ФИФА Дөнья чемпионаты
 | |
| Оештыручы | Футбол Ассоциацияләренең Халыкара Федерациясе |
|---|---|
| Нигезләнгән | 1930 |
| Такымнар саны | 48 |
| Сайт | fifa.com/tournaments/mens/worldcup(ингл.)(алм.)(фр.)(исп.)(гар.)(рус.)(кыт.) |
ФИФА Дөнья чемпионаты (ингл. FIFA World Cup, фр. Coupe du monde de football) — ФИФА тарафыннан 1930 елдан башлап дүрт елга бер тапкыр үткәрелә торган турнир.
Дөнья чемпионаты, дөнья футболы белән идарә итүче орган - FIFA – тарафыннан үткәрелә, һәм анда барлык континентлардан FIFAга кергән ил әгъзаларында исәпләнгән ир-ат җыелма командалары да катнаша ала.[1]
Дөнья чемпионатының соңгы турнирлары, Олимпия уеннары кебек үк, 4 ел саен үткәрелә, ләкин региональ турнирларны исәпкә алсак, һәр мундиаль чемпионаты 3 елдан артык дәвам итә. 2018нче ялда дөнья чемпионатына сайлану ярышларында 209 команда көч сынашты. 1998 елдан бирле дүрт елга бер уза торган финал турнирында, бер ай буе чамасы алдан ук сайланылган чемпионатны кабул итүче илдә 32 команда катнаша (сайланма турнир нәтиҗәсендә мондый хокук 31 командага, һәм , 1938 елдан алып, кабул итүче илнең җыелма командасы да).[2]
Турнирны бер ук вакытта берничә илдә үткәрү тыелмаган, тик моңа карамастан 85 елдан артын тарихында ФИФА бер генә тапкыр ДЧ үткәрүне ике илгә тапшырганы булды. Соңыннан, оешма берничә тапкыр турнирны ике һәм аннан артык илләрдә үткәрергә җыенмаганын ачыклады (мәсәлән, шул ук УЕФАдан аермалы буларак, соңгысы Евро-2000нән башлап, берничә тапкыр Ауропа чемпионатын берничә илгә ышанып тапшырган). Шулай да, 2018 елның 13 июнендә 2026 елгы Дөнья чемпионаты өч илдә узуы билгеле булды.
1938 елдан алып 2002 елга кадәр узган Дөнья чемпионаты ярышы җиңүчесе финал турнирда квалификацияне расламыйча уйнады; 2006 елдан башлап, узган Дөнья чемпионаты җиңүчесе дә гомуми квалификацияне башка командалар белән беррәттән раслый.[3]
| Ел | Исем | Кабул итүче ил | Җиңүче | Катнашучылар | Уеннар | Голлар | Тамашачылар |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1930-07 | 1930 елгы дөнья футбол чемпионаты | Уругвай | Уругвай милли аяк тубы җыелмасы | 13 | 18 | 70 | 590549 |
| 1934 | 1934 елгы дөнья футбол чемпионаты | Италия | Ыйталия милли аяк тубы җыелмасы | 16 | 17 | 70 | 358000 |
| 1938-06 | 1938 елгы дөнья футбол чемпионаты | Франция | Ыйталия милли аяк тубы җыелмасы | 15 | 18 | 84 | 369720 |
| 1942 | 1950 FIFA World Cup | ||||||
| 1946 | 1946 FIFA World Cup | ||||||
| 1950 | 1950 елгы дөнья футбол чемпионаты | Бразилия | Уругвай милли аяк тубы җыелмасы | 13 | 22 | 88 | 1043500 |
| 1954 | 1954 елгы дөнья футбол чемпионаты | Швейцария | Алмания милли аяк тубы җыелмасы | 16 | 26 | 140 | 889500 |
| 1958-06 | 1958 елгы дөнья футбол чемпионаты | Швеция | Брәзил милли футбол җыелмасы | 16 | 35 | 126 | 919580 |
| 1962 | 1962 елгы дөнья футбол чемпионаты | Чили | Брәзил милли футбол җыелмасы | 16 | 32 | 89 | 893172 |
| 1966-07 | 1966 елгы дөнья футбол чемпионаты | Бөекбритания | Инглиз иле милли аяк тубы җыелмасы | 16 | 32 | 89 | 1563135 |
| 1970 | 1970 елгы дөнья футбол чемпионаты | Мексика | Брәзил милли футбол җыелмасы | 16 | 32 | 95 | 1603975 |
| 1974 | 1974 елгы дөнья футбол чемпионаты | Германия | Алмания милли аяк тубы җыелмасы | 16 | 38 | 97 | 1774022 |
