Казан аэровокзалы
| Казан аэровокзалы | |
| Нигезләнү датасы | 1954 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Россия Татарстан |
| Административ-территориаль берәмлек | Казан |
| Архитектура стиле | сталинская архитектура[d] |
| Мирас статусы | Төбәк әһәмиятендәге Россия мәдәни мирас объекты[d] |
 | |
 Казан аэровокзалы Викиҗыентыкта | |
Казан аэровокзалы — 2003—2004 елларда ябылган элеккеге Казан-2 аэропорты территориясендә пассажир терминалының сакланган бинасы. Бу региональ әһәмияткә ия мәдәни мирас объекты.
Территориаль урнашу[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Казан аэровокзалы терминалы бинасы Казанның көнчыгыш өлешендә, Совет районы территориясендә, Патрис Лумумба урамыннан 200 метр көньяк-көнчыгыштарак урнашкан (адрес: Патрис Лумумба урамы, 47А).
Казан аэровокзалы Мәскәү дәүләт проект институтының «Авиапроект» (баш архитектор Николай Макареня) типлаштырылган проекты буенча «сталин классицизмы» стилендә төзелгән.
Бина 100 м озынлыкта турыпочмаклы ике катлы корылма булып тора. Үзәк өлешнең алгы ягыннан ул 10 багана белән озын классик портикка бүленә, шуларның 8е алгы рәтне тәшкил итә. Портик тимер коймаларга ия булган күзәтү мәйданчыгы белән конус формасындагы манара белән очланган. Элеккеге аэродромга караган арткы ягында бина дүрт баганалы ике кечкенә портикка ия. Әмма аларның керү юллары хәзерге вакытка көпләнгән һәм тәрәзәләргә әйләндерелгән. Бинаның алгы ягы төрлечә бизәлгән: төньяк ягында ризалит, көньяк ягында 4 дүртпочмаклы багана бар.
Казан аэровокзалы интерьерын (колонналар, әләкләү) бизәү белән Казанның танылган әләкләү һәм модель эшләре остасы М. А. Густовның укучысы И. А. Ковалев шөгыльләнгән[1] . Бинаның гомуми мәйданы 1700 м² артык [2] .
Казаннан тыш, әлеге типик проект Екатеринбургта ( Кольцово аэропорты [3] ), Чиләбе [4], Омск [5], Красноярск ( Красноярск-Северный аэропорты [6] [7] ), Хабарау[8] һәм СССРның башка шәһәрләрендә һава терминаллары өчен нигез булып хезмәт итә. Ләкин аларның һәрберсе эчке һәм тышкы бизәлештәге үзенчәлекләре — фронтоннары белән портиклары, манара, балюстрада, тәрәзә һәм ишек ачкычлары һ.б. белән аерылып тора.
Казан аэровокзалы төзелгәннән соң, аның каршында урнашкан аэровокзал мәйданының төп объекты була, 1950—1980 елларда анда кеше шактый күп була. Ләкин, 2000 еллар башында, терминал үзе дә, мәйдан да буш кала, һәм шул ук вакытта элеккеге бизәлешен югалта.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Сәгатенә 200 кеше сыйдырышлы Казан аэровокзалы бинасы төзелешен башлау турында карар 1950 елда кабул ителә. Дөрес, төзелеш материаллары белән тәэмин итүдә өзеклек аркасында төзелеш бер аз тоткарлана.
Казан аэровокзалының рәсми ачылышы 1954 елның 30 мартында Гражданнар һава флотының төп вәкилләре катнашында уза[9]. Аэропорт хезмәтеннән тыш, анда ресторан, ял итү бүлмәсе, чәчтараш, телеграф, шәһәрара телефон һәм почта бүлеге урнашкан [1] . Моннан тыш, бинада чит ил пассажирлары өчен махсус бүлек бар. Ул вакыт өчен аэровокзал пассажирларга уңайлылыкның шактый югары дәрәҗәсен тәкъдим итә[10]. Хәер, 1960 елларда ук пассажирлар агымы арту фонында Казан аэровокзалы таләпләрне канәгатьләндерүдән туктый, ә аның пассажирлары кайчандыр иркен биналарда тыгыз урнаша. Шул сәбәпле аэровокзал янында 1967 ел ахырында җирле авиалинияләр терминалы[11] — пыяла фасадлы бер катлы бина төзелә башлый, ул киләсе елда тәмамлана.
Шәһәр читендә яңа аэропорт ачылу (1979) һәм пассажирлар хәрәкәтенең күпчелек өлеше аңа күчү белән, җирле авиакомпания пассажирлары хезмәте аэровокзал бинасына кире кайта. Анда шулай ук «Аэрофлот» агентлыгының җирле вәкиллеге дә урнашкан, соңрак ул һава элемтәсенең Татар агентлыгы итеп үзгәртелә. Нәкъ менә бу оешма советтан соң чорда бина хуҗасы була, аның генераль директоры В.Н. Хусәинов аны реконструкцияләүне оештыра. Ләкин иске Казан-2 аэропорты ябылганнан соң, 2004 елда аэровокзал бинасы авиация белән бернинди бәйләнеше булмаган хуҗага бирелә[2] .
