Дмитрий Рогачёв
| Дмитрий Рогачёв | |
|---|---|
| Туган | 20 сентябрь (2 октябрь) 1895 Жуков (шәһәр), Калуга губернасы, Россия империясе |
| Үлгән | 1 июнь 1963 (67 яшь) Яшел Үзән, Татарстан АССР, РСФСР, СССР |
| Күмү урыны | Яшел Үзән |
| Ватандашлыгы | .svg){kind=small} СССР |
| Әлма-матер | Санкт-Петербург хәрби-диңгез институты[d] |
| Һөнәре | хәрби хезмәткәр |
| Сәяси фирка | Советлар Берлеге коммунистик фиркасе |
| Катнашкан сугышлар/алышлар | Беренче бөтендөнья сугышы, ватандашлар сугышы һәм Алман-совет сугышы |
| Хәрби дәрәҗә | контр-адмирал[d] |
Дмитри Рогачов (рус. Дмитрий Дмитриевич Рогачёв, 20 сентябрь (2 октябрь) 1895, Жуков (шәһәр), Калуга губернасы, Россия империясе — 1 июнь 1963 (67 яшь), Яшел Үзән, Татарстан АССР, РСФСР, СССР) — СССР гаскәрбашы, контр-адмирал (1941), Амур (1939), Пинск (1940-1942) һәм Идел (1942-1943) хәрби флотилияләре командиры.
Тәрҗемәи хәле
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Яшьлек еллары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1895 елда Малоярославец өязе Угодско-Заводск вулысының Зур Росляковка авылында[1] ярлы крестьян гаиләсендә туа. 1908 елда Угодско-Заводск земство башлангыч училищесын тәмамлый (алпавыт исәбеннән укый) һәм шул ук елда Мәскәүгә җибәрелә, шунда олы абыйсы ярдәме белән Лившиц заводына слесарь-электрик өйрәнчеге булып эшкә керә һәм 1913 елга кадәр эшли. 1913 елның язында Царицындагы яңа төзелгән туп заводына хезмәткә җибәрелә, шунда 1915 елга кадәр слесарь-электрик һәм электромонтер булып эшли.
1915 елның маенда вакытыннан алда хәрби хезмәткә чакырыла һәм флотка билгеләнә. Хәрби хезмәтне Балтыйк диңгезендә “Слава” линкорында рулевой булып башлый. Октябрь революциясе чорында Гардемарина класслары казармаларын алуда, Нева күперләрен һәм Таврия сараен саклауда, Гатчина һәм Царское Село янындагы сугышларда катнаша.
Флотта хезмәт итү
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Гражданнар сугышында катнаша. 1918 елда Кубаньда (Старовеличковская станицасы штабы) отряд командиры булып хезмәт итә. Соңрак Байкал күлендә - Себер хәрби флотилиясе отряды начальнигы ярдәмчесе, соңрак Эшче-крестьян Кызыл Армиясенең Көнчыгыш фронты элемтә хезмәте начальнигы вазифасын били. 1921 елда монитор командиры, соңрак дивизион командиры һәм мониторлар бригадасы командиры һәм комиссары була.
1924 елда Рогачев М.В.Фрунзе исемендәге Хәрби-диңгез училищесын тәмамлый.
1938 елның маенда Амур флотилиясе командущие урынбасары итеп билгеләнә. Аннары 1940 елда Пинск хәрби флотилиясе командущие була, Бөек Ватан сугышы башында шушы флотилия составында сугыша. 1941 елның 21 маенда аңа контр-адмирал дигән хәрби дәрәҗә бирелә. 1941 елның 16 сентябрендә вермахтның[2] 29 армия корпусы Киев ныгытма районын икенче кат штурмлаган вакытта Киевта була, шул вакытта, Киев камалышын кысрыклый барып, флотилия корабльләре Днепр һәм Десна буйлап чигенәләр. 18 сентябрьдә флотилия штабы бинасында (хәзер бу Киев-Могилянск академиясенең төп корпусы) артиллерия утына эләгә һәм җилкәсе яралана. Бу яралану Рогачевның гомерен саклап кала. Контр-адмиралны камалыштан иң соңгы моментта самолетта алып китәләр.
1942 елның февралендә Идел буе хәрби флотилиясе командущие итеп билгеләнә. Идел буйлап люфтваффе җитәкчелегендә немецларның мина китерүләре аркасында, нефть ташучы суднолар югалтуга дучар булу сәбәпле, Идел буе хәрби флотилиясенә җитәкчелек итүдән азат ителә. 1943 елның июленнән Хәрби диңгез флоты корабльләрен төзү отряды белән җитәкчелек итә һәм Горький шәһәре өлкән диңгез начальнигы вазифасын били. 1944-1946 елларда Днепр флотилиясенең Киев хәрби-диңгез базасы командиры була.[3] Бөек Ватан сугышында контр-адмирал Рогачев җитәкчелек иткән Идел буе флотилиясе Сталинградны саклауда мөһим роль уйный.
Сугыштан соң Дмитрий Дмитриевич – өйрәнү отряды, соңрак Яшел Үзән шәһәрендә корабльләр төзи торган отряд һәм бригада командиры вазифаларын били.
Отставкада
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1956 елда авыру сәбәпле отставкага китә һәм алдагы гомерен җәмәгать эшләренә багышлый. Ул шәһәр советының алыштыргысыз депутаты була. Аның энергиясе һәрнәрсәгә – йомыш белән килгән кешеләргә ярдәм итәргә дә, шәһәрне яшелләндерү һәм төзекләндерү мәсьәләләрен хәл итәргә дә, ишегалдындагы малайлар һәм мәктәп укучылары белән дуслыкка да җитә.
1963 елның 1 июнендә вафат була һәм Яшел Үзән шәһәрендә җирләнә.
Бүләкләре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- 2 Ленин ордены (1942, 1945),
- 3 Кызыл Байрак ордены (1943,1944,1948),
- I дәрәҗәле Ватан сугышы ордены (1944),
- Кызыл Йолдыз ордены (1935),
- медальләр,
- исемле корал (1929, 1955).
Әдәбият
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Огарков Н.В. Рогачев Дмитрий Дмитриевич// Советская военная энциклопедия. - М.: Воениздат, 1979. – Т.7 – с.34 – с.87 – 106000 экз.
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Зур Росляковка (1941 елдагы картадан карагыз) – хәзер Жуков шәһәре составына керә – Зур Росляковка урамы.
- ↑ Кайнаран А.В., Муравов Д.С., Ющенко М.В., «Киевский укрепленный район. 1941 год. Хроника обороны» – Житомир, издательство Волынь, 2017 – с. 456
- ↑ В.А.Спичаков «Пинсакая военная флотилия в водокументах и воспоминаниях» Львов: Лига-Пресс, 2009 – 384 с.