судан, Согуд Гарәбстаны, Тунис һ.б.) рәсми дәүләт теле булып санала.

Гарәп язуын кулланган 5 телдә Википедия сүзенең язылышы

Төп гарәп илләреннән тыш, гарәп әлифбасы фарсы телле Иранда, урду телле Пакьстанда, пушту һәм дари телле Әфганстанда, өлешчә Һиндстанда милли әлифба буларак кабул ителгән.

Шулай ук ислам дине киң таралган илләрдә актив кулланышта йөри.

Тарихы

Windows системасындагы клавиатурадагы гарәп хәрефләренең урнашуы

XX гасырның утызынчы елларына кадәр, латыйн графикасына алыштырганчы / ССРБдагы төрки халыкларның һәм Төркия милли язулары да шушы әлифбага нигезләнгән иде.

Төп хәрефләре

Хәзерге гарәп әлифбасында язылган китапның ачылыш бите.

Аерым	Сүз башында	Сүз уртасында	Сүз азагында	Исеме	Алмашы (транслитерациясе)	Авазы (транскрипция)
ﺀ	أ, إ, ؤ, ئ			hamza	ʾ / ’ et ‚	[ʔ]
ﺍ	—		ﺎ	ʾalif	ā / â	[aː]
ﺏ	ﺑ	ﺒ	ﺐ	bāʾ	b	[b]
ﺕ	ﺗ	ﺘ	ﺖ	tāʾ	t	[t]
ﺙ	ﺛ	ﺜ	ﺚ	ṯāʾ	ṯ / th	[θ]
ﺝ	ﺟ	ﺠ	ﺞ	ǧīm	ǧ / j / dj	[ʤ]
ﺡ	ﺣ	ﺤ	ﺢ	ḥāʾ	ḥ	[ħ]
ﺥ	ﺧ	ﺨ	ﺦ	ḫāʾ	ḫ / ẖ / kh	[x]
ﺩ	—		ﺪ	dāl	d	[d]
ﺫ	—		ﺬ	ḏāl	ḏ / dh	[ð]
ﺭ	—		ﺮ	rāʾ	r	[r]
ﺯ	—		ﺰ	zāy	z	[z]
ﺱ	ﺳ	ﺴ	ﺲ	sīn	s	[s]
ﺵ	ﺷ	ﺸ	ﺶ	šīn	š / sh	[ʃ]
ﺹ	ﺻ	ﺼ	ﺺ	ṣād	ṣ	[sˁ]
ﺽ	ﺿ	ﻀ	ﺾ	ḍād	ḍ	[dˁ], [ðˤ]
ﻁ	ﻃ	ﻄ	ﻂ	ṭāʾ	ṭ	[tˁ]
ﻅ	ﻇ	ﻈ	ﻆ	ẓāʾ	ẓ	[zˁ], [ðˁ]
ﻉ	ﻋ	ﻌ	ﻊ	ʿayn	ʿ / ‘	[ʔˤ]
ﻍ	ﻏ	ﻐ	ﻎ	ġayn	ġ / gh	[ɣ]
ﻑ	ﻓ	ﻔ	ﻒ	fāʾ	f	[f]
ﻕ	ﻗ	ﻘ	ﻖ	qāf	q / ḳ	[q]
ﻙ	ﻛ	ﻜ	ﻚ	kāf	k	[k]
ﻝ	ﻟ	ﻠ	ﻞ	lām	l	[l]
ﻡ	ﻣ	ﻤ	ﻢ	mīm	m	[m]
ﻥ	ﻧ	ﻨ	ﻦ	nūn	n	[n]
ﻩ	ﻫ	ﻬ	ﻪ	hāʾ	h	[h]
ﻭ	—		ﻮ	wāw	w	[w]
ﻱ	ﻳ	ﻴ	ﻲ	yāʾ	y	[j]