Зәйнәп Гыйләҗетдинова

Зәйнәп Гыйләҗетдинова
Туган телдә исем	Зәйнәп Шәйхи кызы Гыйләҗетдинова
Туган	29 октябрь 1918(1918-10-29) Уфа, РСФСР
Үлгән	2 октябрь 2007(2007-10-02) (88 яшь) Казан, Россия
Яшәгән урын	Иптәшлек урамы
Ватандашлыгы	СССР  Россия
Әлма-матер	Ташкәнт тыйб институты[d]
Эш бирүче	Ташкәнт тыйб институты[d], Казан дәүләт медицина университеты һәм Казан дәүләт медицина академиясе
Гыйльми дәрәҗә:	медицина фәннәре докторы[d]
Гыйльми исем:	профессор

Зәйнәп Шәйхи кызы Гыйләҗетдинова (1918 елның 29 октябре, Уфа, Уфа губернасы, РСФСР ― 2007 елның 2 октябре, Казан, Татарстан, РФ) ― Совет һәм Россия галиме, укытучы, табиб, акушер-гинеколог, хирург. В. И. Ленин исемендәге (1971-1987) Казан табибларның белемен күтәрү дәүләт институтының акушерлык һәм гинекология бүлеге җитәкчесе. Бөек Ватан сугышында катнашучы, медицина һәм санитар батальонның взвод командиры, 3 нче дәрәҗәдәге хәрби табиб. Кызыл Хезмәт байрагы, Ватан сугышында II дәрәҗә орденнары кавалеры. ТАССР атказанган фән эшлеклесе (1973). Фән һәм техника өлкәсендә Татарстан Республикасы Дәүләт премиясе лауреаты (1996).

Биография

Яшьлек еллары, белеме

Зәйнәп Шәйхиевна Гыйләҗетдинова 1918 елның 29 октябрендә Уфада хезмәтче гаиләсендә туган. Атасы - Шәйхетдин Гыйләҗевич Гыйләҗетдинов авыл мәдрәсәсендә өч сыйныф укыган, соңрак типографиядә җыючы була, аннан соң Казанда Исмәгыйлев фермасында сатучы булып эшли. Аның хатыны - Гыйльмиҗамал, башкорт, иреннән күпкә яшьрәк, дүрт сыйныф белемле, рус телен яхшы белә. Аларның дүрт баласы була - Мәрьям, Фәрит, Зәйнәп һәм иртә үлгән кызлары. 1918 елда гаилә Томскка күченә, анда 1925 елга кадәр әтиләре типографиядә җыючы булып эшли, аннары кибет ярдәмчесе булып эшкә урнаша. Гаилә мөселман йолаларын үтәп яши, начар яшәмиләр, җәй көннәрендә шәһәр читендә арендага дача алалар, әтиләре көндәлек алып бара һәм шигырьләр яза, шулай ук зур китапханә туплый. 1929-нчы елда Шәйхетдин салымнарын түли алмаганлыктан, Гыйләҗетдиновларның бөтен мөлкәте диярлек конфискацияләнә. Аннары ул кулга алынудан качып, Ташкентка китә, бөтен гаилә һәм балалар тәрбиясе Гыйльмиҗамал өстенә төшә. Ул эзләү вакытында сакланып калган тегү машинасына ярдәмендә тегеп, өстәмә акча эшли башлый . 1930-нчы елда гаилә Ташкентта берләшә, Томсктан поезд белән киткәндә, Гыйльмиҗамалны һәм балаларына тикшерү үткәрәләр. 1933-1934 елларда Томсктан полиграфиядә кулга алулар турында хәбәр алгач, әтиләре яңа репрессияләрдән саклану өчен Тирмез һәм Нәмәнгәнгә күченә, балаларына әниләре белән бәхәсләшүе турында әйтеп калдыра. Ул вакытта әниләре гаиләсен авыр һәм ач шартларда тукландыру өчен төрле эш белән шөгыльләнә, шул исәптән күлмәк тегүне дә дәвам итә. Аннары ул тиф белән авырып китә, ләкин исән кала. Озакламый әтиләре Ташкентка кайта, хәрби заводта менеджер булып эшкә урнаша, гомеренең ахырына кадәр заводта җитештерелгән товар кибетендә эшләвен дәвам итә .

