Инкыйлаб

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Инкыйлаб latin yazuında])
Инкыйлаб
Сурәт
Һәштәге revolution
Берләшмәләре исемлекне карагыз[d]
Моның каршысы контрреволюция[d]
 Инкыйлаб Викиҗыентыкта
Бастилияне алу Бөек француз инкыйлабының башы

Инкыйлаб (лат. revolutio - борылыш, түнтәрелеш, әйләнеш) — җәмәгать, табигать, белем үсешендә тирән сыйфат үзгәреше.

Эволюциядән аермалы буларак инкыйлаб тизрәк, мөһимрәк сыйфат үзгәрешләренә китерә.

Тәбигатьтә геологик инкыйлаб, җәмәгать үстерүендә сәнәгый, мәдәни, "яшел", демографик инкыйлаб, сәясәттә - социаль, сәяси инкыйлаб, фәндә - фәнни инкыйлаб аерылып билгеләнә.

Истилах тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Иң беренче мәртәбә revolution терминын Николай Коперник үз китабында «De revolutionibus orbium coelestium» (Күк җисемнәре әйләнүе турында) 1543 елда кертә.

Кайчакта уңышлы дәүләт түнтәрелеше шулай ук инкыйлаб дип йөртелә, мәсәлән Англия тәхетендә булган "Данлы инкыйлаб" 1688-1689, Мао Цзэдун җитәкләгән Мәдәни инкыйлаб (1966-1976).

Кайчакта инкыйлаб термины инкыйлаби вакыйгаларга карата кулланылмый: мәсәлән СССРда узган "Перестройка" (1987-1991).

Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Маркс К. Буржуазия и революция // Маркс К. и Энгельс Ф. Сочинения. Т. 6. М.: Государственное издательство политической литературы, 1957.
  • Энгельс Ф. Переворот в науке, произведённый господином Евгением Дюрингом // Маркс К. и Энгельс Ф. Сочинения. Т. 20. М.: Государственное издательство политической литературы, 1961.
  • Ленин В. И. Государство и революция // Ленин В. И. Полное собрание сочинений. Т. 33.
  • Шевченко В. И. Социально-философский анализ развития общества
  • Волобуев П. В. Выбор путей общественного развития: теория, история, современность. Москва, Политиздат, 1987
  • Эйзенштадт Ш. Революция и преобразование обществ. Сравнительное изучение цивилизаций. М.: Аспект Пресс, 1999. — ISBN 5-7567-0231-8
  • Хобсбаум Э. Век революции. Европа 1789—1848. Ростов-на-Дону: Феникс, 1999. — ISBN 5-222-00614-X
  • Brinton C. C. The Anatomy of Revolution. N.Y., 1957.
  • Kenney P. A Carnival of Revolution. Central Europe 1989. Princeton and Oxford: Princeton University Press, 2003. ISBN 0-691-11627-X