Динара Үзбәкова
| Динара Үзбәкова | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Динара Гали кызы Үзбәкова |
| Туган | 22 август 1933 СССР, РСФСР, ТАССР, Әлмәт |
| Үлгән | 13 октябрь 2020 (87 яшь) |
| Ватандашлыгы | Россия |
| Әлма-матер | Рәзән дәүләт тыйб университеты[d] |
| Һөнәре | Медицина фәннәре докторы, профессор |
| Эш бирүче | Рәзән дәүләт тыйб университеты[d] |
| Гыйльми дәрәҗә: | медицина фәннәре докторы[d] |
| Гыйльми исем: | профессор |
Динара Гали кызы Үзбәкова (1933 елның 22 августында, Татарстан АССРның Әлмәт шәһәре — 13 октябрь 2020)[1] - совет һәм Россия фармакологы. Медицина фәннәре докторы, профессор (1985), ярты гасырдан артык РязГМУда укыта, анда фармакология кафедралары мөдире, оештыручы һәм 20 елдан артык апитерапия буенча курсларның алыштыргысыз кураторы. РФ югары мәктәбенең атказанган хезмәткәре (2012).
Биографиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Татарстан АССРның Әлмәт авылында туган (хәзер Әлмәт шәһәре). Аның бабасы мәчеттә мулла булып хезмәт итә һәм Гыйсматуллин фамилиясен йөртә[2]. Г.А.Үзбәков һәм С. А. Шихмурзаева кызы. Аның әтисе, Башкортстанда туып-үскән, 1945 елда докторлык медицина диссертациясен яклый, ә 1947 елда Ставрополь (1946-1952) һәм Рязань (1952-1972) мединститутларының биохимия кафедраларын җитәкли, һәм гомеренең соңгы елларына кадәр профессор була[3]. Әнисе табиб-педиатр булган[3]. Абыйсы Марат Гали улы Үзбәков та бар.
Мәктәпне көмеш медаль белән тәмамлагач, 1951 елда Ставрополь медицина институтының дәвалау факультетына укырга керә, ә икенче елга академик И.П. Павлов исемендәге Рязань медицина институтының 2нче курсына күчә. 1957 елда кызыл диплом белән тәмамлый.
1957-1959 елларда участок табибы. 1959 елдан башлап бер үк вакытта альма-матерның фармакология кафедрасы ассистенты булып эшли башлый, анда 1968 елдан доцент. 1978-1983 елларда медицина институтының үзәк фәнни-тикшеренү лабораториясе мөдире. 1983 елдан башлап директор урынбасары. ФДПО фармакология курсы белән фармакология кафедрасы профессоры, 2008 елдан - аның мөдире, ә 2010 елдан — яңадан профессор. 1994 елдан башлап апитерапия буенча табибларны тематик камилләштерү буенча РФдә бердәнбер лицензияле курсларны оештыра һәм даими рәвештә кураторлык итә. Университет каршындагы диссовет составына керә[4]. Д.Г. Үзбәкова җитәкчелегендә 7 кандидатлык һәм 4 докторлык диссертациясе әзерләнгән[5].
Бөтенроссия фармакологлар җәмгыятенең Рязань бүлеге рәисе, «Апитерапевтлар җәмгыяте» идарәсе әгъзасы[6].
Николай Павлович Кравковның биографы, берничә дистә еллар Кравковлар нәселен өйрәнү белән шөгыльләнә. Туган якны өйрәнү белән шөгыльләнә, «Рязань энциклопедиясе» авторларының берсе була һәм аның редсоветына керә.
1987 елда фармкомитет Д.Г. Үзбәкова тәкъдим иткән пармидинның яңа дару формасы — ректаль суппозиториялерне клиник куллану очен рөхсәт итте.
1974 елда «Хайваннарны тироксинлы интоксикацияләгәндә баш миенең биологик актив матдәләр (α-токоферол, нераболил, глютатион, аденозинтрифосфор кислотасы) алмашу процессларын җайга салу» дигән докторлык диссертациясен яклый. Кандидатлык диссертациясе — «Баш мие функциясенең биохимия һәм электроэнцефалографик күрсәткечләренә глютамин кислотасы һәм кофеинны аерым һәм катнаш куллану йогынтысы» (җитәкчесе-проф.А. Никулин).
Бүләкләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- 1983 елда «Сәламәтлек саклау отличнигы» күкрәк билгесе[7]
- 2012 елда "Россия Федерациясенең Атказанган югары мәктәбе хезмәткәре"[8][9]
- 2013 елда Рязань өлкәсе губернаторының «Рязань җиреннән рәхмәт " истәлекле билгесе
- 2015 елда Рязань өлкәсе губернаторының Рәхмәт хаты[10], а в 2013 г. — Памятным знаком губернатора Рязанской области «Благодарность от Земли Рязанской»[11]
Гаиләсе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1959 елда кияүгә чыга, улы Владимир Лимаренко (1960 елда туган).
Фәнни эшләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Өч йөздән артык фәнни эш авторы, шул исәптән чит телләрдә. «Фармакология буенча студентлар өчен биремнәр» (Рязань, 1967), «Традицион медицинаның кайбер мәсьәләләре» (Рязань, 2001), «Рецептура» (Рязань, 2002), «Апитерапия нигезләре» (Рязань, 2004), «History of pharmacology» (англ. яз.) (Рязань, 2006), «Теоретик һәм практик апитерапия нигезләре » (Рязань, 2010).
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Ушла из жизни профессор РязГМУ Динара Узбекова
- ↑ Профессор РязГМУ Динара Узбекова: Я каждый день захожу в комнату покойного мужа и говорю ему «Доброе утро!»
- ↑ 3,0 3,1 https://www.rzgmu.ru/images/files/9/82.pdf
- ↑ https://www.rzgmu.ru/images/upload/users/sc/Состав%20совета%20Д%20208.084.05.pdf
- ↑ Поздравляем с Юбилеем! / Новости / РязГМУ
- ↑ http://www.bee.ryazan.ru/files/The-conference-Beekeeping-and-Apitherapy-28-30-October1-.pdf
- ↑ Сотрудники, награжденные нагрудным знаком «Отличник здравоохранения»
- ↑ Университет / Рязанский Государственный Медицинский университет имени академика И. П. Павлова
- ↑ Заслуженные работники высшей школы Российской Федерации
- ↑ http://www.rzgmu.ru/images/upload/news/578.pdf
- ↑ http://sovetrektorov.ru/upload/iblock/f27/f27267b20954e8ccd4df08a7d73bf9f8.pdf
Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Узбекова Динара Галиевна (к 75-летию со дня рождения и 50-летию научной и педагогической деятельности) : библиографический указатель / Гос. бюджетное образовательное учреждение высш. проф. образования «Рязанский гос. мед. ун-т им. акад. И. П. Павлова Федерального агентства по здравоохранению и социальному развитию», Науч. б-ка, Справ.-библиогр. отдел; [сост. Н. А. Козеевская]. — Рязань : ГОУ ВПО РязГМУ Росздрава, 2008. — 39 с.
- Узбекова Динара Галиевна: (К 80-летию со дня рождения и 55-летию научной и педагогической деятельности): библиографический указатель / сост.: Н. А. Козеевская; Рязан. гос. мед. ун-т им. акад. И. П. Павлова; науч. б-ка. — Рязань, 2013.
- ДИНАСТИЯ. Вып. 2: Узбековы: сборник документов, воспоминаний и фотографий / авторы текста: Д. Г. Узбекова, М. Г. Узбеков; сост.: Н. А. Козеевская; под ред. д. м. н., проф. Р. Е. Калинина, д. м. н., проф. В. А. Кирюшина; Ряз. гос. мед. ун-т им. акад. И. П. Павлова; науч. б-ка. — Рязань, 2014. — 144 с.
- Гражданский подвиг профессора Динары Галиевны Узбековой
- 85 лет исполняется сегодня доктору медицинских наук, профессору, заслуженному деятелю высшей школы Российской Федерации, фармакологу Динаре Галиевне Узбековой
- Профессор РязГМУ Динара Узбекова: Я каждый день захожу в комнату покойного мужа и говорю ему «Доброе утро!»