Бишенче сыйныфка кадәр Зәйнәп Томскның татар мәктәбендә укый, Ташкентта рус теленә күчә. Ул телне белмәсә дә, тиз өйрәнә . Мәктәптә аны Зина дип аап йөртәләр . Җиде классны тәмамлагач, 1934-нче елда, әнисе кушуы буенча фельдшер-акушерлык мәктәбенең кичке бүлегенә укырга керә, шул ук вакытта балалар клиникасында шәфкать туташы, аннары балалар бакчасында инструктор һәм бала тудыру йортында практика үтә . 16 яшендә ул 18 яшьлек Абдулла Сагитов белән таныша, аның абыйсы Фәритнең дусты, ул финанс институтында укыган. Мәктәпне тәмамлагач, 1936-нчы елда, бер ел дәвамында, ул Сәмәрканд өлкәсенең ерак төбәкләренә эшкә җибәрелә, 15 колхоз хуҗалыгы өчен җаваплы булган авыл советындагы фельдшер-акушерлык пункты мөдире итеп билгеләнә . Шул ук вакытта, аның абыйсы белән Ташкентка килүче артист Ситдыйк Айдаров белән таныша. Артист Зәйнәпкә гашыйк була һәм үзе белән Казанга чакыра, ләкин ул кинәт ашказаны рагыннан үлеп китә. Төбәктән кайтып, Абдулла киңәше белән Ташкент медицина институтының эшче факультетының өченче курсына укырга керә, аны 1942 елда тәмамлый . Шул ук вакытта ул аңа өйләнә алмый кала, чөнки башта Абдулла укыган финанс учреждениесе Сәмәркандка күчерелә, аннары Монголиягә хәрби хезмәткә китә, армиядән кайткач, башкарма комитетта финанслаучы булып эшли, яшәү шартлары авыр булганлыктан үзенең гаиләсен төзи алмый. Икенче бөтендөнья сугышы башлангач, Абдулла армиягә алына һәм атлы гаскәрләргә җибәрелә, анда өлкән лейтенант булып хезмәт итә .

Бөек Ватан сугышы

Укуын тәмамлагач, 1942 елда ул шундук Кызыл Армиягә җибәрелә . Үзе сорап, Абдулла янына 31-нче армия карамагына җибәрелә. Абдулла аңа кияүгә чыгарга тәкъдим ясый һәм никахны җирле хәрби хакимият рәсмиләштерә . Ул 2-нче ату армиясе 239-нчы мылтык дивизиясенең 388-нче аерым медицина-санитар батальонын кабул итү командиры булып эшли. Эшләү шартлары бик авыр була. Фронтта ул партия әгъзасына кандидат итеп кабул ителә, ләкин бүтән берни белән дә бүләкләнми .   Фронтта туберкулез белән авырып, аны Мәскәү аша Ташкентка гаиләсенә озаталар. Тиз арада Ташкент медицина институтындагы акушерлык һәм гинекология клиникасында эшли дә башлый . 1944-нче елда ул 3-нче дәрәҗәдәге хәрби табиб, яки капитан, дәрәҗәсен ала, шулай ук 2-нче төркем инвалидлык бирелә. Бер ел элек аның бердәнбер баласы - Илдар улы туа. Ул киләчәктә танылган табиб булып китә . Шушы вакытта сугыш бетәргә ел ярым кала фронттан Абдулладан хатлар килүдән туктый. Политик инструктор белән булган бәхәс аркасында Абдулла хөкем ителә, азат ителгәннән соң Закарпатьега китә, яңа гаилә кора.

Ташкент - Казан

Ординатурага укрга кереп, аннары Ташкент медицина институтының акушерлык һәм гинекология кафедрасының аспирантурасында укып, 1949-нчы елда Гыйләҗетдинова медицина фәннәре кандидаты исемен ала. Диссертация темасы - "Йөклелекне консерватив туктату ысулы турында". Соңрак, 1949-1951 елларда ул шул ук бүлектә ярдәмче булып эшли, студентлар белән дәресләр алып бара, киң медицина эше алып бара . 1951-нче елда Казанга күченә, улын мәктәпне тәмамлаганчы Ташкентта калдыра. 1951-1952 елларда ул башта медицинада, аннары Казан медицина институтының педиатрия факультетында эшли, анда Груздев В.С клиникасында акушерлык һәм гинекология кафедрасында ярдәмче була, лекцияләр укый һәм операцияләр ясый.

