Казакъстан

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Казакъстан latin yazuında])
(Казакъстан Республикасы битеннән юнәлтелде)
Казакъстан
Байрак
Илтамга
Шигарь El meu Kazakhstan Edit this on Wikidata
Башкала Астана
Халык саны 19 002 586 (2021) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 1991 Edit this on Wikidata
Сәгать кушагы UTC+05:00
Кардәш шәһәрләр Тойота
Рәсми тел казакъ теле, рус теле
География
Мәйдан 2,724,900 км²
Координатлар 48°N 68°E Edit this on Wikidata
Сәясәт
Канун чыгару органы Казакъстан парламенты
Дәүләт башлыгы Касыйм-Җумарт Тукаев
Башлык исеме Казакъстанның баш министры
Хөкүмәт башлыгы Әлихан Смаилов
Карта
Икътисад
ТЭП 197 112 миллион US$ (2021), 220 623 миллион US$ (2022) Edit this on Wikidata
Акча берәмлеге Казакъстан тәңкәсе
Эшсезлек дәрәҗәсе 4% (2014)[1]
Туу күрсәткече 2.74 (2014)[2]
КПҮИ 0.811 (2021)[3]
Яшәү озынлыгы 72.3 ел (2016)[4]
Джини коэффициенты 27.8 (2018)[5]
Башка мәгълүмат
Ярдәм телефоннары
Автомобил хәрәкәте ягы уң[6]
Челтәр көчәнеше 220 вольт[7]
Телефон коды +7[8]
ISO 3166-1 коды KZ
ХОК коды KAZ
Интернет домены .kz

Казакъстан Җөмһүрияте (Казакъстан, шулай ук Казахстан, tat.lat. Qazaqstan(үле сылтама),; каз. Qazaqstan Respublikasy, Қазақстан Республикасы; [qɑzɑqˈstɑn]) — күбесенчә Азиядә урнашкан дәүләт. Россия, Кытай, Кыргызстан, Үзбәкстан, Төрекмәнстан илләре белән чиктәш.

1997 елда Казакъстан башкаласы илнең көньягында урнашылган Алматыдан, исемен Астанага үзгәртелгән, үзәгендәге Акмола шәһәренә күчте. Башкала күчерүенең сәбәпләре арасында киләчәктә Алматыда җир тетрәү көтелүе иде. Моннан тыш, Нурсолтанда күбрәк казакълар яшәсә, Алматыда исә русларның өлеше зур.

Бердәм сәгать поясына күчү[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казакъстан Хөкүмәтенең «Казакъстан Республикасы территориясендә вакытны исәпләү тәртибе турында»гы карарына ярашлы, 2024 елның 1 мартында 00:00 сәгатьтә бөтен ил территориясендә бердәм сәгать бүлгесе (UTC+5) билгеләнә. Ул Мәскәү вакытыннан 2 сәгатькә алдарак (МСК+2). Берничә шәһәрдә (шул исәптән башкала Астанада да) һәм 12 өлкәдә вакыт бер сәгатькә артка күчерелгән. Шуңа күрә хәзер республиканың көнбатышында урнашкан Җаекта да, көнчыгышында урнашкан Алматыда да вакыт — бер үк.[9].

Җәгъpафия[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казакъстан — Азия һәм Яypyпa чигендә урнашкан трансконтиненталь дәүләт; территориянең күпчелеге Азиядә урнашкан.

Кырый ноктлалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Рельеф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Казакъстанның территориясен күбесенчә чүлләр (36 %) һәм ярымчүлләр (18 %) били. Казакъстан территориясенең 35% өлешен далалар, 5,9 % — урманнар биләп тора.[10]

Илнең үзәк районнарында Казакъ кечкенә таулар тезмәсе (Казахсᴋий мелкосопчник) урнашкан. Казакъстанның төньягын Көнбатыш Себер тигезлеге биләп тора.

Идарә-җир төзелеше[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Дәүләти бәйрәмнәр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • 1—2 гыйнвар — Яңа ел
  • 8 март — Халыкара хатын-кызлар көне.
  • 21—23 март — Наурыз бәйрәме
  • 1 май — Казакъстан халкының бердәмлек бәйрәме
  • 7 май — Ватанны саклаучы көне
  • 9 май — Җиңү көне.
  • 6 июль — Башкала көне
  • 30 aугыcа — Казакъстан җɵмһүрᴎятсының Конституция көне
  • 10 Зөлхиҗҗә (Һиҗри тәкъвиме) — Корбан бәйрәм
  • 1 дᴎкәбеp — Казакъстанның беренче президенты көне
  • 16—17 дᴎкәбеp — Казакъстанның бәйсезлек көне

Казакъстанда туган танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  2. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  3. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  4. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  5. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  6. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  7. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  8. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  9. Казахстан переходит на единый часовой пояс: что нужно знать. zakon.kz, 29.02.2024
  10. архив күчермәсе, archived from the original on 2009-11-30, retrieved 2011-11-22 

Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]