Алдагы елларда Казан аэровокзалы биналары төрле оешмаларга арендага тапшырыла башлый. Мәсәлән, хәзерге вакытта биредә инвестиция кооператив банкы бүлеге (ИК Банк) урнашкан. Бинаның хәзерге хуҗасы — Казан бизнесмены В.В. Гольдман, 2015 елдан башлап аны сатарга омтыла, әмма әлегә уңышсыз. 2014—2015 елларда тарихи-мәдәни экспертиза[12] узды, аның нәтиҗәләре буенча 2018 елда аэровокзал бинасы төбәк әһәмиятендәге мәдәни мирас объекты дип таныла[13]. 2014-2015 елларда тарихи-мәдәни экспертиза үткәрелде [1], шуннан соң 2018 елда терминал бинасы региональ әһәмияткә ия мәдәни мирас урыны булып танылды [14] . В.В. Гольдман бу карарны бәхәсле дип игълан итәргә маташты, ләкин маташуы уңышсыз була, чөнки сак статусы булганда бинаны куллану режимы катгыйлана[15] .
-
Аэропорт мәйданы ягыннан Казан аэровокзалы бинасы күренеше (2020 елның ноябре) -
Казан аэровокзалы бинасының алгы портиклары колоннасының бер өлеше (2020 елның ноябре) -
Элекке аэродром ягыннан Казан аэровокзалы бинасы күренеше (2020 елның ноябре ) -
Казан аэровокзалы бинасының арткы ягында портикларның берсе (2020 елның ноябре ) -
Казан аэровокзалы бинасының төньяк очындагы ризалит (2020 елның ноябре )
Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Аэропорт өлкәсе
- Казан-2 (аэропорт)
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 АКТ Государственной историко-культурной экспертизы документов, обосновывающих включение в единый государственный реестр объектов культурного наследия (памятников истории и культуры) народов Российской Федерации выявленного объекта культурного наследия «Здание Аэровокзала, 1954 г., арх. Н. Макареня» по адресу: Республика Татарстан, г. Казань, ул. Патриса Лумумбы, 47А. 29 апреля 2015 г.. әлеге чыганактан 2020-12-10 архивланды. 2020-11-17 тикшерелгән.
- ↑ 2,0 2,1 Новые хозяева готовы отдать под снос ностальгию казанских авиаторов. әлеге чыганактан 2021-01-08 архивланды. 2020-11-17 тикшерелгән.
- ↑ Сто лет авиации: Как развивались три аэропорта Екатеринбурга-Свердловска. Дирижабли, амфибии и первые международные рейсы в репортаже The Village. 2020-11-18 тикшерелгән.
- ↑ Аэропорт. 2020-11-17 тикшерелгән.
- ↑ Новые вокзалы Омска рубежа 50—60-х гг.. 2020-11-17 тикшерелгән.
- ↑ История аэропорта «Красноярск-Северный». 2020-11-18 тикшерелгән.
- ↑ Старое здание аэровокзала на Взлётке признали памятником архитектуры. 2020-11-18 тикшерелгән.
- ↑ Лангольеры сожрали аэропорт Хабаровска. 2020-11-18 тикшерелгән.
- ↑ Ибрагимов Р. А., Вениаминов Р. Г., Ерунов Б. Г. Время летать. История авиации Татарстана с 1910 по 2002 гг. — 2003. — С. 95.
- ↑ Ибрагимов Р. А., Вениаминов Р. Г., Ерунов Б. Г.Время летать. История авиации Татарстана с 1910 по 2002 гг.— Казань: ПИК, 2003.— С.95.— 20 с.
- ↑ Ибрагимов Р. А.Крылья Татарстана: страницы истории Казанского объединённого предприятия гражданской авиации под ред. Ф. Х. Галеева.— Казань: Татарское книжное издательство, 1985.— С.110.— 192 с.— 4000 экз.
- ↑ Васильева Ю. В.АКТ Государственной историко-культурной экспертизы документов, обосновывающих включение в единый государственный реестр объектов культурного наследия (памятников истории и культуры) народов Российской Федерации выявленного объекта культурного наследия «Здание Аэровокзала, 1954 г., арх. Н. Макареня» по адресу: Республика Татарстан, г. Казань, ул. Патриса Лумумбы, 47А. 29 апреля 2015 г..Министерство культуры Республики Татарстан(2015).Дата обращения: 17 ноября 2020.
- ↑ Приказ № 133од Министерства культуры Республики Татарстан «О включении выявленного объекта культурного наследия «Здание Аэровокзала, 1954 г., арх. Н. Макареня», расположенного по адресу: Республика Татарстан, г. Казань, ул. Патриса Лумумбы, д. 47А, в единый государственный реестр объектов культурного наследия (памятников истории и культуры) народов Российской Федерации в качестве объекта культурного наследия регионального значения «Здание Аэровокзала», 1954 г., арх. Н. Макареня, и утверждении предмета охраны, границ и режимов использования территории объекта культурного наследия».Официальный портал правовой информации Республики Татарстан(26 марта 2018).Дата обращения: 17 ноября 2020.
- ↑ Приказ № 133од Министерства культуры Республики Татарстан «О включении выявленного объекта культурного наследия «Здание Аэровокзала, 1954 г., арх. Н. Макареня», расположенного по адресу: Республика Татарстан, г. Казань, ул. Патриса Лумумбы, д. 47А, в единый государственный реестр объектов культурного наследия (памятников истории и культуры) народов Российской Федерации в качестве объекта культурного наследия регионального значения «Здание Аэровокзала», 1954 г., арх. Н. Макареня, и утверждении предмета охраны, границ и режимов использования территории объекта культурного наследия». әлеге чыганактан 2021-01-09 архивланды. 2020-11-17 тикшерелгән.
- ↑ Решение Верховного суда Республики Татарстана № 3А-693/2018 от 21 декабря 2018 г. по делу № 3А-693/2018.. 2020-11-17 тикшерелгән.
