Gömbäz

Gömbäz — küreneşe buyınça yarım sferağa yäki bütän käkre sızıq äylänüe öslegenä (ellips, parabola h.b.) oxşaş qaplama miğmäriät qorılışı.

Gömbäz sıman qorılmalar yärdämendä östämä aradağı teräklär yuğında zur kiñlek qaplana.

Tarix[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Gömbäzlär borınğı dönyada qullanıla başlağan.

Gömbäz sıman qorılamlar Borınğı Mesopotamiä, Farsı İle, Ellinistik, Borınğı Rim, Borınğı Qıtay miğmariätendä tabılğan.

Gömbäzlär urta ğasır İslam miğmariätendä kiñ qullanılğan, şulay uq Vizantiädä, Yañarış miğmariätendä taralğan.

Urta ğasır İslam miğmariäteneñ gömbäz texnologiäläre İdel-Ural töbägendä - İdel buyı Bolğarı, Altın Urda, Qazan xanlığı, Qırım xanlığı däwlätlärendä taralğan. Vizantiä miğmariät stile Rusiädä üzläşterelgän, bügenge Qazanda bu ike stil üzara bäyläneşe kürenä.

128 yılda tözelgän Rim Panteon gömbäze - iñ äwwäl saqlanğan gömbäz bulıp sanala.


	Nurag, Los, Sardiniä, Zamança xalät		Lisikrat häykäle, Afina		Rimdağı Panteon, kessonir gömbäz		Kiev Sofiä çirkäwe, maket		İzge Mark çirkäwe, Venetsiä

Puta gömbäze - gorizontal' qatlamnardan tora, härber qatlam konsol' yärdämendä totıp rorıla
Suğan sıman gömbäz - Räsäydä, Törkiädä, Hindstanda, Urta Könçığışta kiñ taralğan.
Ozınça tügäräk yäki kükäy sıman gömbäz barokko miğmariätenä xas, Könbatış Awrupada taralğan
Poligonal' gömbäz, iñ mäşhür ürnäge - Florentsiä del-Fyore çirkäwe
Cilkän sıman gömbäz yäki Vizantiä gömbäze
Tälinkä sıman gömbäz, Vizantiädä, Törkiädä, Hindstan, Paqstan, İran, Äfğänstan mäçetlärenä xas.
Qulçatır sıman gömbäz, iñ mäşhür ürnäge - İzge Petr Bazilikası.