Соңгы еллары, хәтер

1987 елда ул бүлек җитәкчесе вазифасыннан китә, аннан соң 1997 елга кадәр профессор-консультант булып эшли, 80 яшькә җиткәч, диссертацияләрне яклау буенча академик совет әгъзасы була, 50 елдан артык табиб булып эшли. Бу вакыт эчендә ул сансыз хатын-кызларны һәм аларның балаларын коткарып кала . Ул 2007 елның 2 октябрендә Казанда 88 яшендә үлә . Соңгы көннәренә кадәр бүлек хезмәткәрләре белән элемтәдә тора һәм фәнни эшенә комачауламый, үлеменә берничә ел кала истәлекләрен тәмамлый . 2013 һәм 2017 елларда Гыйләҗетдинованың 90 һәм 100 еллыгы республика фәнни конференцияләре үткәрү белән билгеләнә . Аның шәхси әйберләре һәм кораллары Казан дәүләт медицина академиясе музеенда экспонат булып саклана .

1952 елда ул профессор Л. М. Рахлин җитәкчелегендә В.И.Ленин исемендәге Казан табибларның белемен күтәрү дәүләт институтына эшкә китә, бөтен профессиональ тормышын шунда хезмәт итә . Шул ук елны ул акушерлык һәм гинекология кафедрасы доценты итеп сайлана һәм берникадәр вакыттан соң профессор Н. Е. Сидоров җитәкчелегендәге икенче кафедрага күчә . 1954-нче елда ул невропатолог, доцент А.Х.Терегулов белән таныша, соңрак алар өйләнешәләр. Улын Казандагы яңа гаиләсенә алып китә. 1965-нче елда ул медицина фәннәре докторы дәрәҗәсе өчен "Хатын-кызларның йөклелек вакытында һәм экспериментта фиброид барлыкка килүдә балалык фиброидларының нерв элементларының торышы" дигән темага диссертациясен яклый, шуннан соң профессор булып сайлана. Профессор И.В. Данилов отставкага киткәч, 1971 елда ул 2-нче акушерлык һәм гинекология кафедрасы мөдире булып эшли башлый .

Фәнни, педагогик һәм иҗтимагый эшчәнлеге

Казан дәүләт педагогик университеты бүлегендә эшләгән елларында ул акушерлык һәм гинекологиядә эндокринологиянең фәнни нигезләрен үстерүдә катнаша, СССРда беренче тапкыр укыту программалары әзерли һәм табиблар өчен тематик камилләштерү курслары оештыра. Бу өлкәдә җенес туберкулезы белән авыручыларны дәвалау өчен берничә белгеч әзерләде, махсус гинекологик бүлекләр булдырды. Ул шулай ук укыту процессын камилләштерүдә һәм оптимальләштерүдә актив катнаша, лекцияләр һәм семинарлар алып бара, курсантлар һәм клиник хезмәткәрләр катнашында пациентларның клиник тикшерүләрен оештыра . Шәхсән һәм авторлыкта ул 18 монография, 8 практик күрсәтмә, 15 өйрәнү өчен кулланма, клиник лекцияләр һәм укыту әсбаплары, 29 күрсәтмә, шулай ук 300 дән артык фәнни һәм журнал мәкаләләре язды һәм бастырды. Ул хатын-кызларның, әниләрнең һәм яңа туган сабыйларның сәламәтлеген саклауда, аерым алганда, нефроморфологиядә һәм хатын-кыз тәненең нейроэндокрин көйләнешендә, җенес органнары шешләре булган пациентларда нейро-гормональ үзгәрешләр, ялкынсыну процесслары һәм башка авыруларда махсуслашты. Төрле йөрәк-кан тамырлары авырулары булган йөкле хатын-кызлар организмының иммунитет саклау механизмнары һәм онкогинекологик патологиядә иммунологик реактивлык, аналык яман шеш авыруларын диагностикалау проблемалары, йөклелек һәм бала тудыру вакытында авырлыкларны кисәтү мәсьәләре буенча эшләде. Ул 25 кандидатны һәм бер медицина фәннәре докторын әзерләде, соңрак алар бүлек җитәкчеләре, доцентлар һәм берничә медицина институты һәм вузларының кафедралары ярдәмчеләре дәрәҗәсенә күтәрелделәр.

