Диләвер Девятов
| Диләвер Девятов | |
|---|---|
| Туган | 10 июнь 1944 Ишбирде, Баймак районы, БАССР, РСФСР, СССР |
| Үлгән | 12 июнь 2013 (69 яшь) Магнитогорск, Чиләбе өлкәсе, Россия |
| Ватандашлыгы |  СССР Россия |
| Әлма-матер | Магнитогорск дәүләт техника универститеты |
| Һөнәре | университет профессоры |
| Эш бирүче | Магнитогорск дәүләт техника универститеты |
| Гыйльми дәрәҗә: | техник фәннәр докторы[d] |
Девятов Диләвер Хәсән улы (10 июнь 1944 ел — 12 июнь 2013 ел) — ССРБ һәм Россия галим-металлург, техник фәннәр докторы, профессор.
Кара металлургия технологиясе процессларын оптимальләштерү һәм математик моделләштерү юнәлешенә караган белгечләрнең берсе. 200-гә якын тикшеренү авторы, шул исәптән тугыз монография язган, шулай ук күп уйлап чыгаруларның да авторы.
Биография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1944 елның 10 июнендә Башкорт АССР Баймак районының Ишбирде авылында туган.
Урта мәктәпне алтын медаль 1961 елда Баймак шәһәрендә белем ала. 1967 елда отличие белән шулай ук Магнитогорск тау-металлургия институтын (ММИ, хәзер Магнитогорск дәүләт техник университеты) «металлургия производствосын механизацияләү һәм автоматлаштыру» һөнәре буенча белем алып чыга. Шушы ук югары уку йортында кече тикшеренүче сыйфатында эшли, ераграк олы укытучы, институтның исәпләү техникасы лабораториясе җитәкчесе (1973-1977 елларда) була. 1970 елда «Оптимизация нарва ситков в рекурсивный нагревательный колодца» темасына кандидатлык диссертациясе яклый. 1992 елда Урал политехник институтында (хәзерге Урал дәүләт техник университеты) «Оптимальные управление процессами тепловой обработки металла при наличии фазовых превращений» темасына докторлык диссертациясе яклый. Девятова 1993 елда профессор дигән гыйльми исем бирелә. Аның галим буларак формалашуында техник фәннәр докторлары, профессорлар Н. И. Иваново һәм В М. Рябков зур роль уйный. Ул үзебер берничә техник фәннәр кандидатын тәрбияләп үстергән.
1984-1996 елларда Девятов Диләвер Хәсән улы исәпләү техникасы һәм гамәли математика кафедрасының мөдире. 1996 елдан — гуманитар факультет деканы, 1999 елдан электротехник комплекслар факультеты деканы. 2002-2007 елларда Магнитогорск дәүләт техник университетының автоматика һәм исәпләп чыгаручы техника факультеты деканы булып эшли.
Гыйльми-укыту эшмәкәрлеген алып бару белән беррәттән җәмәгать эшләре белән дә шөгыльләнә: 1990-1993 елларда Магнитогорск кала советы депутаты була. Аның җитәкчелеге астында Магнитогорск мәгълүмат челтәре булдыру системасы эшләнә; ул Геоинформацион технологияләр һәм шәһәр системасы үзәген оештыручыларның берсе була.
Магнитогорскида 2013 елның 12 июнендә вафат була.
Казанышлары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Девятов Д,Х. «Россия Федерациясеның югары профессиональ белем бирү мактаулы хезмәткәре» (2005) һәм «Россия Федерациясе югары мәктәбенең атказанган хезмәткәре» (2012)
- Әгъза-корреспонденты А. М. Прохоров исемендәге Инженер фәннәре академиясенең әгъза-корреспонденты, халыкара яңа ачышлар һәм уйлап табулар академиясенең мөхбир әгъзасы, шулай ук АКШ-ның Милли география җәмгыяте әгъзасы.
Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- «Татарский энциклопедический словарь» Казан, Институт Татарской энциклопедии Академии наук РТ, 1999.
- «Татарская энциклопедия» Казан, Институт Татарской энциклопедии Академии наук РТ, 2002.
- Г. магнитогорск дәүләт техник университетының гыйльми якты исеме И. Носов
- Хәсән Диляр Девятов
- Хәсән Диляр Девятов