| 1978-06 | 1978 елгы дөнья футбол чемпионаты | Аргентина | Аргинтин милли аяк тубы җыелмасы | 16 | 38 | 102 | 1546151 |
| 1982 | 1982 елгы дөнья футбол чемпионаты | Испания | Ыйталия милли аяк тубы җыелмасы | 24 | 52 | 146 | 2109723 |
| 1986 | 1986 елгы дөнья футбол чемпионаты | Мексика | Аргинтин милли аяк тубы җыелмасы | 24 | 52 | 132 | 2393031 |
| 1990 | 1990 елгы дөнья футбол чемпионаты | Италия | Алмания милли аяк тубы җыелмасы | 24 | 52 | 115 | 2516348 |
| 1994 | 1994 елгы дөнья футбол чемпионаты | Америка Кушма Штатлары | Брәзил милли футбол җыелмасы | 24 | 52 | 141 | 3587538 |
| 2002 | 2002 елгы дөнья футбол чемпионаты | Япония Көньяк Корея |
Брәзил милли футбол җыелмасы | 33 | 64 | 161 | 2705197 |
| 2006 | 2006 елгы дөнья футбол чемпионаты | Германия | Ыйталия милли аяк тубы җыелмасы | 32 | 64 | 147 | 3359439 |
| 2010 | 2010 елгы дөнья футбол чемпионаты | Көньяк Африка Җөмһүрияте | Ыйспания милли аяк тубы җыелмасы | 32 | 64 | 145 | 3178856 |
| 2014 | 2014 елгы дөнья футбол чемпионаты | Бразилия | Алмания милли аяк тубы җыелмасы | 32 | 64 | 171 | 3429873 |
| 2014 | 2014 FIFA World Cup qualification – UEFA Group C | 6 | 30 | ||||
| 2014 | 2014 FIFA World Cup qualification – UEFA Group D | 6 | 30 | ||||
| 2014 | 2014 FIFA World Cup qualification – UEFA Group B | 6 | 30 | ||||
| 2014 | 2014 FIFA World Cup qualification – UEFA Group A | 6 | 30 | ||||
| 2014 | 2014 FIFA World Cup qualification – UEFA Second Round | 8 | 8 | ||||
| 2018 | 2018 елгы дөнья футбол чемпионаты | Россия | Франса милли аяк тубы җыелмасы | 32 | 64 | 169 | |
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Second Round | 8 | 8 | ||||
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Group A | 6 | 15 | ||||
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Group I | 6 | 16 | ||||
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Group B | 6 | 15 | ||||
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Group C | 6 | 15 | ||||
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Group D | 6 | 15 | ||||
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Group E | 6 | 15 | ||||
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Group F | 6 | 15 | ||||
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Group G | 6 | 15 | ||||
| 2018 | 2018 FIFA World Cup qualification – UEFA Group H | 6 | 15 | ||||
| 2022 | 2022 елгы дөнья футбол чемпионаты | Катар | Аргинтин милли аяк тубы җыелмасы | 32 | 64 | 172 | 3404252 |
| 2026 | 2026 елгы дөнья футбол чемпионаты | Мексика Америка Кушма Штатлары Канада |
48 | ||||
| 2030 | 2030 елгы дөнья футбол чемпионаты | Марокко Португалия Испания Аргентина Парагвай Уругвай |
48 | ||||
| 2034 | 2034 елгы дөнья футбол чемпионаты | Согуд Гарәбстаны | 48 | ||||
| 2038 | 2038 FIFA World Cup | ||||||
| 1998 елгы дөнья футбол чемпионаты | Франция | Франса милли аяк тубы җыелмасы | 32 | 64 | 171 | 2785100 | |
| The Lost World Cup | 12 | 15 |
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Рәсми сайт 2010 елның 17 июль көнендә архивланган.
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ World Cup. britannica.com. 2022-07-07 тикшерелгән.
- ↑ História do Mundial. casasdeapostas24.com. 2022-07-07 тикшерелгән.
- ↑ History of the FIFA World Cup Preliminary Competition. yumpu.com. 2022-07-07 тикшерелгән.