Медицина һәм педагогик эшчәнлеге белән беррәттән, ул актив иҗтимагый эш тә алып бара, аеруча, озак еллар фәнни сәркатип, кандидатлык һәм докторлык диссертацияләрен яклау буенча махсус хирургия советы председателе була, берничә тапкыр партия бюросы әгъзасы итеп сайлана. Шулай ук, акушерлар һәм гинекологлар берләшмәсе советы һәм ТАССР акушерлар һәм гинекологлар фәнни җәмгыяте әгъзасы булып тора . Нәкъ менә Гыйләҗетдинова кафедраның тарихи бинасында Г.Тукайның кечкенә музеен оештырган дип санала , ул 1960-нчы елдан Островский урамындагы элеккеге Клячкин хастаханәсендә урнашкан . Гыйләҗетдинованың офисы бер бүлмәдә урнашкан, анда 1913 елның 26 февраленнән 14 апреленә кадәр шагыйрь гомеренең соңгы көннәрен үткәргән. Музей 1968-нче елда ТАССР Язучылар берлеге председателе Гариф Ахунов ярдәмендә ачыла, аның ярдәмендә Тукайның төгәл үлгән урыны да билгеләнә . Музей Тукай турында берничә альбом, архив фотолары һәм газета битләре белән башланып китә, алар Гыйләҗетдинова тарафыннан туплана . 1997-нче елда бина ремонт өчен ябыла, шуңа бәйле рәвештә Гыйләҗетдинова музейның яңадан торгызылуына өмет белдерә .

Соңгы еллары, хәтер

1987 елда ул бүлек җитәкчесе вазифасыннан китә, аннан соң 1997 елга кадәр профессор-консультант булып эшли, 80 яшькә җиткәч, диссертацияләрне яклау буенча академик совет әгъзасы була, 50 елдан артык табиб булып эшли. Бу вакыт эчендә ул сансыз хатын-кызларны һәм аларның балаларын коткарып кала . Ул 2007 елның 2 октябрендә Казанда 88 яшендә үлә . Соңгы көннәренә кадәр бүлек хезмәткәрләре белән элемтәдә тора һәм фәнни эшенә комачауламый, үлеменә берничә ел кала истәлекләрен тәмамлый . 2013 һәм 2017 елларда Гыйләҗетдинованың 90 һәм 100 еллыгы республика фәнни конференцияләре үткәрү белән билгеләнә . Аның шәхси әйберләре һәм кораллары Казан дәүләт медицина академиясе музеенда экспонат булып саклана .

Бүләкләре

• Кызыл Хезмәт байрагы ордены , Икенче дәрәҗә бөтендөнья сугышы ордены , медальләр , "Сәламәтлек саклау өлкәсендә отличник, Татар Региональ Комитетының мактау таныклыгы. КПСС, ТАССР Министрлар Советы һәм Татарстан Республикасы Сәламәтлек саклау Министрлыгы мактау таныклыклары.
• "Татар АССРның мактаулы эшлеклесе (1973)" .
• Фән һәм техника өлкәсендә Татарстан Республикасының Дәүләт премиясе (1996) - "Санаторий-курорт учреждениеләре шартларында йөкле хатын-кызлар өчен сәламәтлекне яхшырту системасы" хезмәте өчен.

