Иркутск милли тикшеренү техник университеты
| Иркутск милли тикшеренү техник университеты | |
| Нигезләнү датасы | 1930 |
|---|---|
 | |
.jpg) | |
| Кыскача исем | ИРНИТУ |
| Дәүләт |
 Россия[1] |
| Административ-территориаль берәмлек | Өркет өлкәсе |
| Урын | Иркутск |
| Әгъзалык | Россия һәм Китай техник университетлары ассоциациясе[d] |
| Укучылар саны | 35 700 |
| Ана ширкәт | Русия Федерациясенең фән һәм югары белем министрлыгы[2] |
| Бүләкләр |
  |
| Рәсми веб-сайт | istu.edu(рус.) |
 | |
 Иркутск милли тикшеренү техник университеты Викиҗыентыкта | |
Иркутск милли тикшеренү техник университеты — Иркутскта урнашкан югары уку йорты. 1930 елда нигез салына.
2010 елда ИРНИТУ университетларны үстерү программаларын икенче конкурс нигезендә сайлап алу буенча җиңүче була, аларга карата «милли тикшеренү университеты» категориясе билгеләнә.[3]
Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Иркутскида һөнәри-техник белем бирүнең чишмә башы 1745 елда навигация һәм геодезия мәктәбе ачылу белән бәйле, 1789 елда Баш халык училищесы-югары дәрәҗәдәге уку йортына кушыла. Биредә гомуми белем бирү дисциплиналарына, архитектура, геометрия, механика һәм физика укытканнар.
1805 елда төп халык училищесы ул вакытта Иркутскида ачылган ир-атлар гимназиясенә керә.
Әмма классик белем бирү төбәкнең техник юнәлештәге белгечләргә булган ихтыяҗын канәгатьләндермәгән. Шуңа Күрә Иркутскида 1866 елда технология укыткан реаль прогимназия ачылган. Гимназиягә алтын промышленниклар, шәраб заводлары хуҗалары, шулай ук шәһәр кешеләре финанс ярдәме күрсәткән. Соңыннан гимназия техник училище (1874), техник училище сәнәгать училищесы (1890) итеп үзгәртелә.
Училищеда 1888 елда укучылар белән практик дәресләр өчен пар двигателе, суүткәргеч, электр һәм заманча станоклар булган механик остаханәләр ачыла. Гимназия һәм сәнәгать училищесының ахыргы максаты-югары гомуми белем дәрәҗәсе булган техник дисциплиналар буенча белгечләр әзерләү белән шөгыльләнә.
1893 елда тагын бер махсус урта уку йорты ачыла — Иркутск тау училищесы, аның төп бурычы - тау заводы эше, бигрәк тә алтын сәнәгате өчен штейгер-җайланмалар әзерләү торган. Уку дәвамлылыгы 4 елга билгеләнгән.
1918 елда училище урта тау техникасына, 1920 елда — Иркутск политехника техникумына үзгәртелә. Әмма тиздән техникум Иркутск Политехник институты итеп үзгәртеп корыла.
Авыр икътисади хәлгә бәйле рәвештә, илдә вакытлыча барлык уку йортлары җирле бюджет карамагына күчә. 1923 елның августында край әһәмиятендәге Көнчыгыш-Себер политехникумы итеп үзгәртелә.
Соңыннан политехникум Иркутскида Себер тау институтын ачу өчен нигез була.
1929 елның мартында Иркутск Себер алтын чыгару сәнәгате үзәгенә әверелә, бирегә Мәскәүдән "Союззолото" акционерлык җәмгыяте идарәсе күчерелә, монда алтын һәм платина буенча фәнни-техник үзәк төзелә. Шәһәрнең Ленин ур., 3 адресы буенча урнашкан иң яхшы биналарының берсендә Тау институты урнашкан. Аның беренче директоры итеп Союззолото идарәсенең геологик тикшерү бүлеге мөдире С.В. Сергеев, укыту һәм фәнни эшләр буенча урынбасары — профессор Г. В. Ключанский билгеләнә.
Бер үк вакытта эшче факультеты (рабфак) ачыла. Ул югары уку йортына кадәр белем бирә һәм ул елларда аның әһәмияте бик зур була. Моннан тыш, Себер һәм Ерак Көнчыгыш предприятиеләре җитәкчеләре өчен институтта квалификацияне күтәрү курслары рәвешендә тизләтелгән әзерлек оештырыла.
1960 елның 19 мартыннан тау-металлургия институты Политехника институты дип атала башлый. Бу исем вузның күппрофильле булуын, аның илнең, бигрәк тә Көнчыгыш Себер төбәгенең үсүче икътисады белән бәйләнешен чагылдыра. Бер үк вакытта Ангарск, Братск, Шелехов, Братская ГЭС, нефть химиясенең сәнәгать комплекслары һәм башка объектлар төзелә. Шуңа бәйле рәвештә халык хуҗалыгының күп тармаклары өчен белгечләргә ихтыяҗ туа.
Югары уку йортының яңа статусы 1994 елның 30 ноябрендәге 6 номерлы карары һәм 1994 елның 6 мартындагы 16 Г-082 номерлы лицензиясе белән, ә соңрак белем бирү учреждениесен аттестацияләү сертификаты (1997), дәүләт аккредитациясе (1998) белән расланган, ул урта, югары, югары, югары уку йортыннан соң һөнәри белем бирү өлкәсендә белем бирү эшчәнлеген алып бару хокукын бирә.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Directory of Open Access Journals — 2003.
- ↑ Юридик шәхесләрнең бердәм дәүләт реестры
- ↑ Список победителей второго конкурсного отбора программ развития университетов, в отношении которых устанавливается категория «национальный исследовательский университет». Архивировано из первоисточника 16 гыйнвар 2012.
Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Горощенова О.А. От навигацкой школы к техническому университету (1754-2015). — монография. — Иркутск: ИРНИТУ, 2015. — С. 3-160. — 242 с. — ISBN 978-5-8038-1030-8.