Кече Кылык

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Кече Кылык latin yazuında])
Кече Кылык
Сурәт
Дәүләт  Россия
Административ-территориаль берәмлек Совет районы
Карта

Кече Кылык (рус. Малые Клыки) — элеккеге авыл, совет чорында - авыл, хәзер — Казан эчендә аз катлы биналар белән бистә (торак пункт).

Территориаль урнашу, чикләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кече Кылык авылы Казанның көнчыгыш өлешендә Совет районы территориясендә урнашкан[1]. Ул Нокса елгасының сул ярында урнашкан, аның үзәне буйлап аның территориясенең төньяк һәм көнчыгыш чикләре уза. Кече Кылыкның көньяк чиге зур транспорт магистрале — Мамадыш тракты буйлап уза. Бистәнең көньяк-көнбатышында Җиңү проспекты, төньяк – көнбатышта Юл тыкрыгы урнашкан.

Халкы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кече Кылык халкы динамикасы
Ел Гомүми саны Ирләр саны Хатын-кызлар саны
1859 [2]
268
119
149
1885 [3]
299
134
165
1897[4]
405
—
—
1907[5]
438
—
—
1927[6]
656
—
—
1949[7]>
678
—
—
1958 [7]
732
—
—
1970 [7]
949
—
—
1989 [7]
778
—
—
1992[8]
820
—
—

Тарихи яктан Кече Кылык - Россия торак пункты. 1992 елга авылда яшәүчеләр арасында русларның өлеше 79% иде[8].

Административ һәм территориаль бәйләнеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Революциягә кадәрге чорда һәм 1920 елга кадәр, Кече Кылык авылы географик яктан Казан өязенә караган һәм Воскресенски вулысының бер өлеше булган.

1920 елда Татар АССР барлыкка килү белән өязләр юкка чыгарыла һәм кантоннар белән алыштырыла, алар шулай ук вулысларга бүленә. Кече Кылык Арча кантонының бер өлеше була, шул ук вакытта Воскресенски вулысына карауын саклап кала.

1927 елда районлаштыру процессы кысаларында Арча кантоныннан көньяк-көнбатыш өлеше бүлеп бирелә, аның территориясендә Казанда үзәге белән Казан районы төзелә[9]. Әлеге район составына Татарстан АССР башкаласы тирәсендә шәһәр яны территорияләре, шул исәптән Кече Кылык та керә.

1938 елда Казан районы бетерелгәч, Кече Кылык Сталбишчы районы составына керә, һәм ул бетерелгәч 1959 елда Биектау районына кертелә. 1963 елда авыл Питрәч районына кертелә, ләкин 1965 елда ул кабат Биектау районына кертелә, аның составында 1998 елга кадәр була[10].

1998 елның 27 ноябрендә Кече Кылык күрше Зур Кылык белән бергә Казан составына керә һәм Совет районының бер өлеше була[11].

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Америка иярчененнән Кече һәм Зур Кылык сүрәте ( 1972 елның 8 мае )

Авыл беренче тапкыр Казан өязенең 1565—1568 еллардагы (Илиодор Износков буенча — 1567 ел) Спас-Преображенский монастыреның вотчинасы буларак искә алына ) Спасо-Преображенский монастыре мирасы буларак. Хәзерге татар тарихчылар фикеренчә, ул 1550 нче елларда яки хәтта Казан ханлыгы чорында (1552 елга кадәр) нигез салынган[12] .

1647—1656 елларда Казан өязенең язма китабында авыл Нокса елгасындагы Кылык авылы исеме белән искә алына[13] .

1764 елда Екатерина IIнең монастырь җирләрен секуляризацияләү турындагы манифесты нигезендә Кече Кылык казна авыллары разрядына күчә, ә аның халкы монастырь крестьяннарыннан икътисади хәлгә күчерелә, әмма соңрак дәүләт крестьяннары була[14]

Революциягә кадәрге чорда Кече Кылык Вознесенское авылыннын 3 чакрым ераклыкта булып, аның мәхәлләсенә кертелә[3]. Казанга кадәр ара 4 чакрым, Воскресенское авылында вулыс идарәсенә кадәр 10 чакрым тәшкил иткән[4].

