Эчтәлеккә күчү

Жан-Батист Изабе

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Жан-Батист Изабе latin yazuında])
фр. Jean-Baptiste Isabey
Сурәт
Ватандашлык  Франция[1]
Туу датасы 11 апрель 1767(1767-04-11)[2][3][4][…]
Туу урыны Нанси[2]
Үлем датасы 18 апрель 1855(1855-04-18)[5][2][4][…] (88 яшь)
Үлем урыны Париж[5]
Күмелү урыны Пер-Лашез[d][6]
Кабер сурәте
Ире яки хатыны Justine Laurisse de Salienne[d][7]
Балалар Эжен Изабе[8] һәм Alexandrine Marie Pauline Isabey[d]
Һөнәр төре рәссам, рәсемче, литограф, карикатурачы рәссам
Эшчәнлек өлкәсе портретная миниатюра[d][5]
Башкарган вазыйфа придворный художник[d]
Укытучылары Жан Жирарде[d], Жан-Батист Клодо[d], Франсуа Дюмон һәм Жак Луи Давид[d]
Шәкертләр Arnold Wallick[d], Jean-Claude Rumeau[d], Édouard Liénard[d] һәм Wilhelm Unger[d]
Активлык урыны Нанси[9] һәм Париж[9]
Файлы артиста по адресу Frick Art Research Library[d]
Әсәрләр җыентыгы Прадо[d], Чикаго сәнгать институты[d], Музей искусств Нельсона-Аткинса[d], Виктория милли галереясе[d], АКШ Милли сәнгать галереясе[d], Шевитсә милли тасвирый сәнгать музее[d], Национальная галерея Канады[d], Musée Léon-Dierx[d][10], Метрополитен-музей[d][11], Musée napoléonien de l'île d'Aix[d], Музей Изабеллы Стюарт Гарднер[d], Национальный музей в Варшаве[d], Художественный музей Цинциннати[d], Государственные художественные собрания Дрездена[d], Венгерская национальная галерея[d], Музей изобразительных искусств[d], Художественный музей Кливленда[d], Arkansas Museum of Fine Arts[d], Музей искусств Филбрук[d], Собрание Уоллеса[d], Музей Коньяк-Жэ[d], Napoleonic Museum[d], Смитсоновский музей американского искусства[d][12], National Museum Paleis het Loo[d][13], Гарвардский художественный музей[d], Мальмезон[d], Художественный музей Фогга[d], Музей барона Мартина[d], Musée national de Malmaison et Bois-Préau[d], Musée des Beaux-Arts d'Arras[d], Национальный музей искусств Азербайджана[d], Picker Art Gallery[d], Музей истории искусств[d], Landesmuseum Württemberg[d], Print Collection[d][14] һәм Basque Museum in Bayonne[d]
Әгъзалык Академия Станислава[d][15]
Моның хуҗасы Автопортрет[d]
Жанр портрет[d]
Бүләкләр
Сурәтләнә Meeting of Artists in Isabey's Studio[d]
Автор буларак авторлык хокуклары халәте автор хокукларына иялек вакыты тәмам[d]
Commons Creator бите Jean-Baptiste Isabey
 Жан-Батист Изабе Викиҗыентыкта

Жан-Бати́ст Изабе́ (француз телендә: Jean-Baptiste Isabey; 1767 елның 11 апреле, Нанси, Франция Корольлеге — 1855 елның 18 апреле, Париж, Икенче Француз империясе) — француз живописец-миниатюристы, рәсем ясаучы, акварелист, литограф, театр декораторы, костюм буенча рәссам, неоклассицизм һәм ампир чорының портрет миниатюрасының күренекле остасы. Икенче империя чорының аннан да кимрәк мәшһүр булмаган живописец-романтик, акварелист һәм литограф Эжен Изабеның (1803—1886) әтисе.

