Гродно
| Гродно | |
| белар. Гродна | |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
 |  |
| Нигезләнү датасы | X гасыр[1] |
|---|---|
,_Vilienskaja._%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D1%8F,_%D0%92%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_(2021)_05.jpg) | |
| Рәсми исем | Гродна |
| Белорус телен латинлаштыру (2007 елгы система) | Hrodna |
| Дәүләт |
 Беларусь |
| Нәрсәнең башкаласы | Гродно өлкәсе |
| Административ-территориаль берәмлек | Гродно өлкәсе |
| Сәгать поясы | UTC+03:00 |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Неман |
| Башкарма хакимият башлыгы | Хмель, Андрей Валерьевич[d] |
| Халык саны | 363 718 (1 гыйнвар 2025)[2] |
| Административ бүленеше | Ленинский район[d] һәм Октябрьский район[d] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 137 метр һәм 119 метр[3] |
| Кардәш шәһәр | Вологда, Минден, Лимож, Вротслав, Ньирбатор[d], Друскининкай[d], Химки, Слупск, Щёлково, Белосток, Жилина, Калининград[4], Авугстув[d], Дзержинск[5][6] һәм Хайкоу[d][7] |
| Бүләкләр |
 |
| Мәйдан | 142 ± 1 км² |
| Почта индексы | 230000–230029 |
| Рәсми веб-сайт | grodno.gov.by |
 | |
| Һәйкәлләр исемлеге | Достопримечательности Гродно[d] |
| Феноменның икътисады | экономика Гродно[d] |
| Беренче язма телгә алу | 1128[8] |
| Җирле телефон коды | +375 152 |
| Номер тамгасы коды | 4 |
| Шәрәфле ватандашлар төркеме | [d] |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
| Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
 | |
 Гродно Викиҗыентыкта | |
Гродно (рус. Гродно, белар. Гродна, пол. Grodno, литв. Gardinas) — Беларус шәһәре, Гродно өлкәсенең административ үзәге.
Халык саны — 327 540 кеше (2009).[9]
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Гродно өлкәнең көнбатышта, Польша һәм Литва белән чиге янында урнашкан. Автомобиль һәм тимер юллар төене.
Климат
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]| Гродно климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 11,8 | 15,0 | 22,2 | 29,2 | 32,0 | 32,2 | 35,3 | 35,4 | 32,0 | 25,0 | 17,2 | 12,8 | 35,4 |
| Уртача максимум, °C | −1,1 | −0,1 | 4,9 | 12,9 | 19,0 | 21,5 | 23,9 | 23,4 | 17,5 | 11,3 | 4,4 | −0,1 | 11,5 |
| Уртача температура, °C | −3,5 | −3,1 | 0,8 | 7,3 | 13,1 | 15,9 | 18,1 | 17,4 | 12,3 | 7,2 | 1,8 | −2,2 | 7,1 |
| Уртача минимум, °C | −5,8 | −5,7 | −2,5 | 2,5 | 7,5 | 10,6 | 12,7 | 12,0 | 8,1 | 3,8 | −0,2 | −4,4 | 3,2 |
| Абсолют минимум, °C | −33,9 | −36,1 | −27,2 | −9 | −6,1 | −1 | 2,8 | −2,2 | −4 | −12,8 | −20 | −32,2 | −36,1 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 34 | 29 | 32 | 33 | 55 | 66 | 75 | 57 | 52 | 36 | 42 | 41 | 552 |
| Чыганак: Погода и климат | |||||||||||||
Тарих
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]
Гродно — Беларусның иң иске шәһәрләреннән берсе; ул 1127 елда беренче тапкыр телгә алына. XIII гасырның уртасында Бөек Литва кенәзлеге составына кертелгән. 1569 елдан башлап Речь Посполитая составында булган.
1795 елда Гродно Россия империясе составына кертелгән, ә 1801 елда губерна шәһәре статусны алган.
1863 елда — Поляк фетнәсе үзәгеннән берсе.
1920 елның июнендә совет контроле астында күчкән, ләкин шул ук елның октябрьдә Польша идарәсе астына күчә. 1939 елның сентябрьдән — ССРБ составында.
1941 елның 23 июньдә алман-фашист гаскәрләре тарафыннан басып алына; 1944 елның 16 июльдә азат ителә. 1944 елның 20 сентябрьдән Гродно өлкәсенең административ үзәге булып тора.
Халык
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]| 1840[10] | 1897[11] | 1959[12] | 1970[13] | 1979[14] | 1989[15] | 2009[9] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 15 526 | 46 919 | 72 943 | 132 471 | 194 775 | 270 535 | 327 540 |
Милли состав (2009): беларуслар — 62,6%, поляклар — 19,7%, руслар — 12,2%, украиннар — 1,8%.[16]
Шәһәрдә туган күренекле шәхесләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- Алексей Антонов, армия генералы.
Эчке бүленеш
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- Ленин районы
- Октябрь районы
Икътисад
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Төп тармаклар — машиналар төзү, митал эшкәртү, химия, текстиль, күн һәм аяк киемнәре, төзү материаллар сәнәгатьләре. Иң эре предприятиеләре — «Гродно Азот», «Гродно Химволокно» һәм «Белкард».
Кардәш шәһәрләр[17]
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]
Белосток, Польша- Слупск, Польша
Лимож, Франция
Минден, Германия
Алитус, Литва- Друскининкай, Литва
- Лаздияй, Литва
Химки, Россия- Щелково, Россия
- Вологда, Россия
- Дзержинск, Россия
- Чабаксар, Россия
Кралево, Сербия
Ашкелон, Израиль
Галерея
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]-
Вокзал -
-
1.Октябрь районы
2.Ленин районы -
Гродно күренеше
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- ↑ http://grodno.gov.by/ru/main.aspx?guid=1571
- ↑ Численность населения на 1 января 2025 г. и среднегодовая численность населения за 2024 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2025.
- ↑ GeoNames — 2005.
- ↑ https://www.klgd.ru/city/pasport_07052021.pdf
- ↑ http://admdzr.ru/ru/informaciya/gorod/o-gorode/goroda-pobratimyi.html
- ↑ http://grodno.gov.by/ru/main.aspx?guid=2081
- ↑ http://enfaohn.hainan.gov.cn/wsbSR/wsbSC/index_m.html
- ↑ http://www.nashgrodno.com/index.php?option=com_content&view=article&id=115&Itemid=115
- ↑ 9,0 9,1 архив күчермәсе (PDF), archived (PDF) from the original on 2010-09-18, retrieved 2010-09-18
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=348
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2010-09-18, retrieved 2010-09-18
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2015-05-03, retrieved 2013-09-13