1885 елга Кече Кылык авыл җирлегендә яшәүчеләр 876 дисәтинә мәйданлы җир кишәрлегенә ия булган. Аларның кайберләре бакча белән шөгыльләнгәннәр. Авылның үзендә 44 йорт һәм бер «кирпеч сарай» (кирпеч җитештерү) булган.

1931 елда Кече Кылык авылы крестьяннары карамагында булган Казан янындагы җирләрдә 2000 нче еллар башына кадәр эшләп килгән Казан аэропортын төзү эшләре башлана.

Урам челтәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Кече Кылык авылында 11 урам һәм бер тыкрык бар. Иң озынлыгы - Зур Кызыл урамы, аның төп өлешендә (ян тармаклары булмаган) озынлыгы 1,72 км. Иң кыскасы - Заречная урамы - якынча 40 м, анда бер хуҗалык кына исән калган (№15).

Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ Жилой массив Малые Клыки на карте Казани.
  2. ↑ . — Т. 14.
  3. ↑ 3,0 3,1 .
  4. ↑ 4,0 4,1 Список селений Казанской губернии(рус.) / сост. К. П. Берстель. — Казань: Издание Казанской Губернской Земской Управы, 1908. — С. 8. — 263 с.
  5. ↑ Выпуск 1: Казанский уезд. Приложение к 4-х-вёрстной карте того же уезда // Список селений Казанской губернии. — Казань: Издание Оценочно-Статистического Бюро Казанского Губернского Земства, 1910. — С. 14. — 32 с.
  6. ↑ Списки сельсоветов и населённых пунктов по районам ТАССР(рус.). — Казань: Гос. Плановая Комиссия; Стат. сектор, 1930. — С. 29. — 160 с.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Шайдуллин Р. В., Сибгатов Б. И., Сахавова Л. М. Исчезнувшие населённые пункты Республики Татарстан: справочник(рус.) / под ред. Р. В. Шайдуллина. — Казань: Институт татарской энциклопедии и регионоведения, 2016. — С. 145. — 307 с. — ISBN 978-5-902375-13-5.
  8. ↑ 8,0 8,1 Населённые пункты Республики Татарстан. Краткий справочник(рус.) / под ред. М. Х. Хасанова. — Казань: Институт Татарской энциклопедии, 1997. — С. 114. — 390 с. — 2000 экз.
  9. ↑ Казань в состав Казанского района не входила
  10. ↑ Малые Клыки // Татарская энциклопедия: В 6 т.(рус.) / под ред. М. Х. Хасанова. — Казань: Институт Татарской энциклопедии, 2008. — Т. 4 (М—П). — С. [51] (стб. 3). — 768 с. — 5000 экз. — ISBN 978-5-902375-05-0.
  11. ↑ Постановление Государственного Совета Республики Татарстан от 25 ноября 1998 N 1864 «О включении населённых пунктов в состав города Казани» (с изменениями и дополнениями) | ГАРАНТ.
  12. ↑ Малые Клыки Татарская энциклопедия: В 6 т.под ред. М. Х. Хасанова.— Казань: Институт Татарской энциклопедии, 2008.— Т.4 (М—П).— С. (стб.3).— 768с.— 5000 экз.— ISBN 978-5-902375-05-0.
  13. ↑ .
  14. ↑ Малые Клыки Татарская энциклопедия: В 6 т.под ред. М. Х. Хасанова.— Казань: Институт Татарской энциклопедии, 2008.— Т.4 (М—П).— С.5D; (стб.3).— 768— 5000 экз.— ISBN 978-5-902375-05-0.
  15. ↑ Длина Агрономической улицы (Малые Клыки) на карте Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  16. ↑ Длина улицы Большая Красная (Малые Клыки) на карте Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  17. ↑ Длина Дорожной улицы (Малые Клыки) на карте Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  18. ↑ Дорожный переулок в Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  19. ↑ Улица Зажора в Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  20. ↑ Длина Заречной улицы (Малые Клыки) на карте Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  21. ↑ Клубная улица в Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  22. ↑ Улица Новый Татарстан в Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  23. ↑ Длина Озёрной улицы (Малые Клыки) на карте Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  24. ↑ Длина Рабочей улицы (Малые Клыки) на карте Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  25. ↑ Совхозная улица в Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.
  26. ↑ Улица Татарстан (Малые Клыки) в Казани. 2021-10-12 тикшерелгән.

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Кече_Кылык&oldid=3528141