Тормышы һәм иҗаты

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]
Ф. Жерар. Ж.-Б. Изабеның кызы Александрина белән портреты. 1795. Киндер тукыма, май. Лувр, Париж

Жан-Батист Изабе Нансида (Лотарингия) бакалейщик Жак Изабе һәм Мария Пуарельнең тыйнак гаиләсендә туган. Аның абыйсы Луи Изабе (1766—1813), эскрипкәче, Россиядә, Санкт-Петербургта концертмейстер булып хезмәт иткән. Жан-Батист Изабе пейзажист Жан-Батист Клодо һәм, мөгаен, Жан Жирардeның өйрәнчеге булган[16]. В 1783 елда ул остазларыннан Нансида корылмаларны карау буенча вазифалары өчен киткән, әмма 1785 елда аңа Нансидан китәргә һәм Парижга барырга туры килгән, анда ул көн күрер өчен тартмалар һәм төймәләр росписе белән шөгыльләнгән. 1787 елда Изабе королева Мария-Антуанеттаның живописец-миниатюристы булган ватандашы Франсуа Дюмоннан живопись сабаклары алган. Бал-маскарад вакытында графиня Калиньяк көлке өчен аны королевага яшь дама итеп киенгән килеш таныштырган. Сарай янына ирешкәч, Изабе Ангулем һәм Берри герцоглары портретларын ясау өчен ялланган булган[17]. Королева аңа миниатюра портретларына заказлар биргән, алар артыннан шул мизгелдән күп башкалары да барган. Ул Юбер Робер белән танышкан һәм аның җитәкчелеге астында киләсе король Карл X Артуа графының Борегар кальгасында (château de Beauregard) эшләгән[18]. 1788 елда Жан-Батист Изабе дустанә мөнәсәбәттә булган Жак Луи Давидның өйрәнчекләренең берсе булган һәм ул аңа “Парис һәм Елена мәхәббәте” картинасын иҗат итүдә ярдәм иткән. 1789 елда ул Берләшкән дуслар (Les Amis Réunis) масон ложасының әгъзасы булган. 1791 елның 15 августында ул фәкыйрь дворян гаиләсеннән булган Жюстин Лорисс де Сальенга өйләнгән. 1796 елда ул мадам Кампан белән очрашкан һәм ул нигезләгән Милли Сен-Жермен институтында рәсем остазы булган. Анда ул Бонапарт гаиләсе белән танышкан. Мальмезон кальгасында ул Бонапарт портретын ясаган.

1799 елда Жозефина һәм Наполеон яклаган башка живописецлар кебек үк ул аларның таҗ кию тантанасын оештырган һәм бастыру өчен рәсемнәр әзерләгән [19]. Изабе Лувр Сарае галереяларында остаханә алган. 1804 елда ул «Иҗтимагый тантаналар һәм махсус бәйрәмнәр оештыручысы» (Ordonnateur des réjouissances publiques et des fêtes particulières) һәм «император Наполеон кабинетының рәсем ясаучысы» (puis dessinateur du cabinet de l’empereur Napoléon) дәрәҗәсенә ия булган. 1805 елда императрица Жозефина Богарне Изабены «бүлмәсенең беренче рәссамы» дип атаган. 1809 елда аңа Севрфарфор мануфактурасында торак бирелгән булган. Анда ул император сурәте белән чынаяк һәм тәлинкә росписьләре модельләрен ясаган.

1805 елда Жан-Батист Изабе Сен-Клу һәм Тюильри сарай яны театрларының рәссам-декораторы булган. 1810 елда ул Париж операсының баш рәссамы булган. Ул 1815 елга кадәр Париж операсының декорацион остаханәсе белән идарә иткән соңгы академик рәссам булган[20].

Аңа без «Антуан һәм Клеопатра Мәхәббәте» (1808), «Армида» (1811), «Вундеркинд» (1812), «Абенсеражи яки Гранада Байрагы» (1812—1813) һәм «Орест» (1815) операларына декорацияләр өчен рәхмәтле. Ул Лион һәм Жуи фабрикалары өчен күлмәкләр, костюмнар, шәлләр һәм кашемирлар барлыкка китергән[21]. Архитектор Пьер Фонтен белән бергә ул Лувр сараенда Наполеон I һәм Мария-Луиза Австрияленең туеның оформлениесен оештырган. 1811 елда Изабе императрица Мария-Луизаның акварель живописе остазы булган. 1812 елда ул аңа Венада гаиләсенең портретларын ясарга кушкан. 1814 елда Людовик XVIII Венага конгресска барыр алдыннан Изабега үз портретына заказ биргән. Жан-Батист Изабе Бонапартның сарай яны рәссамы булган, аның белән ул императорны төрле күренешләрдә, шул исәптән баталь күренешләрдә дә сурәтләр өчен еш походларда юлдашы булган. Изабе Наполеонга 1815 елда Эльба утравыннан кайтуыннан соң аңа ихтирам күрсәткән, гәрчә Бурбоннар Реставрациясе чорында да яклау белән тәэмин ителгән булган, Карл X таҗ киюенә әзерләнүләрдә катнашкан булган. Июль монархиясе аңа король тупланмалары белән бәйле әһәмиятле вазифаны биргән, ә император Наполеон III аңа пенсия һәм Шәрәфле легион ордены командор хачын бүләк иткән. Людовик XVIII аңа Вена конгрессы сәхнәләре һәм катнашучылары сурәтләре белән литографияләр нәшер итәргә хак биргән.