Сайланма библиография

• Гилязутдинова З. Ш. Противозачаточные средства. — Таткнигоиздат.
• Гилязутдинова З. Ш. К патогенезу фибромиомы матки: клинико-экспериментальные и морфологические исследования. — Казань: Таткнигоиздат, 1967. — 182 с.
• Гилязутдинова З. Ш. Туберкулёз женской половой сферы. — Казань: Таткнигоиздат, 1970. — 151 с.
• Гилязутдинова З. Ш., Клеменкова И. Г., Гордеева Н. К. Состояние некоторых эндокринных органов под воздействием лечебных факторов при гинекологической патологии: учебно-методическое пособие для практикующего врача. — Ленинград: Ленинградский государственный институт усовершенствования врачей имени С. М. Кирова, 1974. — 68 с.
• Гилязутдинова З. Ш., Кольцова Г. Н., Мавлютова З. В. Методы обследования и тактика ведения онкогинекологических больных: учебное пособие. — Ленинград: Ленинградский государственный институт усовершенствования врачей имени С. М. Кирова, 1978. — 26 с.
• Гилязутдинова З. Ш. Нейро-эндокринные синдромы в гинекологии: цикл лекций. — Ленинград: Ленинградский государственный институт усовершенствования врачей имени С. М. Кирова, 1980. — 63 с.
• Гилязутдинова З. Ш. Опухоли яичников: учебное пособие. — Ленинград: Ленинградский государственный институт усовершенствования врачей имени С. М. Кирова, 1981. — 55 с.
• Гилязутдинова З. Ш., Гордеева Н. К. Диагностика и лечение генитального туберкулеза у женщин. — Казань: Татарское книжное издательство, 1981. — 200 с.
• Гилязутдинова З. Ш., Тухватуллина Л. М. Трофобластическая опухоль: цикл клинических лекций. — Ленинград: Ленинградский государственный институт усовершенствования врачей имени С. М. Кирова, 1982. — 48 с.
• Гилязутдинова З. Ш., Сафина М. Р. Формирование группы риска по раку тела матки: методические рекомендации. — Казань: Казанский государственный институт усовершенствования врачей имени В. И. Ленина, 1984. — 18 с.
• Гилязутдинова З. Ш., Капелюшник Н. Л. Профилактика перинатальной патологии: сборник научных трудов. — Ленинград: Ленинградский государственный институт усовершенствования врачей имени С. М. Кирова, 1985. — 100 с.
• Гилязутдинова З. Ш. Группы риска в акушерской и перинатальной патологии: методические рекомендации. — Казань: Казанский государственный институт усовершенствования врачей имени В. И. Ленина, 1986. — 55 с.
• Гилязутдинова З. Ш. и др. Организация службы профилактики и лечения кровотечения в родах: методические рекомендации. — Казань: Казанский государственный институт усовершенствования врачей имени В. И. Ленина, 1987. — 36 с.
• Гилязутдинова З. Ш. и др. Женщины групп риска в акушерско-гинекологической практике и тактика их ведения: учебное пособие. — Ленинград: Ленинградский государственный институт усовершенствования врачей имени С. М. Кирова, 1988. — 102 с.
• Гилязутдинова З. Ш. Беременность и роды при заболеваниях центральной нервной и периферической нервной системы: практическое руководство. — Казань: Издательство Казанского университета, 1988. — 154 с. — ISBN 5746400556.
• Гилязутдинова З. Ш. и др. Опухоли яичников у женщин и в детском и подростковом возрасте: практическое руководство для врачей гинекологов, онко-гинекологов и гинекологов детского и подросткового возраста. — Казань: Казанский государственный институт усовершенствования врачей имени В. И. Ленина, 1994. — 103 с.
• Гилязутдинова З. Ш. и др. Гинекологическая патология детского и подросткового возраста. — Казань: Казанский государственный институт усовершенствования врачей имени В. И. Ленина, 1994. — 240 с.
• Гилязутдинова З. Ш. и др. Функциональные и патологические изменения в мено- и постменопаузальном периодах у женщин. — Казань: Издательство «Медицина», 1995. — 187 с. — ISBN 5764500176.
• Гилязутдинова З. Ш. Экстрагенитальная патология и беременность: практическое руководство. — Казань: Казанская государственная медицинская академия, 1996. — Т. 1. — 125 с.
• Гилязутдинова З. Ш. Экстрагенитальная патология и беременность: практическое руководство. — Казань: Казанская государственная медицинская академия, 1996. — Т. 2: Заболевания центральной нервной системы и беременность. — 147 с.
• Гилязутдинова З. Ш. Экстрагенитальная патология и беременность: практическое руководство. — Казань: Казанская государственная медицинская академия, 1996. — Т. 3: Сахарный диабет и беременность.Заболевания щитовидной железы и беременность. — 135 с.
• Гилязутдинова З. Ш. Генитальный туберкулез у женщин: практическое руководство. — Казань: Издательство «Дом печати», 1998. — 102 с.
• Гилязутдинова З. Ш., Гилязутдинов И. А. Бесплодие при нейроэндокринных синдромах и заболеваниях. — Казань: Издательство «Дом печати», 1998. — 409 с. — ISBN 5891200368.
• Гилязутдинова З. Ш. Экстрагенитальная патология и беременность: практическое руководство. — Москва: МЕДпресс, 1998. — 442 с. — ISBN 5930590036.
• Гилязутдинова З. Ш., Михайлов М. К. Онкогинекология: руководство для врачей. — Москва: МЕДпресс, 2000. — 383 с. — ISBN 5930590257.
• Гилязутдинова З. Ш., Валиев Р. Ш. Туберкулёз и беременность: учебно-методическое пособие. — Казань: Издательство «Медицина», 2000. — 40 с. — ISBN 5764501601.
• Гилязутдинова З. Ш., Гилязутдинов И. А. Нейроэндокринная патология в гинекологии и акушерстве: руководство для врачей. — Казань: Издательство «Медицина», 2004. — 380 с. — ISBN 5764502691.
• Гилязутдинова З. Ш., Тухватуллина Л. М. Невынашивание беременности при анатомических и функциональных нарушениях репродуктивной системы: практическое руководство для врачей. — Казань: Издательство «Новое знание», 2006. — 243 с. — ISBN 5893473760.
• Гилязутдинова З. Ш. Злокачественные новообразования органов репродукции у женщин: руководство для врачей. — Казань: Издательство «Отечество», 2007. — 498 с. — ISBN 9785922201551.
• Гилязутдинова З. Ш., Тухватуллина Л. М. Невынашивание беременности при анатомических и функциональных нарушениях репродуктивной системы: практическое руководство для врачей. — 2-е изд., испр. и доп.. — Казань: Издательство «Медлитература», 2008. — 239 с. — ISBN 9785852472397.
• Гилязутдинова З. Ш., Гилязутдинов И. А. Нейроэндокринная патология в гинекологии и акушерстве: руководство для врачей. — 2-е изд., испр. и доп.. — Москва: МЕДпресс-информ, 2008. — 431 с. — ISBN 5852472417.

