Госмания мәдрәсәсе (Уфа)
Казанда 1868 елда ачылган Госмания мәдрәсәсе белән бутамаска.
| Госмания мәдрәсәсе | |
|---|---|
| Нигезләнү датасы | 1888 |
 | |
| Рәсми исем | Госмания мәдрәсәсе |
| Нигезләүче | Хәйрулла Госманов |
| Дәүләт |
 Россия[1] |
| Административ-территориаль берәмлек | Уфа, Киров районы һәм Башкортстан |
| Урам | Тукай урамы |
| Гамәлдән чыгу датасы | 1918 |
| Мирас статусы | Төбәк әһәмиятендәге Россия мәдәни мирас объекты[d] |
| Адрес | Россия Федерациясе, Башкортстан Республикасы, Уфа шәһәре, Тукай урамы, 52 йорт |
 | |
 Госмания мәдрәсәсе Викиҗыентыкта | |
Госмания мәдрәсәсе — урта мәдрәсә. Уфадагы Беренче җәмигъ мәчете карамагында 1888 ел (икенче мәгълүматлар буенча, 1887 елда) ачыла.
Тарихы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Нигез салучысы — Хәйрулла Госманов, 1907 елдан соң мәдрәсәгә аның исеме бирелә. Ырынбур мөселман диния назаратына карый, халыктан җыелган иганә исәбенә тотыла. Укыту-тәрбия эшенә мәчетнең имам-хатибы җитәкчелек итә. Урта мәдрәсәнең башлангыч класларын тәмамлаган һәм кабул итү имтиханнарын уңышлы тапшырган 9-14 яшьлек үсмерләр (аерым очракларда өлкәнерәкләр дә) кабул ителгән. Уку түләүле булган (елына 5-10 сум), фәкирләрнең балалары түләүдән азат ителгән.
Сәнгать түгәрәкләре эшли, З. Өммәти мөхәррирлегендә — «Иттифакъ» әдәби-сәяси, М. В. Әмиров һәм Х. Кәримов мөхәррирлегендә «Чеметкеч» көлке журналлары чыгарыла. Мәдрәсә белән Ә. Ә. Вәлидов, З. Камалетдинов, К. Карипов, Г. Терегулов һ. б. эшмәкәрлеге бәйле. Башлангыч елларда — якынча 200-300 укучы (кайчакта 500-гә дә җитә), 1910 елдан 242 малай укый.
1918 ел ябыла; шул ук елда мәдрәсә базасында татар милли гимназиясе ачыла.
Шәхесләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Укытучылар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- Шулай ук карагыз: Төркем:Уфаның Госмания мәдрәсәсе укытучылары.
| башлау | тәмамлау | Исем | туу датасы | туу урыны | әлма-матер | һөнәр төре | Викиҗыентыктагы төркем | үлем датасы |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Кәшшаф Тәрҗемани | 1877 | Иске Әнҗерә | Мәрҗания мәдрәсәсе | 1943 | ||||
| Мөхәммәтһади Килдебәкев | 1881-03-29 | Ишле | 1949-08-18 |
Тәмамлаучылар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- Шулай ук карагыз: Төркем:Госмания мәдрәсәсен тәмамлаучылар.
| башлау | тәмамлау | Исем | туу датасы | туу урыны | һөнәр төре | эш урыны | Викиҗыентыктагы төркем | үлем датасы |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Зыя Өммәти | 1885 | Чурапан | шагыйрь язучы |
1943 | ||||
| Вәсим Солтанов | 1887-08-22 | Шабай | язучы | 1977 | ||||
| Миңлебаев Ғиләжетдин Фәсхетдин улы | 1890-04-01 | Авыргазы районы | язучы | |||||
| Габдулла-Әмин Зөбәерев | 1891-03-18 | Ишле | актёр | 1963-05-23 1964-06-10 | ||||
| Танғатаров Әхнәф Йыһангир улы | 1892 | Бүздәк районы | язучы | |||||
| Ҡәрипов Кәшфи | 1892 | Байталлы | шагыйрь язучы |
1918 | ||||
| Әхмәткамал Каспрански | 1895-08-27 | Бәйки | сәясәтче | 1937-12-10 | ||||
| Рифкать Рәимов | 1904-12-30 | Куян | галим | К.А. Тимирязев исемендәге Башкорт педагогия институты | 1953-02-15 |