İttifaq âl-Möslimin
İttifaq âl-Möslimin | |
Нигезләнү датасы | 1905 |
---|---|
Дәүләт | Россия империясе |
Сәяси идеология | либерализм |
Штаб-фатирының урнашуы | Санкт-Петербург, Россия империясе |
Төс (уналтылы триплет) | 009933 |
Гамәлдән чыгу датасы | 1907 |
Әгъзалары төркеме | Төркем:Иттифак әл-Мөслимин фиркасе әгъзалары[d] |
İttifaq âl-Möslimin (Möselmannar berlege), Räsäy İmperiäse Möselmannarınıñ liberal-demokratik yünäleşle säyäsi partiäse. 1906. yılda Berençe Bötenräsäy möselmannar qorıltayı qararı belän oyıştırıla. Programması: konstitusion parlament monarxiäse, demokratik ireklärne tanu, däwlät fondındağı cirlär belän alpawıtlardan mäcbüri sattırılğan cirlärne krästiännärgä bülep birü, barlıq din häm millätlärneñ däwlät aldında tigez xoxuqlılığı öçen köräşü, mäçet-mädräsä mölkätlären Möselmannarğa qaytarıp birüne taläp itü h.b.
Oyıştıruçıları: Ä. Äxtämev, Y. Aqçura, S. Alkin, İsmäğil Gasprinski, R. İbrahimov, Ğ. Tupçıbaşev, S. Canturin, Ä. Maqsudi h.b. Daimi eşläwçe Üzäk Komität häm Üzäk Büro saylana. Däwlät Dumalarında oyışqan Möselmannar fraksiäse eşenä yoğıntısı zur bula.
Firqä äğzaları Dumada Möselmannar mädäniäte häm mäğärife üseşenä tä'sire bulırday qanunnar täqdim itälär. Räsäy säyäsi oyışmaları arasında İttifaq âl-Möslimin Kadetlarğa yaqın mönäsäbättä tora. 1908. yılda partiä tarqaluın beldersä dä, urındağı (mäs., Qazandağı) büleklär eşçänleklären tuqtamílar.
Qazanda basılğan Äxbär, Qazan möxbire gäzetläre İttifaq âl-Möslimin yoğıntısında bula.
1906-1907. yıllarda firqäneñ 3 qorıltayı uzdırıla.