Зәйнәп Кәримова
| Зәйнәп Кәримова | |
|---|---|
| Туган | 22 февраль 1909 ел Аллагуватово авылы, Уфа губерниясе, Рәсәй империясе |
| Үлгән | 22 сентябрь 1995 ел Казан, Татарстан Республикасы, Рәсәй |
| Яшәгән урын | 1 нче хөкүмәт йорты[d][1] |
| Ватандашлыгы |  Россия империясе СССР Россия |
| Әлма-матер | Казан (Идел буе) федераль университеты |
| Эш бирүче | Казан (Идел буе) федераль университеты һәм Казан дәүләт медицина университеты |
| Гыйльми дәрәҗә: | медицина фәннәре докторы |
| Гыйльми исем: | профессор |
Зәйнәп Хәбибулловна Кәримова (1909 - 1995) - Совет микробиологы, медицина фәннәре докторы (1968), профессор (1969).
150 дән артык фәнни хезмәт авторы. [2]
Биография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Ул 1909 елның 22 февралендә Өфе губернасы Аллагуватово авылында, соңрак Татар АССРының Стәрлетамак районында [2] крестьяннар гаиләсендә туган.
1920-нче елда гаиләсе белән Стерлитамак шәһәренә күченә, анда Зәйнәп тугыз еллык мәктәпне җиде ел эчендә тәмамлый һәм 1927-нче елда Казан дәүләт университетының медицина факультетына укырга керә. 1931 елда вузны тәмамлагач, ул микробиология кафедрасында аспирантурада укуын дәвам итә. Аспирантураны уңышлы тәмамлаганнан соң, 1934-нче елда Кәримова СССРның үзәк тикшеренү институтларына (Мәскәү, Ленинград, Тифлис, Киев) алты айлык фәнни сәяхәт белән бүләкләнә. [3]
1935-нче елда, эш сәфәреннән кайткач, Зәйнәп Кәримова Казан университетына микробиология кафедрасы ярдәмчесе итеп алына. Шул ук елны "Хайваннарда эксперимент үткәргәндә кычытыну процессларында бактериофаклар куллану турында" темасы буенча кандидатлык диссертациясен яклый [2] . 1944 елда ул ассистент, 1969 елдан кафедра профессоры була. Шул ук вакытта, 1945 - 1974 елларда (өзекләр белән) ул Казан дәүләт медицина институтында (хәзерге университет) микробиология кафедрасын җитәкли. Аның күзәтүе астында 3 докторлык һәм 14 кандидатлык диссертациясе башкарылды. [3]
Бөек Ватан сугышы вакытында яраланган солдатлар Казан һәм Татар Автономияле Совет Социалистик Республикасының башка төбәкләрендәге хастаханәләрдә билгесез этиологияле сары төшү белән авырыйлар. Бу проблеманың сәбәбен тикшереп, З.Х. Кәримова авыру этиологиясен булдырды, ТАССРда, аннан соң Мари АССРында лептоспирозның этиологик төзелешен ачыклый. Кәримованың медицина өлкәсендәге эшенә аның "ТАССРдагы Лептоспироз" исемле докторлык диссертациясе белән йомгак ясалды, ул аны 1968 елда яклады. [3] Лептоспираның бер төре аның исемен белән атала - Кәримова штаммы. [4]
Фәнни һәм педагогик эш белән беррәттән ул иҗтимагый эшчәнлек белән шөгыльләнә - институтның факультет партиясе бюросы һәм Бөтенроссия эпидемиологлар һәм микробиологлар җәмгыятенең Казан филиалы советы әгъзасы, шулай ук ул Казан университетларының академик советлары әгъзасы да булып тора. Ул эшче халык депутатларының шәһәр Советына күп тапкыр сайланды. [2]
Ул 1995 елның 22 сентябрендә Казанда үлә.
Ул Хөрмәт ордены, СССР сәламәтлек саклау өлкәсендә отличник билгесе, күп медальләр һәм ТАССР Югары Советы Президиумының Мактау грамотасы белән бүләкләнде. [2]
Адреслары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Казан, Карл Маркс урамы, 54 нче йорт (1 нче Хөкүмәт йорты). [5]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ М. Даутов Казан шәһәр еракаваз челтәре әбүнәчеләре исемлеге — Казан: 1969.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 ПРОФЕССОР ЗАЙНАБ ХАБИБУЛЛОВНА КАРИМОВА — ЯРКИЙ ПРЕДСТАВИТЕЛЬ КАЗАНСКОЙ ШКОЛЫ МИКРОБИОЛОГОВ (К 110-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 История кафедры микробиологии имени академика В. М. Аристовского, archived from the original on 2021-10-19, retrieved 2021-12-28
- ↑ Каримова Зайнаб Хабибулловна
- ↑ Список абонентов Казанской городской телефонной сети, 1969
Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Татар энциклопедик сүзлеге. - Казан: Татарстан Республикасы Фәннәр Академиясенең Татар энциклопедиясе институты, 1998.