Әдәбият

• Сотрудники и ученики. Профессор Зайнаб Шайхиевна Гилязутдинова. — Казанский медицинский журнал^[tt]. — Казань: Орган Министерства здравоохранения ТАССР и Совета научных медицинских обществ, 1979. — Т. 60. — С. 73. — 80 с.
• Гилязутдинова Зайнаб Шайхиевна / гл. ред. М. Х. Хасанов. — Татарский энциклопедический словарь. — Казань: Институт Татарской энциклопедии^[tt] Академии наук Республики Татарстан, 1998. — С. 147. — 703 с. — ISBN 0953065030.
• Гилязутдинова Зайнаб Шайхиевна / М. Х. Хасанов. — Татарская энциклопедия. — Казань: Институт Татарской энциклопедии^[tt] Академии наук Республики Татарстан, 2005. — Т. 2: Г — Й. — С. 112. — 656 с. — ISBN 5902375029.
• Коллектив кафедры акушерства и гинекологии № 2 КГМА. Памяти профессора Зайнаб Шайхиевны Гилязутдиновой. — Казанский медицинский журнал^[tt]. — Казань: Казанский государственный медицинский университет, 2007. — Т. 88. — С. 646. — 646 с. — ISBN 0368-4814.
• Вайнштейн С. Г. В татарской столице, в Казани. — Norderstedt: BoD, 2014. — 477 с. — ISBN 9783735759634.
• Гилязутдинова З. Ш. Ради жизни. — Журнал «Казань»^?!. — Казань, 2002. — № 8. — С. 8—17. — 126 с.
• Дусаева Э. М., Гиматдинова Г. И. Габдулла Тукай: памятование татарского поэта в юбилейные даты. — Ученые записки Казанского университета. — Казанский федеральный университет, 2017. — Т. 159, № 6. — С. 1577–1594. — (Гуманитарные науки).
• Подольская М. А. Воздух Тукая. «Малых» музеев не бывает. — Журнал «Казань»^?!. — Казань, 2004. — № 3. — С. 56—62. — 126 с.
• Тюменева О. Р., Киньябулатов А. У., Шарафутдинова Н. Х. Доктора медицинских наук и профессора — уроженцы Башкирской АССР, внёсшие значительный вклад в развитие акушерства и гинекологии / гл. ред. А. Р. Шагимуллин. — Журнал «Казанская наука». — Казань: Издательство «Казанский Издательский Дом», 2015. — С. 46—47. — 327 с. — ISBN 2078-9955.
• Цвелев Ю. В., Айламазян Э. К., Беженарь В. Ф. Гилязутдинова Зайнаб Шайхиевна // Связь времен. Акушеры-гинекологи России за три столетия. Биографический справочник. — Санкт-Петербург: ООО «Издательство Н-Л», 2010. — С. 107—108. — 576 с. — ISBN 9785948690858.

Тышкы сылтамалар

• Зайнаб Шайхиевна Гилязутдинова. Энциклопедия «Милләттәшләр».