Запорожье

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Запорожье latin yazuında])
(Запориҗҗә битеннән юнәлтелде)
Запорожье
укр. Запоріжжя
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 952[1]
Сурәт
Рәсми исем Запоріжжя
... хөрмәтенә аталган Запорожье[d]
Демоним запорожець, запоріжанка, запоріжці, zaporoghi һәм zaporoghiani
Рәсми тел украин теле
Дөнья кисәге Европа
Дәүләт  Украина[2]
Нәрсәнең башкаласы Запорожье өлкәсе, Александровск өязе[d], Александровская губерния[d], Запорожский округ[d], Запорожский район[d], Запорожская область[d], Запорожская область (государство)[d], Запорожская городская община[d] һәм Запорожский городской совет[d]
Административ-территориаль берәмлек Екатеринослав губернасы[3], Екатеринослав губернасы, Александровская губерния[d], Запорожский округ[d], Запорожский городской совет[d] һәм Запорожская городская община[d]
Сәгать поясы EEDT[d], UTC+02:00 һәм UTC+03:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Днипро
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы городской голова[d]
Хөкүмәт башлыгы Куртев, Анатолий Валентинович[d][4]
Канунбирү органы Запорожский городской совет[d]
Халык саны 710 052 (1 гыйнвар 2022)[5]
Административ бүленеше Александровский район[d], Заводский район[d], Коммунарский район[d], Днепровский район[d], Вознесеновский район[d], Хортицкий район[d] һәм Шевченковский район[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 86 метр
Кардәш шәһәр Лаһти[6], Birminghem[6], Линц[7], Ашдод[d][8], Магдебург, Ичан[d], Бельфор һәм Оберһаузен
Бүләкләр
Мәйдан 331 км²[10]
Почта индексы 69001–69124[11]
Рәсми веб-сайт zp.gov.ua(укр.)(рус.)(ингл.)
Харита сурәте
Коллаж
Феноменның икътисады economy of Zaporizhia[d]
Җирле телефон коды 061
Шәрәфле ватандашлар төркеме [d]
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Карта
 Запорожье Викиҗыентыкта

Запорожье яки Запорижжя (укр. Запоріжжя, элек Александровск исемен йөрткән) — Украинаның көньяк өлешендә урнашкан шәһәр, Запорожье өлкәсенең административ үзәге.

Халык саны — 710 052

Шәһәрдә урнашкан күп сәнәгый ширкәтләр һаваны пычраталар.

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Запорожье Украинаның көньяк далалы өлешендә, Днепр елгасының ярларында, Киевтан 500 километр көньяк-көнчыгыштарак урнашкан.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Запорожье климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 12,2 16,2 23,4 31,4 35,9 36,5 39,0 40,2 35,0 35,0 20,9 15,0 40,2
Уртача максимум, °C −0,4 0,4 6,4 15,3 21,9 25,7 28,3 27,9 21,8 14,3 5,9 0,8 14,0
Уртача температура, °C −3,1 −2,9 2,2 9,9 16,2 20,1 22,5 21,8 16,1 9,4 2,5 −1,8 9,4
Уртача минимум, °C −5,7 −5,9 −1,5 4,9 10,5 14,6 16,7 15,7 10,9 5,2 −0,2 −4,3 5,1
Абсолют минимум, °C −29,3 −26,1 −25 −8,2 −2 5,0 8,2 3,9 −3 −8,9 −18,6 −26,2 −29,3
Явым-төшем нормасы, мм 42 35 36 36 43 62 46 39 36 35 44 44 498
Чыганак: Погода и климат

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1770 елда Александровская кирмәне буларак нигезләнгән. 1806 елда өяз шәһәре статусы бирелгән. 1920-1921 елларда губерна үзәге булып торган; 1921 елда шәһәргә Запорожье исеме кушылган.

1939 елдан Запорожье өлкәсе үзәге булып тора.

Бөек Ватан сугышы барышында (1941 елның 4 октябре) шәһәр алман-фашист гаскәрләре тарафыннан басып алына. 1943 елның 14 октябрендә азат ителгән.

Сәнәгать[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Запорожье Украинаның зур сәнәгый үзәге, шәһәрдә 280 артык ширкәт урнаша, шул исәптән авиация моторын җитештерү заводы «Мотор Сич», шул заводта җитештерелгән двигательләр Казан боралак заводында боралаклар җитештерү өчен кулланыла.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1959[12] 1970[13] 1979[14] 1989[15] 2001[16]
434 638 657 890 780 745 883 909 815 256

Эчке бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Запорожье районнары

Шәһәр 7 районга бүленә:

  1. Олександр районы
  2. Завод районы
  3. Коммуна районы
  4. Днепр районы
  5. Вознесенка районы
  6. Хортица районы
  7. Шевченко районы

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. Про уточнення дати заснування м.Запоріжжя
  2. archINFORM — 1994.
  3. Александровск // Энциклопедический словарь / мөхәррир И. Е. АндреевскийСПб: Брокгауз — Ефрон, 1890.
  4. Депутати підтримали дострокове припинення повноважень міського головиЗапорожский городской совет, 2021.
  5. Государственная служба статистики Украины Чисельність наявного населення України на 1 січня 2022 рокуКиев: Государственная служба статистики Украины.
  6. 6,0 6,1 http://www.meria.zp.ua/test/index.php?id=2162
  7. https://www.linz.at/politik/6308.php
  8. https://www.ashdodnet.com/article/49257
  9. http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/161819/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D0%B5
  10. https://zp.gov.ua/uk/page/pasport-mista
  11. Поштові індекси та відділення поштового зв’язку України
  12. http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
  13. http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
  14. http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
  15. http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
  16. http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/total_population/structure_population/sel_1/?box=1.1W&k_t=14&rn=&id=&botton=cens_db