Әмма 1816 елның язында ул качкын булып Англиягә киткән. Ул рәсемнәрен кабатлау өчен тырыш итеп литография һәм гелиогравюра (фототипия нигезе) белән шөгыльләнгән булган. Гелиогравюралар сериясен рәссам 1805 елда нәшер иткән[22]. Изабе эшләре модельнең хасиятен тапшыруда төгәл. Аның миниатюралары живописьнең бу жанр төрендә иң яхшылардан санала. Изабе миниатюраларын күбесенчә кәгазь яки пергамент буенча акварель һәм гуашь белән яки шулай ук бисквит (глазурь капланмаган фарфор) буенча ясаган. Изабеның портрет миниатюралары зур модада булган, Венада ул Россия аристократиясенең күп вәкилләренең портретларын иҗат иткән. Аларны еш китап иллюстрацияләрендә кабатлаганнар. Изабеның тәрҗемәи хәле Эдмон Теньи тарафыннан 1859 елда нәшер ителгән булган.

Галерея

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]

Изабе миниатюраларында Европа аристократиясе вәкилләре

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]

Россия аристократиясе вәкилләре

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]
  1. ↑ KulturNav — 2016.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Léonore бирелмәләр нигезе — ministère de la Culture.
  3. ↑ Le Siècle: Journal politique, littéraire et d’économie sociale — 1855. — ISSN 1257-5941; 2419-5073
  4. ↑ 4,0 4,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Lavigne H. état civil d'artistes français — Paris: 1881.
  6. ↑ Moiroux J. Le cimetière du Père-Lachaise — Paris: 1908.
  7. ↑ Geni — 2006.
  8. ↑ Union List of Artist Names — 2021.
  9. ↑ 9,0 9,1 RKDartists
  10. ↑ https://ihoi.org/app/photopro.sk/ihoi_icono/
  11. ↑ Метрополитен-музей — 1870.
  12. ↑ Smithsonian American Art Museum person/institution ID
  13. ↑ Miniatuurportret prins Napoleon Louis Bonaparte, kroonprins, in naam tweede koning van Holland — 1810.
  14. ↑ https://web.archive.org/web/http://wallachprintsandphotos.nypl.org/catalog/114507
  15. ↑ https://www.academie-stanislas.org/wp-content/uploads/2023/02/isabey.pdf
  16. ↑ Thieme / Becker. Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart. — E.A. Leipzig, 1899
  17. ↑ Gustave Labat. Étude sur quelques miniaturistes de 1750 à 1815. Exposition Bibliothèque nationale, mai-octobre 1906 (Éd. 1907). — Hachette, 2021. — P. 4 (ISBN 2329555628)
  18. ↑ Jean Baptiste ISABEY
  19. ↑ Isabey, Jean Baptiste // Encyclopædia Britannica. Vol. 14 (11th ed.). — Cambridge University Press. — Р. 860 [1]
  20. ↑ Nicole Wild. Théâtre et décorateurs, Décorateurs et Costumiers. — Paris: BnF, 1993. — Рp. 279—346 |en ligne [archive] [2]
  21. ↑ Louis Gillet. Essais et Notices. Le Miniaturiste des Rois // Revue des Deux Mondes. — T. 55, 5e période, 1910. — Pp.699—708
  22. ↑ Cyril Lécosse. Jean-Baptiste Isabey. Рetits portraits et grands desseins, préface de Philippe Bordes. — Paris: Cths Comité des travaux historiques et scientifiques — INHA, 2018 (ISBN 978-2-7355-0855-6)

Әдәбият

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]

Сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Жан-Батист_Изабе&oldid=4528447