Евгений Кржижановский
| Ватандашлык |
 Россия империясе.svg){kind=small} СССР |
|---|---|
| Туу датасы | 1884 |
| Үлем датасы | 25 октябрь 1935 |
| Үлем урыны | Тёсово-Нетыльский[d] |
| Һөнәр төре | мигъмар, төзелеш мөһәндисе |
| Әлма-матер | Граждан мөһәндисләре институты[d] |
Евгений Александр улы Кржижановский (рус. Евгений Александрович Кржижановский,, ингл. Evgeny A. Krzhizhanovsky, 1884, Россия Империясе - 1935 елның 25 октябре, Тесово-Нетилский авылы, Новгород өлкәсе, РСФСР, СССР ) - Россия империясе һәм совет төзелеш инженеры һәм архитекторы, Санкт-Петербургта эшләгән.
Тәрҗемәи хәле
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1884 елда туган [1] . Атасы - Александр Кржижановский (1866, Казан - ?). Атасының үги әтисе - Константин Василий улы Сердобов, Казан университетын тәмамлаган, табиб, Ирбитта район табибы булып эшләде, аннары гаилә Екатеринбургта яшәде[чыганак күрсәтелмәгән 60 көннәр] .
Ул 1908 елда Төзелеш инженерлары институтын тәмамлый [2] [3] [1] . "Треугольник" резина продуктлары товариществосы өчен биналар комплексы төзелешендә катнашты[3] . Кржижановский тарафыннан эшләнгән Таракановка елгасы аша күпер 20-нче гасыр башында барлыкка килә башлаган яңа корылмалар төренә керә. Ул чорның тимер-бетон конструкцияләрен булдыручылары сәнәгать кирпеч архитектурасындагы традицияләр белән чикләнмичә эшләде. Профессор М.Стиглиц Кржижановский күперен "Треугольник" акционерлык җәмгыятенең скелет төрендәге бинасы (1913, Л. А. Серк ), Петроград товар складлары акционерлык җәмгыятенең элеваторы (1915, И. Н. Квил ) һәм Л. Ф. Геллерт (1912) дизайны буенча анда ук төзелгән пакгауз кебек биналар белән чагыштыра [1] .
1915-1926 елларда ул Петроградта Шерцерлар күп фатирлы йортында (С.И. һәм Б.И. Марголиннар әсәре) Фонтанка яр буе һәм Олы Пояческая урамы киселешендә яши [4] [5] .
1926-нчы елда Тесово-Нетилский авылына күченә - анда 31-нче подстанция төзелешендә зур роль уйнады. Бу объект торфта эшләгән ТЭЦ-8 җитештергән электны белән Чудово аша Новгородны, тирә-юньдәге торак пунктларны һәм торфны казу эшен тәэмин итүдә катнашкан 7 кечкенәрәк подстанцияне тәэмин итүдә резерв элемтәнең әһәмиятле төене булып торды . Кржижановскийда бергә бергә монда Топченко һәм яшь инженер Жилин әфәнделәр эшләде [6].
Подстанция файдалануга 1935 елның 5 ноябрендә тапшырылды, Кржижановский исә моңа 12 көн кала вафат булды. Кржижановский 31 нче подстанция территориясендә күмелде, үзенә анда ук һәйкәл куелды . 1964 елда һәйкәл сакланып торган [6], 2023 елда аның каралмавы, архитектор исеме язылган тактадан мәхрүм ителгәне мәгълүм [7] .
Биналары һәм корылмалары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Санкт-Петербургтагы биналар
- Суд киңәшчесе Н. Н. Меркишның хатыны керемле йорты; Мали ав., П.С., Мончегорская ур., 23, 10; төзелеш елы: 1911—1912 [3] .
- "Треугольник" резина эшләнмәләре товариществосы. Сәнәгать биналары һәм күпер кичүе ; Обводной каналы яр буе, 134-136 йортылары; төзелеш елы: 1912—1917 [3] [1] . Заводның төп биналарын тоташтыручы Таракановка елгасы аша тимер-бетон күпер, (1914) .
- "Треугольник" резина эшләнмәләре товариществосы; Обводной канал яр буе, 150-152 йортлары; төзелеш елы: 1914 [3]
Тесово-Нетилский авылындагы биналар
- 31 номерлы ачык трансформатор подстанциясе 110/35/6 кВ; Электросеть урамы, Тесово-Нетилский авылы. Төзелеш вакыты: 1931—1947
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Штиглиц, 2003
- ↑ ЦГИА СПб. ф.184. оп.3. д.1895
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Гинзбург, Кириков, 1996
- ↑ Доходный дом Шерцеров - Доходный дом С. И. и Б. И. Марголиных, Неоклассицизм, Архитектор Цолликофер Е. Т., Лишневский А. Л., Фонтанки наб., 131, Большая Подьяческая ул., 36. www.citywalls.ru. 2025-01-02 тикшерелгән.
- ↑ Чепель А. И. (2016-12-09). Оплот алмазных королей [о доме на наб. реки Фонтанки, 131 / Б. Подъяческой, 36]. Санкт-Петербургские ведомости. — 2016. — № 231. — 9 декабря. — С. 5.
- ↑ 6,0 6,1 85 лет п. Тесово-Нетыльский, 2024
- ↑ Еверзов, 2023
Архив чыганаклары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ЦГА СПб Фонд Р-1584. Опись 1-1. Дело 1409 - 29.03.1921-10.09.1921 - Кржижановский Евгений Александрович // "КОМГОСОР" СНХ СР.
- ЦГА СПб. Фонд Р-8. Опись 2. Дело 3074 - 23.05.1920-09.06.1920 - Кржижановский Евгений Александрович // ЛЕНИНГРАДРАБКРИН.
- Личное дело студента Кржижановского Евгения // ЦГИА СПб. Фонд 184. Институт Гражданских инженеров; Опись 3. Дело 1895 (25.07.1901–21.02.1915).
Әдәбият
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Гинзбург А. М., Кириков Б. М. Архитекторы-строители Санкт-Петербурга середины XIX — начала XX века. Справочник(рус.). — Санкт-Петербург: Пилигрим, 1996. — С. 178.
- Егорова Л., Собалевская Т., Горбачева Л., Солохина Е. (2024-08-08). [vk.com/@-46646526-znai-svou-istoriu Знай свою историю! 85 лет п. Тесово-Нетыльский [Альбом, созданный учениками Тесово-Нетыльской средней школы; 19.11.1964]]. МАУ "Тёсово-Нетыльский дом культуры".
- Штиглиц М. Промышленная архитектура Петербурга в сфере «индустриальной археологии». — СПб: Белое и Чёрное, 2003.
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Еверзов О. (2023-11-09). Заброшенная могила инженера Евгения Александровича Кржижановского у созданной им подстанции в пос. Тёсово-Нетыльский (Новгородская область) (ru). dzen.ru. 2025-01-22 тикшерелгән.